Borgruine Glambeck up Fehmarn

vun Anke Nissen

Wi weern mal wedder up 'n Knuust — so nöömt de Lüüd vun Fehmarn ehr Insel — un ditmal hebbt wi de olle Borgruine Glambeck besöcht un uns ankeken, wat dor noch vun to sehen is.
Fru Dr. Ingrid Sudhoff, Archäologin ut Lübeck, un Karl-Wilhelm Klahn, en ollen Fehmaraner Heimatforscher, hebbt uns veel över de olle Borg vertellt.

Grundriss Borg Glambeck — so etwa weer de Borg anleggt,
meent Karl-W. Klahn. Klick up to'n Vergröttern!

An'n Anfang vun dat 13. Johrhunnert hebbt de Dänen de Borg Glambeck in'n Süden vun de Insel Fehmarn (Vemeren) up de Halvinsel "Deepe" — dat hütig Burg-Tiefe — as Amtssitz för den däänschen Vogt buut. Borg Glambeck is as Wehrburg buut; se is ok mehrmals angrepen worrn. De Dänenkönige wullen jümmers de Borg un de Insel Fehmarn hebben — man dat wullen de Holsteiner Grafen ok.

De Borg harr 4 m hoge Ring-Muurn üm sik rüm, un se harr Wehrtürme, Ställe, Brunnen, en Treckbrüch, Fallgitter, Watergraven, Wälle un Wehrhügel.

De Naam sall vun "Deepe" kamen, wat alt-slawisch "Gleboki" heet un wat hoochdüütsch "Tiefe" bedüüdt. An'n Binnensee geev dat fröher ok enen Haven: "Glambeks Hauvn".

Borg Glambeck in'n Originaltostand, tekent vun Karl-W. Klahn,
digital upputzt vun Ludgerd Lüske. Klick up to'n Vergröttern!

De Geschichte vun Borg Glambeck wiest uns togliek de beweegte Geschichte vun de Insel Fehmarn un vun Holstein.

1248 — dat weer to de Tiet vun König Erik IV. — is up de Burg en Hochtiet fiert worrn. Erik sien jüngsten Broder Christoph hett en pommersch Herzogsdochter heiraadt, Margarete Sambiria, de ok "Margarete Sprenghest" nöömt wörr.

1259 — 1286 weer de Regeertiet vun Erik V. Dat weer en gode Tiet för de Borg. Dor geev dat keen groten Striet, keen Larm un Spektakel.

1307 keem dat up de Borg up Fehmarn to den "Glambeker Vergliek". Dor hett de Dänenkönig Erik VI. (Erich Menved) holpen, enen Striet to slichten mank de Grafen Holstein un den Landadel.

De Ruine. Klick up to'n Vergröttern!

1320 — dat weer de Tiet, as Christoph II. — de Broder vun Erik VI. — König vun Dänemark weer. Vun den stammt dat "Öllst Fehmarnsch Landrecht". Dat gell för de Dörper, also för dat Land (Landschaft) up de Insel. De Stadt Burg harr en egen Recht, dat "Stadtrecht" (Lübecker Stadtrecht). De Gerichtsstand för dat "Landrecht" weer de Borg Glambeck. To disse Tiet resideer dor as Amtmann een ut de Familie Reventlow. He weer togliek de Richter. He leet in 't Johr 1321 vele, vele Lüüd up de Burg uphangen, wiel de för Johann II. vun Holstein weern.

1326 kreeg Johann III. vun Holstein de Insel Fehmarn as Lehn. He hett dat hart un streng "Öllst Landrecht" afschafft un dorför en veel milder Landrecht, de "Handfeste", rutgeven. Dit Recht gell up de Insel bet 1558.

1358 keem de dänisch König Waldemar IV. "Atterdag" (dat weer sien Binaam) mit en Armada vör Fehmarn in Sicht. Atterdag hett de Burg licht innehmen kunnt un de Holsteingrafen hett he wegjaagt.

Oles Muurwark an de Ruine

1359 hett de Söhn vun Johann III., Adolf VII. vun Holstein, de Insel "Vemeren" wedder trüch erobert. He harr sik vörher mit den Herzog vun Schleswig und den Herzog vun Mecklenburg verbündt.

1416: De Burg Glambeck harr 57 Johr Ruh, man denn hett de däänsche König Erik vun Pommern versöcht, Fehmarn to erobern. He hett de Borg innahmen un leet den Hauptmann vun de Borg stracks den Kopp afhaun. Man he kunn Glambeck blots korte Tiet hollen, de Fehmaraner leisten Wedderstand.

1420 hett Erik vun Pommern en tweet Mal versöcht, Fehmarn to erobern. He keem mit 700 Scheep! Tweemal kunnen de Insulaner sienen Landeversöök afwehrn, man bi 't drütte Mal hett Erik de Borg un de Insel erobert. He möök veel Schaden an de Borg, hett de Insel verwüüst un mehr as twee Drüttel vun de Insulaner doothaut. Na de Legende hebbt blots dree Mann dit Massaker överleevt, een mit Naam Mackeprang, een Witte un een Rauert. Wat Fruunslüüd ok överleevt hebbt...? Lever nich över nadenken...

1426 hett Erik vun Pommern de Burg al wedder verloren. De Vitalienbröder kemen — tohoop mit de Hanseaten — un erobern de Burg wedder trüch. Dat hebbt se mehr dörch List schafft. Se hebbt mit ehre 200 Lüüd buten so 'n Larm un Spektakel maakt, dat de Dänen in de Borg dachen, dor steiht en Riesenheer vör de Muurn. De Dänen hebbt sik eenfach ergeven!

1435 — De Vitalienbröder bleven up de Burg, bet de Insel Fehmarn 1435 ("Freden vun Vordingborg") an de Stadt Lübeck as Pand geven wörr. Disse "Lübecker" Tiet weer för de Fehmaraner ene richtig gode Tiet. Se duur bet 1490.

1558 is dat Landrecht — de "Handfeste" vun 1326 — aflööst dörch dat "Niege Fehmaraner Landrecht". Dorbi is de Stattholler Heinrich Rantzau angrepen worrn.
Dat gifft ok en Notiz ut dit Johr, in de sik de Amtmann bi den Landesherrn besweert, dat Glambeck in keen goden Tostand is. He klaagt, dat in de Borg Holt lagert warrt.

Backsteen

1627 is de Borg Glambeck vun kaiserlich Truppen ünner Graf Jean de Merode so dull twei maakt worrn, das se nie wedder upbuut worrn is. Se weer nu en Ruine — as de wi se hüüt kennt.

De Backsteen wörrn so na un na vun de Insulaner weghaalt — de kunnen se noch bruken. Un de hele Borg-Anlaag wörr mit de Tiet överspöölt un vun Sand todeckt.

Dor woor se denn för en Tied vergeten un verswünn ut de Geschichte.

Ruine Glambeck, Hochflutmarke 13.Nov.1872. Klick up to'n Vergröttern!

Eerst 1872 is de Ruine vun de Stormfloot (an'n 13. November 1872 mit 3,86 m över NN) wedder friespöölt worrn. Man hett Münzen funnen, Waffen, Reste vun Tierknaken. (Bi disse Stormfloot is mien Urgrootvadder to Dood kamen. He hett mit Peer un Wagen de Lüüd vun de "Deep" weghaalt un sik dorbi so verkühlt, dat he en Lungenentzündung kreeg, de he nich överleevt hett.)

1908 sünd Utgraven dörchföhrt worrn, de aver leider ok Dele vun de Anlaag twei maakt hebbt. Man hett Muurn vun Wahnhüüs, Backaven, Füürstellen, Brunnen funnen. Ingänge in de Burg rin weern in'n Oosten un in'n Westen.

1996 is dat Gelände ünner Denkmalschutz stellt worrn.

Gelänn vun de Ruine

Hüüt is nich mehr veel vun de olle Burg to sehen, beten Muurwark, en Watersoot (ik glööv sogoor dree). In de nordöstlich Eck is noch de Rest vun enen Bergfried to kennen. Üm allens rüm is en Graven, so 5 m breet. De Graben, den wi nu seht, is aver erst 1908 nie graavt worrn.

Wi hebbt as Kinner geern un oft in un üm de Ruine Glambeck speelt un stromert. Ok weern wi jümmers total övertüügt, dat dat enen Geheimgang gifft, de vun Glambeck ünner den Binnensee hendörch na de Kirch St. Nikolai in de Stadt Burg geiht. Wi hebbt vele Stünnen dormit tobröcht, lingelang de Kirchhoffsmuur na den Utgang vun de Geheimgang to söken. Funnen hebbt wi em nich.

Is dat da nerrn rechts villicht de Ingang...?