Up uns Straat

vun Rudi Witzke



Weg, Foto Hans von Volkmann/wikimedia Commons

Dat weer to de Tieden, wo Kinner noch op de Straat spelen kunnen, wo de Ganter mit sien Göös stolt in alle Rauh vun'n Diek na Huus hen marscheerte, de Hahn de Häuhner lockte, wieldat hei wat to picken funnen harr.


Embder Göös, Foto M.Hobbs/Wikimedia Commons

Breit weer uns Straat vun dat Domänendörp na de Stadt hen ok nich. Se harr aver nich bloots een Fohrspoor, een müßt utwieken können, denn dat weer en Straat mit deepe Slaglöcker, de een seihn kunn, de vull Sand weiht orrer na Regen Modderlöcker vull Water weern, en Landstraat, as se woll al lange Tieden geev: Ossenweeg, op dei dat Veih to'n Markt dreven wöör, Fuhrwarke, de den Weiten un Roggen na de Möhl, de Kantüffel na de Kantüffelmählfabrik, de Zuckerröven na de Zuckerfabrik bröchten, tovör aver de ganze Oorn vun't Feld na'n Hoff hen. De Landweg söchte sik dat dreven Veih. Graadut güng so ein Ossen- un Landweg meist nich. De Deerten wüßten, wo dat seker weer.

Wat riekere Gautsherrn un Buurn kunnen sik dat tosamen leisten, na ehre Höff hen un rut na de Feller neven de Landstraat en mit Feldsteen plasterte Landstraat antoleggen. De Weg, vun den ik wat vertellen will, harr solk tweite nich.


Nevenweg vun Lütten Kordshagen na Krönnevitz mit nieg plante Wieden

Dor stünnen up beide Sieden uurole Koppwieden, de meist en uthöhlten Stamm harrn, wo baven ut den Kopp slanke, lange Roden wussen, de een alle 3 bit 10 Johr vun Januoor bit Märzmaand licht afsnieden kunn. Denn weer bi de Olen Korffflechten anseggt. Wi wüßten as junge Bengels al, wo de besten Roden to halen weern. Dat kunn ok en Straat op de Feldmark vun dat Naverdörp sien. Wenn de Kehdingshäger orrer Krönnervitzer denn mit uns tosamenstöten dään, denn geev dat ierst een Rangelie üm de besten Wiedenbööm an de Landstraat. De Vadders flecht denn Schwingen, Kiepen un Körv. Hüüt gifft dat de Wiedenflechtarbeiden as wat Besünneres up Klosterfeste "Markt in't Middelöller" för düür Geld.


Koppwieden


Köörf flechten. Foto Karsten 11/Wikimedia Commons

De Landstraat mit de Sandkuhlen wöör vun uns as grote Sandkist nütt. Dor kunnen wi veel anfangen. Mi fröög letzt een woll Glieköllrige, wat ik dat Spelen mit den "Leiwen Gott sien Kööh" kennte. Wat hett hei sik wunnert, dat ik dat wüßt. Uns Vadder harr uns aver upklärt, dat den "Leiwen Gott sien Kööh", för de wi in den Sandweg "Stallungen" buuten, Rode Spinnmilben sünd, de an Äppel- un Beernbööm, Plummen un Stickelbeern un Johannsbeern Schaden maken, indem dat se sik an de Bläderünnersiet fastsetten un Saft ut de Planten halen. Ik glööv aver, dat wi wieder "Stallungen" in den Sand vun den Landweg bueten un na Rode Spinnen söchten. Wi liernten ok so tellen. Wokeen de mehrsten "Gott sien Kööh" in de Bucht up den Landweg harr, dat weer denn de Grootbuur.

Versteiht sik, dat op disse Landstraat na de Stadt hen keen groot Ackerwagen-Verkehr weer. Wenn wi Autos op en Straat seihn wulln, müßten wi so an 2 Kilometer över den Gautshoff Freienlande na de Chaussee na Rostock lopen. Dat leten wi aver na, wieldat en Unglück uns verjagte.


Else


Landstraat, up de dat Stuvenmäken Else ümkeem.
Bild Stefan-xp/Wikimedia commons

Else weer dat Stuvenmäken vun de Fru Oberamtmann, de ehr Söhn de preußisch Domään as Lehen harr. Else schull för de Fru Oberamtmann wat in Langenhagen bi de Herrschaft bestellen orrer besorgen. Dor müßt se över de Chaussee na Rostock. Nüms vun uns hett to weiten kregen, woso se dorbi vun en Auto dootföhrt worrn is. Dat weer für uns Bengels un Deerns dat ierst Begegen mit den Doot.


Ganz so schick weer mien Kinnerkoor nich

Jümmer wedder seten wi an den Gravenrand, wo Else up de Chaussee to Dood kamen weer. Wi snackten keen Woort. Wi hölen up uns Wies Doden-Wach.

Mien un twei anner Mudders bröchten uns up anner Gedanken. Bi all drei keem so üm de glieke Tiet in'n Harvst wat Lütts. Un so kemen de lütten Proppen to glieke Tiet in dat Sportwagen-Öller. Op de Avus in Berlin un ok op de Autobahn föhrten Bernd Rosemeyer un Otto Wilhelm Rudolf Caracciola mit de Utlänner Richard Seaman, Chris Bristow un annere üm de Wett. Wat müßten dat för Straten sien, op de de Rennfohrers "Achtig", ja "Hunnert" un noch mihr föhren kunnen?!

 


Bernd Rosemeyers Crash

Un denn stünn in't Daagblatt, dat Bernd Rosemeyer mit över 100 Saken vun de Autobahn sleudert weer un üm't Leven keem. En Bild vun ehm weer in uns Blatt. Mien öllre Brauder harr mi dat Bild wegsnappt.

Wi hebbt op uns Landstraat en Rennbahn afsteekt un sünd mit uns lütten Bräuder in de Sportkoor as "Rosemeyer" un "Caracciola" langsuust. Na drei Runden weer Paus. Un denn keem mien Unglücksrennen. Ik leeg gaud vörn un passte nich so genau op: Ik keem mit mienen Rennwagen in en Sandkuhl. De Wagen överslöög sik, mien lütte Brauder flöög in'n hogen Bagen in den Sand. Hei hulte, ik versööcht, ehm to tüschen. Mien Rennkumpaans weern verswunnen. Ik söchte schöne, frische, smalle Wegerichbläder, wickelte de üm twei vun sien lütten Finger un bünn se mit Grashalms fast. Hei wöör ruhig, un wi beiden zuckelten na Huus hen.

Mien Kumpaans weeren na mien Mudder lopen un harrn bericht, dat mien Brauder braken Finger harr. Mudder tövte achtern up den Hoff mit den Utklopper. Ik versöchte mi as en Swienegel intorullen un ünner Büsch in Sekerheit to bringen. Mudder hett ehr Levlang vun braken Finger un Krankenhuus Stralsund snackt. Un mien Brauder kann dat nich beder weiten. Ik weer aver dorbi.

Noch en Belevnis op unsen Landweg: Wi löten up de lütte Au up de Wisch an de Straat ut Wiedenbork schnitzte Schipp föhren. Dor hulte en Automotor jümmer wedder luud up. Flink weern wi an de "Unfallsteed". En Opel T 4 harr sik in en Sandkuhl op unse Landstraat fastföhrt. Wi schöven un schöven, un denn kunn dat Auto wedder alleen föhren. "Bäckerei Sand — Stralsund" stünn op dat swatte Auto schreven. De Bäcker steeg ut un geev jeedeenen vun uns een "Amerikaner" orrer "Kameruner". Pottasch orrer Hirschhornsalt weer in den Zuckerguß op de Ünnersiet.

Wi harrn nu aver swore Arbeid vör uns. Wi schüffelten veele Sandkuhlen un füllten de mit mulligen Sand. Denn hebbt wi töövt. Wenn Bäcker Sand wedder keem, wöör hei sik wiß in een vun de Kuhlen fastföhren. Un wi weern praat to helpen. Veele Daag hebbt wi töövt. — Ik weit nich, wo lang wi dor luurt hebbt. Bäcker Sand keem nich wedder.

Hüüt is de Straat en Asphalt-Chaussee. Op de Straat kannst nix mehr spelen, dor susen de Autos hen un her. De Jungs sitt in ehr Stuven un speelt en Spill op de "Nintendo 3DSXL-Konsole blauschwarz", de Konsool för so an 100 Euro, en Spillesammeln för 30 bit 50 Euro — villicht en vun Autorönnen.


De Verfater un sien Frünnen: De Ridder vun uns Straat, ehr Riek!
Foto Friedrich Witzke 1936


26.7.2015


na baven