Lübeck. Grafik vun Jutta BredowLübecker Geschichten:
Vun Fruuns, de nich ehr Schicksal heiraadt hebbt

vun Karl-H. Nissen


So vör 700 Johr hett hier en lütten Jung leevt, de harr keen Öllern mehr. He is bi enen Koopmann upwussen un he hett dat mitkregen: Wenn een düchtig un flietig is,
denn kümmt man to wat.

"Ik will ok Koopmann warrn un veel Geld verdenen. Morgen gah ik weg."
Dat hett he jümmers wedder seggt, un sien Frünnen hebbt em dormit uptrocken "Morneweg, Morneweg!" hebbt se ropen. Se hebbt em dat nich glöövt, un denn — enen goden Dag weer he weg, na Riga. He is dor en düchtigen Koopmann worrn un to Wohlstand kamen. Denn keem he trüch, hett sik vörstellt bi sienen ollen Treckvadder. De harr ene schöne Dochter un — kann nich anners sien! — Morneweg hett de heiraadt.

Se hebbt glücklich mit'nanner leevt, denn is Morneweg storven.
Sien Fru weer ganz trurig, avers se weer ok riek. Un se kunn mit Geld ümgahn. Jüst so as ehr Mann. Se weer en ganz düchtige Geschäftsfru, se hett Geld anleggt, se hett dat utlehnt. Ok an de Stadt Lübeck hett se Geld geven, de hett ok fröher Geld nödig hatt. Se hett Zinsen kregen, ganz wenig weer dat man, so heff ik dat leest — se hett man 6 1/4 % nahmen. Se weer eben en düchtig Fru — un is noch rieker worrn.

Dat is so goot 200 Johr her, dor hett hier Dorothea Schlözer leevt. Ehr Vadder weer Professor in Göttingen, sien Dochter weer en ganz kloke Deern. Se verstünn wat vun Mathematik un frömde Spraken, se kunn ok goot kaken un hett sogor Plattdüütsch snacken kunnt.
Se weer jüst 17 Johr old, dor weer se Doktor der Philosophie! De eerste Fru överhaupt!

Se hett denn mit ehren Vadder tosamen forscht, fiev Johr lang. Denn hett se, jüst 22 Johr old, den Lübecker Koopmann Mattheus Rodde heiraadt.
Rodde weer wohlhabend, as man so seggt, he seet in den lübeckischen Raat, he is Freiherr worrn — un he weer 16 Johr öller as sien Bruut.
Dat weer, so süht dat ut, för beide Sieden en besünner Saak.

Dorothea hett enen richtigen Hanseaten heiraadt un Mattheus en ganz berühmte junge Fru. He weer in Paris west, as Napoleon Kaiser worrn is. Al vörher harr he enen französchen Schriftsteller in sien Huus in de Brede Straat upnahmen, de "Villers" heten hett.
Un denn hebbt se to drütt dor leevt, in de Breed-Straat Nr. 776, hüüt is dat de Nr.13.

In de Böker heet dat "ein Dreiecksverhältnis". Un dat in uns Stadt!
Denn, 1806, kemen Napoleon sien Soldaten na Lübeck, Herr Rodde harr Sorgen mit dat Geld, em is dat an'n End nich goot gahn. Un Dorothea is up en Reis na Frankriek in Avignon storven, dor liggt se up den Friedhof.

Vun en Fru will ik noch vertellen, vun Ida Boy-Ed. De Naam stimmt, se hett Ida heten un Ed. Ehr Vadder hett de Iesenbahn-Zeitung rutgeven, ganz ünnen in de Grote Petersgruuv weer dat Stammhuus. Dat Blatt is veel leest worrn, dor stünn in, wat in de wiede Welt los weer. Ida hett wat mitkregen vun't Schrieven un se hett sülms al fröh lütte Geschichten schreven.

Denn hett se heiraadt, enen Koopmann ut de Familie Boy, richtige, olle Hanseaten. Un för so orndliche Lüüd schickt sik dat nich, Geschichten to Papier to bringen. Se kreeg veer Kinner, avers ok veel Arger. Se wull, se kunn dat Schrieven nich nalaten. Upletzt is se mit ehren öllsten Jung afreist, na Berlin. De annern Kinner bleven bi ehr Süster. In Berlin hett se schreven, Kritiken, ok för de "Gartenlaube". Dat weer swoor, man se harr ehren ganz egen Kopp.


Ida Boy-Ed, maalt vun May Slevogt

Vele Johr later keem se wedder na Lübeck trüch — un schreev Romane, mehr as söventig weern dat. Dat gifft Lüüd, de meent, Weltliteratur is dat nich allens. Man se hett sik nich ünnerkriegen laten; ok as se groten Kummer harr mit enen annern Mann, un asde Firma Boy upgeven müss, hett Ida för dat dääglich Broot sorgt. In Lübeck un bi de Lübecker harr se groot Ansehn. Se hett sik kümmert üm Kunst un Kultur, üm Musik un Literatur, üm Thomas Mann un Furtwängler.

De Stadt Lübeck hett sik bi ehr bedankt. Se kreeg ene Wahnung in dat Borgdoor, lebenslang kunn se dor blieven, un extra för se is buten an de Muur en Erker anbuut.


Teknen: Jutta Bredow
27.9.2016

 


trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet