Water to'n Lewen

vun Henning Eggers

Water is dat Levenselexier för Minsch un Deerten.

Ahn dat Water kunn de fröhere Minsch nich siedeln. Wenn also en Clan, Familie orrer Stamm sik ene niege Stell to'n Siedeln söken dee, denn blots an enen See, Diek, Fluss orrer Beek. Dor weer dat Water mit gode Qualität as Drink- orrer Nutzwater.
De Wenden, de ehre Hüüs in en Rundling üm enen groten Platz buuten, wüssen worüm, denn in de Mitt vun den Platz hebbt se sik enen Diek anleggt.

Blots — all düsse Waterstellen weern vun baven apen, so dat Schiet vun Deerten, Minschen un Vagels, männichmal Kadaver dit Water verunreinigt hett. De Minsch hett ahn Nadenken ok allens rinlopen laten, denn dat Water löppt jo bargdaal!

So as düsse Melkdrägersch mutt een sik den histoorschen Waterdräger Hummel vörstelln

As denn de eersten Lüüd krank wörrn, door begrepen se eerst, dat mütt wi ännern. Nu wörrn zentrale Sodbrunnens vun de Dörpsschapen anleggt. Meist meern op den Markt wöör en Waterentnahmstell för jedeen Inwahner un siene Deerten inricht. In düsse Tied wörrn de Berufe Brunnenbuuer un Waterdräger born. De Waterdräger harr en Nackholtdräger, an de beiden Sieden hüng en Keed mit Hakens, wo de leddigen orrer vullen Emmer mit je 20 Liter Water hüngen. Denkt an de Hummel-Figur ut Hamborg! — De Waterdräger hett also 2 x 20 = 40 Liter Water sleept, dat maakt 40 Kilogramm. Un he hett dat wiet sleept. Un lang. Jeden Dag.

De Römer weern jo uns nordisch Minschheit wiet vörrut mit ehre Waterleitungen, Thermen un Bäder. Nu füng aver ok bi uns de Waterversorgung an! In Lübeck an de Wakenitz wörr en Schöpfwark buut för de Waterversorgung vun Lübeck vun de Höchde Marienkark na de Gruben in de Richt na de Ünnertrav, ergo för de rieken Börger un de Beerbruuers. Dat kann man in't Modell — dat de Schölers vun de OzD (Oberschule zum Dom) 1934 buut hebbt — in't Holstendoor bekieken!

Brunnenemmer

En Melkkoh süppt an Dag 50 Liter, dorto kaamt 6 bet 8 Peer, 40 Köh, Starken un Kälver, noch Lüttveeh un — de Minschen. De Buuernhöff, de so an Dag bit to 2000 Liter Drink- un Nutzwater bruken, müßen enen Brunnen orrer en Sood buun. De Sood leeg op de den Misthupen afkehrte Sied vun't Huus. Dat Water keem nu ut de Eerd. Mit Soodstang wörr de Emmer rünnerlaten un vull hoochtrocken; beter weer noch de Winnelsood, över den Sood stünn en höltern Bock mit en Winnel an, dor kunn's den Emmer rünner- un ruppdreihn! Männicheen Buuernhoff harr ok en so nöömten Soodzwang. Mit en Waagbalken över ene faste Gavel güng dat kinnerlicht, den Wateremmer hochtoböörn! All de Brunnen un Soode wörrn verkleedt, dat keen Kind, Poch orrer Müüs dor rinfallen kunn.

Holtverkleedte Brunnen mit Soodstang

An de Kinner wörr jümmer vetellt,"kiek nich in den Soodkassen rin, dor kriegt ju nämlich de Soodkerl bi de Ohrn tofaten un ritt ju in den deepen Sood rin!"

Neben den Sood orrer Brunnen leeg en uthöhlten Trog ut Wesersandsteen, worut de Deerten denn ehr Water supen kunnen.

De Buuern vun de Maasch harrn jo üm ehre Warft en Graft, dor halen se ehr Drinkwater rut un an't Huus stünn en Drüppelsteen, wo se dat Water ringöten, dat denn dörch den porösen, pottförmig uthöhlten Natursteen sik sülven reinigend dörchdrüppel. So harrn se Water för Koffie un Tee!

Swengelpumpe vun Metall

De Halligbuuern weern ganz plietsch, se fungen dat Regenwater op, un se harrn enen Söötwaterdiek neben ehrn Haubarg, vun wo se mit Dräns sik dat Water in't Huus halen.

Later wörrn op't Land Hartholtpumpen buut un op den Sood stellt, man harr se op 4 Fööt stellt, so dat de ünnere Deel dat Water dörchleet, wenn mit den Swengel pumpt wörr. Op de Eerd wörr allens verkleedt un to'n Winter mit Stroh un Plünn gegen Infreern sekert. Wenn in de Städer Hüüs buut wörrn, denn wörr eerstmol en Brunnen buut, ehe dat Huus erricht wörr. Kannst noch hüüt sehn, wenn ole Hüüs in Lübeck afreten ward.

As 1920 in uns Land de elektrisch Strom keem, dor höör de swore Waterslepperie op — Gott wees Dank!, hebbt sik dor mennig Minschen seggt!

Avers ut egen Beleven kann ik noch wat bidrägen. 1960, mien Fru un ik weern jung verheiraadt, dor wahn wi bi Aschbarg neben dat Huus Swiddeldei (de verballhoornte Naam stammt vun "Spital Dëi", dat heet "Spittel Gottes", en Spitaal, buut vun Graf Rantzau) in en Olendeelerhuus bi ene Wittfruu. Dor geev dat blots Water ut de Swengelpumpen in de Waschköök orrer ut den groten Goorn! An dat Waschhuus weer de Swiensstall anbuut un nebenan weer "Tante Meier", in de Holtdöör weer en wunnerschöön Hart, dormit man rinkieken un sehn kunn, sitt dor een orrer is dat Schiethuus leddig? In Sommer harr man fix Besöök vun de grönen Brummer un an'n Winterdag, wenn de kole Ostwind dörch dat Aflooplock piepen dee, denn weerst gau weller rünner vun den Pott! Un Waterspölung geev dat ok nich!

Wi wüllt ook nich mehr tuuschen na de schöne un komodig Tiet vun fröher!

Aver ik heff dat opschreven, dormit uns Nawelt dat lesen kann un sik mol Gedanken maken kann, wo schöön un "ahn Kampf mit de Natur" dat hütig bequeme Leven mööglich is.