Caspar David Friedrich:

Levenskrinks
(maalt üm 1835)


Wenn vun Caspar David Friedrich snackt waart, den föllt wiß de mehrsten vun uns dit Bild in, dat den hochdüütschen Titel "Lebensstufen" hett.

Klick op to'n Vergröttern! Trüch kaamt Se mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symbolliest

Dat Bild is so vull vun Bedüden, dat bit hüüt noch nich rutfunnen is, wat he allens mit seggen will.
Caspar harr in fröhere Tiet ok maal en Reis na Böhmen maakt. Un dat kann angahn, dat he dor mit Lüüd vun de Böhmsche Brödergemeind tosamen kamen is. Dat weit wi, dat Caspar David Friedrich en deep religiööse Minsch west is. Vele Böker sündC.D. Friedrich över Caspars Gloven schreven. Weer he en Pietist orrer nich? Un so hett ok sien Glovensleven in dit Bild sien Spuren. — Ik truu mi aver nich, dorvun wat to seggen.


Is Schummertiet an'n Avend. Wi seiht en lütten Haven, egenlich gor keen rechten Haven, meist blots en Ankersteed för Seilscheep. Drei Scheep sünd noch buten up See. Dat schient so, as keemen se vun wiet her ut en besünnern Grund na Huus hen. Up dat gröttste sünd de Seelüüd al dorbi, de Seils intohalen. Twei wat lüttere Scheep dorvör sünd schon an ehr Ankersteed ankamen. Dat rechte stüürt up den Platz to, wo an't Över en Grupp Minschen tosamenkamen is.
Is schon en radelvull Afbillen vun Scheep, wo Caspar vun Griepswold her doch best dat Drieven in en Haven kennt un ok maalt hett. He seggt hier mehr. Aver wat?

De Grupp Minschen, dat sünd fief Lüüd, Lüüd ut de Stadt, keen Fischerslüüd orrer Seelüüd. En Jung un en Deern sitten an't Water. De lütt Jung höllt en blaage Fahn mit en geel Krüüz hoch, de Schwedenfahn, de sik in lumig Winnen beweegt. Up de rechte Siet sitt de Mudder. Orrer is dat dat Kinnermäten? Se wennt sik schütten de Kinner to, wiest up wat hen. Se gifft jüm woll Raatsläg, sik vörtoseihn.

Vör disse Grupp stahn twei Mannslüüd. De wat jüngere in'n Gehrock un mit Zylinner wennt sik uns Bekieker to un haalt uns so in den Krink vun dat Bild rin. So sünd wi meern mank. De ole Mann in'n sworen Mantel dreiht uns sien Rüüch to. He mütt sik up en Stock stütten.


Allens düüdt up hen, dat dat woll en Sommeravend is. De ole Mann spört aver den Winter, — sienen Winter — kamen. He freert. Sien bruun-gries Mantel hett en Pelzkragen. Dat Barett lett mehr as en swore Pelzmütz. Sien Blick geiht an de annern vörbi rut up de See. Is meist so, as wenn he weggahn will. Dat aver wüllt de jung Mann un de jung Fru nich. De jung Mann winkt ehm mit sien rechte Hand to un mit de anner wiest he up de Kinner. Dat hett den Anschien, as wenn de ole Mann dat nich mitkriggt. He süht nich, wo fröhlich de Kinner sünd. Sien Blick geiht stief un stuur hen na de Kimm, — hen na de Kimm, de he mehr tohört as dat quicklebennig Leven.
He geiht ut de Grupp rut, he verlött den Krink, den de Personen billen. He geiht liekut, as wull he den Levenskrink verlaten. Warrt he noch maal trüch kamen in't Leven orrer is dat endgüllig Weggahn?


Un denn de Scheep: Ok fief sünd dat. All föhrt se hen na Land. Dat gröttst is in de Mitt. De Bug geiht nau up de Kinner to un kümmt so mit jüm tosamen. De groten Seils sünd binah so as en schütten Dack för de Lütten.
Een kunn meinen, dat dit groot Schipp verbunnen is mit den olen Mann, de gröötste Figuur an't Över. Aver dit Schipp is nich so alleen. De lütten Seilbööt hören to ehm. Dat Schipp kümmt, de Mann geiht. Süht he dat groote Seilschipp gor nich mehr?
De annern Scheep sünd noch wiet buten. Dat warrt düüster, ehrdat se an ehr Ankersteden ankamen sünd. Wüllt disse Scheep den olen Mann afhalen? Wüllt de lütten Seilbööt ehm hen na en grootes Schipp översetten?
Noch en Boot is dor, dat up uns Afbillung binah nich to seihn is. Dat liggt kielbaven up de rechte Siet an't Land. As en Sarg lett dat. De Spitz vun dit Boot is nau up den olen Mann utricht.

 

 

 

Dat hebbt wi rutfunnen: Up kenen Fall maalt Caspar blots en Sommeravend an de See.


So veel is seker: De junge Mann is Caspars Broderkind Heinrich Wilhelm, Caspars Patenjung. De wahnt 1835 bi Caspar, as ehm de Slag dreep. Villicht will de Patenjung sien Onkel mit sien Handbewegen seggen: Ik warr mi üm de Kinner kümmern, för se sorgen.

Wenn dat so richtig is, denn hett Caspar hier sien Testament un sienen Afscheed maalt. Wat dorför sprickt, dat is, wat wi vun Caspars letzte Johren bit 1840 weiten: In de letzten Johren levte Caspar in en anner Welt, to de keen anner mehr Totritt kreeg. He weer eensaam un as utlöscht.


Caspar hett uns dit woll letzt Bild maalt, dat wi seihn, woans Leven in Krinks lopen deit. Elkeen kann sik hier an Land orrer up de Scheep wedderfinnen un sinneern, woans Leven wiedergeiht. Un dat is goot so, dat keeneen bet hüüt dat Bild hett utdüden kunnt. Dat Caspar uns en Allegorie maalt hett, dat is seker. Dat heit, he wiest uns up dat Bild wat, wat aver anners meint is. Woans? Elkeen kann sien egen Anters söken.

Caspar hett dat Bild keen' Naam geven.


Rudi Witzke

Bidrääg to anner Biller vun C.D.Friedrich:
Kriedfelsen up Rügen
, Frünnen in't Maandlicht, , De Mönk an de Grote See


trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet