|
James Grieve. Foto Viola Sonans/Wikimedia
Commons
Biosprit. Foto stacja paliwowa/Wikimedia
commons |
In en Tiet,
wo sülfst nich alle Buurn för Wassen un Deeg vun jüm
sülvst plant un seigt Spies un Drank dankt, ehrder för jümmer
miehr gaud brodelnde Geer ut Mais un ok Weiten un ok Zuckerröven
in ehr groten Fuultörms, wo se denn Gas un Ethanol un ok woll
Ööl för Maschinen vun fabrezeern köönt,
in en Tiet,
wo poor ole nadenkern, aver ok junge Lüüd, de begrepen hebbt,
wo problemaatsch wi mit de Natuur ümgåhn, an Oorndank Gott
laven un danken för den Drunk Wader un den Kanten Broot,
in solk en Tiet
kann kuum een wat anfangen mit Dank för dat Brood elkeen Dag
— un mit den vun de Druckerie Horman in Ahrensbök 1946 druckten
Zeddel. Mi bringt dat de schrage Tiet in Erinnern nau trüch.
In de Tiet
wöörn de Kinner anhollen, up de Stoppelfeller na Weiten-
un Roggenahren to söken, jümmer dat Feld up un daal. Wat
hüüt nich funnen ward, ward morgen ünnerschellt.
Bundsarchiv
In de Tiet
güngen de Fruuns mit'n Hacker över de Kartüffelfeller,
wo al oornt weer. Se "stoppelten" na liggen blevene Kartüffel,
ok in Tiergoorn in Berlin.
Fruuns stoppeln Kartüffel in'n
Berliner Tiergoorn. Bundsarchiv |
Een Minschenleven later bringt de Lastenfleiger Transall binaah dat
ganze Johr frische Kartüffel un Gröönkraam ut alle
Welt. Un dat Kartüffelfeld vun damools is sattes Gräun vör'n
Reichsdag worrn.
Reichstag. Foto Dirk Schmidt/Wikimedia commons
Wruck. Foto Garitzo/Wikimedia commons
|
In disse Tiet
stüürt in den Reichsdag in Berlin de vun uns Wählten
as "Bundestag" un "Bundesregierung" na best Weten
un Geweten uns Land, ok dat wi naug to Eten hebbt. Un dat wi afgeevt.
Dor mütt wi noch bannig tauliernen. Du un ik!
In de anner Tiet
müßt domaals Schlangstahn in groot Gedüür. Een
Koopmann kreeg Wrucken, nich "Butter". Dat snackte sik rüm.
Du täuwst Stunn üm Stunn. Wenn du Pech harrst, weern so
twei, drei Mann vör di de Röven all wech.
Schlangstahn! Bundesarchiv
Levensmiddelkoort
Wat nütt di denn, dat du en Levenmiddelkoort hest? Dor kannst
di an de Marken fastkieken, de Hunger vergeiht nich. In'n Droom sühst
jümmer de Wruck, de du hüüt bi'n Koopmann nich kregen
hest. Immer grötter ward se un suust as Luftballons dörch
den Heven. Du grippst na ehr, aver dorneven.
Und denn schüfft sik dat in'n Droom övereenanner mit dat
Bild ut dat Blatt vun hüüt, wo een wiest, wat een an'n Dag
na "Marken" to eten kriegen kunn. Dat sünd ünner
1000 Kalorien. Müttst egentlich nich vun leven können.
Ratioon Nohrenkraam för een "Normalverbraucher"
an een Dag: Söß dünne Schieven Swattboot, een Teelöppel
Zucker, een Telöppel Marmelaad, een dreevierdeil Ünnertass
"Nährmittel", to'n Bispill Håbergrütt; keen
Fett, kein Fleesch. Dorför, dat du an Leven blieven dääst,
müßt di wat dortau organiseern. Bild: Bundsarchiv
In de Tiet
waakst na wille Drööm messnatt sweit up, un allens is wedder
dor un wohr: Dat Wader, dat du ut een Diek håålst, wieldat
de Soot utdröögt is, de Steckrööv, de nich kregen
hest. Man gaud, dat de Lütten un Ranwassenden wat Warms in den
Buuk kriegen: Dat Schaulspiesen! Un Care-Paketen schall da ok geven,
vertellt een.
Schaulspiesen. Bild ut dat Bundsarchiv
Dat kümmt aver bald en Tiet,
wo dat sülfvstverständlich is, in en Supermarkt intoköpen,
wo de Regale tosamenbreekt vun de Last vun Nohrenkraam ut de ganze
Welt. Un de Ladens heiten nich miehr Kalle Bruns, Korl Rehm, Hanfeld
un Klauck. Dat sünd nu Aldi, Sky, Penny un noch veel miehr.
Dor kümmt en Tiet,
wo den Waderhahn updreihst un sauber, frisch Wader kannst hebben,
so veel, as du willst. Stunn üm Stunn sprüttst dat düre
Natt up dienen Rasen.
Mahltied in'n Fleegtüüch.
Wikimedia Commons |
Dor kümmt en Tiet,
wo elkeen Schäuler in de Schaul wat to eten kriegen kunn. Veele
treckt en Snuut un röhrt dat Eten nich an, se täuwt up Fritten
un Big Macs un "Fischstäbchen". To en Mudder müßt
letzt en Liehrerin seggen: "Se mütt nich miehr för
Eten tahlen, ehr Söhn itt uns Eten nich."
Denn kümmt en bannig groote Truurigkeit över
mi, tomaal ik in een vun de iersten Ganzsdaagsschaulen so wat vör
länger Tiet mitbelevt heff. De Schäuler kunnen sik domaals
vöraff ut drei Angebotte een Eten utsöken. Dat weer so as
in de Business-Class vun de Airlines inschweißt un hitt maakt.
Wi fünnen dat wegsmeten Eten in de Papeerköörv orrer
achter de Vörhäng, up de WCs, buten ünner de Hecken.
Wi hebbt denn up de Arbeidswies vun Kantinen-Eten ümstellt un
denn noch an elkeen Disch Liehrers und Liehrersche as Mit-Eter un
Uppasser sett. De Schäuler/schen müßten egentlich
eten können. Se äuwen dat doch tohuus in de Runn vun de
Familje von lütt up an. Orrer eten de Familjen nich miehr tosamen?
Fuddert elkeen so för sik? Un bloots, wat hei mag? Ward sünst
bloots noch gnaddert?
Wall-cloud Störten Rägen; wikimedia
commons
Überschwemmung. Foto Lutz Bruno/Wikimedia
Commons
Un dor kann een Tiet kamen,
wo sommers up de Feller allens in nich uphören un aflopen Regen
afsüppt orrer de Sünn allens verbrennt, wenn uns Klima ümföllt
orrer sik ännert.
Sünn. Foto NASA
Dat de Buurn denn vun de EU Subventschonen kriegt, dat överhaupt
noch Levensmittel gifft, dat glöövst doch woll nich. Ik
weit nich, wat de Verswenner un Schänner sik hüüt bi
ehr Daun denken. Nahsten ist allens egåål?
Denn is allens wööst.......
Wi sünd in en Tiet,
wo dat överall seihn kannst, wat bi Klimawessel un Hungersnoot
över de Minschen kümmt. Dat sünd Flucht un Doot, Süükdoom,
Hatt und Krieg un verloren Land. Dat is schännt un kujoneert
Ierd. Dor häuden woll Minschen mit Maut un Iefer Derten un Landschopen
un hebbt een Oog up Holt, Feld, Wisch un See. Dat is gaud. Wi mütt
uns Ierd aver noch miehr häuden un schütten un beden, dat
Gott sei erhöllt.
Mit Pläugen un mit Saien
daut wi uns Wark up't Land.
Man, wat wi hebbt to meihen,
dat kümmt ut Gott sien Hand.
He lett dat liesen weihen
un gifft uns to de Saat
dat Wassen un Gedeihen,
wenn vun dat Feld wi gaht.
All de gauden Gaben
kaamt her vun Gott, den Herrn:
so segg em Dank,
so segg em Dank
un glöövt an em.
Bild Anke Nissen
Gott schickt uns Wind un Regen,
för uns schient Maand un Sünn,
so wiest sik uns de Segen
dor buten un hier binn'n:
he bringt de Frucht tostannen,
wi kriggt dat dääglich Broot;
dat geiht wull dörch uns Hannen,
kümmt avers her vun Gott.
All de goden Gaben ...
De Eerd un ok de Heben kaamt
her ut Gott sien Hand;
he röppt se all in't Leben,
de Steerns, de See, dat Land.
Vun em sünd Busch un Bläder,
un Koorn un Obst maakt he,
dat schöne Fröhjahrswedder,
den Winter, Storm un Snee.
All de goden Gaben ...
Bild Anke Nissen
He lett de Sünn uns lüchten
un wiest den Maand sien Bahn;
nah sien Willn mutt sik richten
de Wind, mööt Wulken gåhn.
He gifft uns so veel Freuden
un maakt uns frisch un root;
he gifft dat Veeh de Weiden
un uns, sien Minschen, Broot.
All de goden Gaben ...
Ok Glooben un Vertruuen
vun Harten to em hen,
op Gott ganz fast to buuen,
kümmt allens blots dörch em.
He geiht, nüms deit em sehen,
dörch't Dörp un höllt de Wacht,
un, de vun Harten beden,
de röögt he an bi Nacht.
All de goden Gaben ...
SH 154. Plattdeutsch Klaus-Jürgen
Thies, 1. Str. Peter Voigt.
Hochdeutsche Vorlage: Matthias Claudius 1783. Melodie: Hannover 1800.
Wi laavt un dankt in alle Tieden
Gott, unsen Herrn.
De Kroon is sien.
Oornkroon in Süsel. Bild Anke Nissen
Wi beden:
Vadder in Heven, dien Söhn,
uns Herr Jesus Christus, hett uns liehrt,
dat wi üm uns däglich Broot beden schüllt.
So kaamt wi to Di in Tieden vun groten Hunger hier
un Slömen dor.
Wi bidden Di:
Röhr an de Rieken un Mächtigen,
dat se de Schätz vun uns Ierd gerecht verdeilen,
legg de Tonichtmaker dat Handwark,
dorüm dat Elennigkeit un Starven vun Minschen in Noot uphörn.
Laat uns tosamen Oorndank 2011 fiern
un för dat Broot, dat du uns vundaag giffst, danken!
Bild Anke Nissen
Amen.
|
