Ut
de Muuskist: van Willi Höfig Johann Heinrich Voß (1751 - 1826) warrt hüüt
noch kennt, wieldat he de Ilias un Odyssee van den ollen greek'schen
Dichter Homer in't Hoochdüütsche brocht hett. So lang as
dat en humanistischet Gymnasium bi us geev, so lang hefft de Schölers
Homer lest un översett, un dat güng nich sünner Schoolmeester
Voß af. Wenn sik dat üm de antiken Vers dreihn dee, denn
geev dat in Düütschland man blots een Orakel, un dat weer
Voß Voß senior, denn een van sien Söhns, Johann
Heinrich jun. (1779-1822), harr dat ok mit de Philologie to doon.
Man dat is de Vadder, de bet in de Merrn van de 20. Eeuw nennt warrt.
Un wenn een Homer op Düütsch lesen will, denn warrt he sik
ok hüüt noch an usen Voß sienen Text holln. Voß schreev ok sülven Gedichten. Un wat wi nich dacht harrn: De Mann, de de greek'sche un latien'sche Poesie leev harr un sik sien Leven lang daarmit befaten dee, de schreev ok plattdüütsche Vers. Nich veel, man twee van siene twintig Idyllen, "De Winteravend" un "De Geldhapers". Denn Voß weer en Plattdüütschen, born in Sommersdorp in Meckelnborg un 1782 bit 1802 Schoolmeester in Eutin. De Familie weer arm, un he harr dat nich licht. Man he weer ok keen eenfachen Charakter, Goethe schreev in enen Breef, he höll em för en "haberechtischen Griesgram ... So läßt sich nun das was im allgemeinen mit uns nicht harmoniert durch das Medium seiner Individualität begreifen" dat klingt ok mehr naar goot meent as naar Sympathie. Man siene Hexameter, de worrn to'n Vörbild för de düütsche Literatuur, un för de Idyllen geev dat nix as Loff. "Das deutsche Wesen nimmt sich darin zu seinem größten Vorteil aus" nochmal Goethe. He kunn 'n Ünnerscheed maken twischen Autor un Text. Wi weet woll, in de dore Tiet weer Platt keen' Literaturspraak. För mi süht dat so ut, as wenn Voß bewiesen wull, dat he sogor ene wedderspönstige Spraak as use in den Panzer van siene Hexameters slaten kunn. De Idyllen to lesen, hüüt is dat'n eegen Oort van Vergnögen. Eenfach is dat nich. De Geldhapers woorn 1777 druckt; een kann ok mit hoochdüütsche Texten ut de dore Tiet sien Last mit hebben. Männicheen van de Wöör, de Voß bruken deit, steiht hütigendaags blots noch in't Woordenbook of kümmt gor nich mehr vör. "Geldhapers", dat sünd de Lüüd, de op'n Winnst in't Lotto hapen deit of de meent, se köönt bi Nacht un Nevel 'n Schatt utbuddeln, amenn mit de Hülp van Meester Urian. Bi Voß heeten se Steffen un Frans. De beiden sünd op'n Weg to dat Lottoutspelen, un dat heele Gedicht besteiht ut de Ünnerhollung van de beeden daaröver, dat se Schätz utgraven un in't Lotto winnen wulln. Ehr Schatt, seggt Steffen,
Man "en Köter, swart mit fürigen Ogen" hollt se noch van den Schatt af. Se sett sik dal, un Franz singt en langet Leed (veer Strophen), wo dat üm den Nadeel van't Eheleven geiht:
Naar Freed un Leevde hört sik dat nich an, un in de 18. Eeuw weer dat nich so eenfach, sik scheden to laten "Ik straf min Frû mit gauden Würden, seggt jenn Bûr, un schmitt ehr dei Bibel an'n Kopp", dat steiht in dat Book mit nedderdüütsche Spreekwöör van Rudolf Eckart, man he schriff nich, of dat in Holsteen of annerswo seggt warrt. De beiden Frünnen bi Voß sünd sik enig: leddig sien is beter; man för Frans is dat to laat, he hett sien' Huusdraak al an'n Hals. Se kümmt nu bilütten to den Lottoaltan, wo de Lottonummern trocken warrt, publik för all Lüüd.
Steffen kann sik gor nich inkriegen, man nu warrn de Nummern trocken:
So is dat wedder nix worrn. Un de Snack Föhlst du vörn, dat du achtern noch leevst?, wenn een so richtig deftig dalslaan is, de gefallt mi. |
Översicht över de Muuskist 25.10.2015 |