Dorothea-Lilie vun Anke Nissen To'n Anhören hier klicken: Lesen deit Anke Nissen in holsteiner Platt. "Wi weern in Dänemark un hebbt historisch Orte ankeken, de wat mit Pommern to kriegen hebbt. So besöchen wi de Reste vun dat Klooster in Esrom [vun dor sünd later de Klöster in Dargun, denn in Eldena (bi Greifswald) un in Kolbatz (bi Pyritz, Hinterpommern) utgahn]. In Esrom kemen wi ok in enen Krüdergoorn, un dor hebbt wi en Bloom funnen, de wi ok to Huus in unsen Goorn hebbt. Se süht ut as en Märzenbecher, is aver veel höger. Wat kann dat för en Bloom sien?", so vertell un fraag Fründ Korl. Üm dat glieks to seggen, dat is ene Dorothea-Lilie (Leucojum vernum). In Schleswig gifft dat twee "Lilien", de al in 't Fröhjohr blöht. Dat is eenmal de Winterlilie, de wi all as Schneeglöckchen kennt; un de tweet is de Dorothealilie, de to de Märzenbecher höört. En Dichter hett mal över disse beiden Lilien schreven: Se sünd "de ersten Blomen in 'n letzten Snee".
De
Blöden vun de Dorothea-Lilie sünd witt un staht to dritt
an enen hogen, langen Stengel. Fründin Antje hett disse Bloom al siet lange Johrn in ehren Goorn. Se hett de Zibbeln in en Tüüt mit de Upschrift "Märzbecher" köfft. Un jedeen Johr wunnert se sik, wenn in'n Maimaand noch Märzbecher mank all ehre annern Blomen updükert. Den dänisch Namen "Dorothea-Lilie" hett de Bloom wohrschienlich dorvun, dat se üm den 6. Februar rüm blöht, dat is de Dag för de Hillige Dorothea. De Hillige hett as junge Deern (so üm dat Johr 287) en Martyrium dörchmaakt. Hüüt is se de Schutzhillige för de Blomenbinder un de Gorner. Dorothea weer Christin un se wull kenen Nich-Christen heiraden. Ut dissen Grund hett se "Nee" seggt to enen Mann, de na ehr Vörstelln en Heide weer. Dor is de "Heide" so in Brass kamen, dat he Dorothea ümbröcht hett. Un dor, wo ehr Bloot in de Eerd sicker, blöh en lütte, witte Bloom up, uns "Dorothea-Lilie".
En anner Legende vertellt, dat as Dorothea to Dood keem en Engel vun'n Himmel dalsweev de beide Arms vull vun Dorothea-Lilien harr. Dat hett up den "Heiden" so'n depen Indruck maakt, dat he Christ worrn is.
In de Birgittenklööster harr disse Bloom fröher en besünner Bedüden. Dorüm blöhen in Birgittengoorns vele, vele vun disse Blomen. Un de Birgitten weern dat denn ok, de disse Plant in'n Norden bröcht hebbt. So üm 1416 hebbt se de wohrschienlich na Dänemark bröcht, as de Maribo-Konvent vun de Birgitten ut Vadstena (Schweden) gründt buut worrn is. In fröher Tieden hett man de Zibbel vun de Dorothealilien reven un denn up de Boss vun Wöchnerinnen leggt. Ok för Brandwunnen hett man gern disse reven Zibbeln bruukt. De frischen Bläder vun de Dorothealilie kann man Ostern goot to 'n Farven vun Eier bruken. Man mütt de Bläder an de Eier fastmaken un mitkaken. Dat gifft hübsche gröne Muster up de Ostereier. Ja un wenn ik dit nu allens bedenk vun de Birgitten un vun de Hillige Dorothea , denn verstah ik ok, worüm Fründ Korl disse Bloom in enen Kloostergoorn finnen kunn. |
|
Fotos: Anke Nissen 30.5.2010 |