Dat Kruut för'n Oktober:
De Holunner

vun Anke Nissen

1 Teelöpel Blöden mit 1/5 l kaken Water kort överbröhen

De Frucht hett veel Vitamin in sik, dorüm, as Saft - hitt drunken - gegen Verköhlung.

"Oh, wer zählt die Wunder alle
dieses Bäumchens wohl.
Rinde, Beere, Blatt und Blüte,
jeder Teil ist Kraft und Güte,
jeder segensvoll."
(Snack vun't Volk)

Ik do geern en beten Fledersaft in'n Grog. Ik meen, he duunt denn nich so.

Flederbeersupp:

• 1 bet 2 Pund Flederbeern
• 3 Appeln
• ¼ Liter Wittwien orrer Appelwien
• 1 Eetlöpel Zitronensaft
• 1 Eetlöpel Mondamin
• 'n beten Nelkenpulver

De Appeln schellen, lüttsnieden un in den' Flederbeersaft kriegen.
Ik do geern noch 'n Eetlöpel vull Sago mit in de Supp, se warrt denn nich ganz so plürrig.
Allens mütt bi lütt Füür 20 Minuten kaken.
Denn röög ik Mondamin mit'n beten kolt Water an un do dat an de Supp. Noch mal kort upkaken laten un to'n Sluß den' Wien an de Supp. (Wenn Kinner bi Disch sünd, nehm ik kenen Wien dorto!)
Dor smeckt Grießklümp goot to.

Keeneen hett waagt, enen Flederbusch aftohauen, anners müß de Minsch in de nächsten dree Daag starven.

Bi Utgravungen ut de Steentiet hett'n Samen un Telgen vun disse Plant funnen.

Albertus Magnus (üm 1250 n.Chr.) hett meent: Wenn'n dat Binnerst vun de Rinn vun ünnen na baben afschraapt, denn is dat en Mittel, vun dat de Minsch dat Breken kriggt. Wenn de Rinn aver vun baben na ünnen schraapt warrt, denn is dat en Afführmittel.

Ik heff ok leest, dat dat Krüüz, an dat Jesus Christus anslaan weer, ut Holunnerholt west sien schall.

De Fleder wörr fröher geern an't Huus plant. He schull Kraft un Segen bringen; un he kunn helpen, dat de Blitz nich inslagen dee, un he kunn helpen gegen böös Hexen.

Sien Holt dörv nich verbrennt warrn, anners geven de Köh keen Melk.

Ok dörv en lütt Kind nich in en Weeg ut Flederholt leggt warrn, anners kniepen de Boomgeister dat lütt Göör gröön un blau.

Wenn di een wat klaut harr, denn müßt du - bevör de Sünn upgeiht - na enen Flederbusch gahn, enen Telgen mit de linke Hand licht na Oosten bögen un seggen:
"Holunner, ik bück di un drück di".
Nastens kümmt de Deef un bringt di dienen Kraam trüch.

Richard Sendke (1855-1934) hett Rezepte ut de Volksheilkunn sammelt. Dor heet dat:
Wenn du Fever hest, denn müßt du, wenn de Sünn ünnergeiht, na enen Flederbusch gahn, dor bindst du en Band üm den' Stamm, maakst dat mit dree Krüüz-Knütten fast un seggst dreemal:

"Fleder, ik klaag di,
dat Fever plaagt mi.
Ik bind dat an
un gah dorvan."

Du kannst ok seggen:

"Goden Avend, Herr Fleder!
Ik bring di mien Klaag an.
Ik heff sövenunsöventigerlei Fever.
De Fleder gewinnt,
dat Fever verswindt."

An'n 12. Juni (Mittsommernacht) mütt de Deern enen Telgen vun'n Flederbusch ünner't Koppkissen legen, wenn se weten will, wo de Mann utsüht, den se mal friegen warrt. Se süht em denn in'n Droom.

Un dat is jümmer noch nich allens, wat de Holunner kann:

Wi hebbt as Kinner geern dat weke Mark ut enen Telgen rutpuult un harrn denn en Fleit.

Holunnerblöden

Holunnerblöden sind to bruken, üm Water ut Blaas un Huut to drieven,
gegen Gripp, ok in'n Krüderkissen.

Holunnerblöden-Tee

Ik weer mal 10 Daag up Hiddensee as graad de Holunner an't Blöhen weer.
Wi plücken elkeen avend poor Dolden Holunnerblöden un hebbt de mit kaken Water övergaten. Wi leten allens en beten trecken, so 10 Minuten lang. Un denn hebbt wi dissen Tee to'n Avendbroot drunken. In mien Erinnern hett de Tee "köstlich" smeckt.

Tee ut dröögt Holunnerblöden drifft Water rut ut Blaas un Huut. Bi uns is de Naam för dissen Tee: Fledertee.

• 1 Teelöpel dröögt Blöden
• mit 1/5 l kaken Water kort överbröhen.
• hitt drinken!

Tee un ok Snaps ut Holunnerblöden sünd goot gegen Fever un drievt Sweet ut. All beid — Tee un Snaps — köönt aver ok blot so drunken warrn, wiel se goot smecken. För all Snaps-Maker hier mien Rezept.

Holunnerblöden-Snaps

Ik snied in'n Juni de geel-witten Blöden mit en Scheer af.
En Tass full frisch Blöden friemel ik in en Flasch un füll denn mit Snaps up. Dat laat ik twee bet dree Daag trecken un filter den Snaps denn dörch.

Holunner-Pannkoken
Rezept vun Gertrud Everding

• Poor Eierpannkoken in en Schöttel anrögen.
• Denn gau na buten gahn, Holunnerblöden plücken, waschen
• un ene Dolde in Pannkokendeeg rindükern.
• Mit den Deeg tosamen in de Pann to en lütten Pannkoken backen.
• För jeden Pannkoken ene niege Dolde indükern.
• Dat gifft wunnerscheune, lütte, smackhafte Pannkoken. Mit Zucker över smeckt de grootoordig.

Dat Rezept heff ik ut München. Heff ik al oft sülven backt.

Holunnerblödenrezept
vun Brigitte Fokuhl

• 10 Holunner-Blöden-Dolden in en Steenpott doon,
• 4 Zitronen, natur, Schale un Saft,
• 3/8 l Water,
• 1/4 l Wienessig,
• 1/2 Teelöpel Zitronensäure,
• 1 1/4 kg Zucker
  
  
• Allens 10 Daag lang todeckt stahn laten
• 1 Maal an'n Dag goot ümrögen.
• To'n Sluß afseihen un in Buddels füllen.

Holunnersirup

• 1 - 1,5 kg Holunnerblöden-Dolden
• 4,5 kg Zucker
• 4,5 l Wasser
• 70 g Zitronensäure (ut de Apotheek)
  
  
• Zucker + Water 5 Minuten kaken,
• afschümen,
• vörsichtig de Zitronensäure dorto geven,
• rögen.
• Dissen Sud över de Holunnerblöden geten,
• 24 Stunnen trecken laten.
• Dörchseihen (goot geiht ene Mullwindel),
• up Flaschen füllen.

Dissen Sirup kannst du kolt (mit Water verdünnt) drinken orrer hitt as Upwarm-Grog.

Hollersekt

• so üm un bi 15 blöhen Holunnerblöden-Dolden,
• 3 Tüten Weinsteinsäure,
• 3 Tüten Zitronensäure,
• 3 Zitronen, in Schieven sneden,
• 3 kg Zucker,
• 10 l Water.
  
  
• Allens in enen groten Pott — Emmer — tohoop rögen,
• 14 Daag kolt stellen un trecken laten,
• af un to ümrögen.
• Afseihen,
• in Buddels füllen, nich dicht maken!
• Wedder 14 Daag stahn laten, an enen kolen Platz.
• Denn de Buddels dicht maken.

Drinken sull man dissen Sekt so üm Wiehnachten rüm; denn is he riep.

Holunnerblödensupp

• 2 Liter Melk
• 5 bet 6 Eier
• Zucker
• Holunnerblöden
• Zitronensaft
• Mondamin
  
  
• Holunnerblöden plücken, solang se in vulle Blööd staht un ehren feinen Duft verströömt.
• De Stengels so goot as dat geiht afsnieden.
• Blöden in de kolle Melk geven un upkaken laten,
• dorbi jümmers suutje rögen.
• 15 bet 20 Minuten trecken laten.
• Disse Blödenmelk dörch en Sieb geten un düchtig utdrücken.
• Nu dick ik den Sud mit Mondamin an.
• Denn röög ik vun dat Gele vun de Eier Zuckerei,
• geev 'n beten Zitronensaft to un röög allens in de Supp.

Dor smeckt goot Mehlklümp to. — Ik heff dat ok al mal mit Bottermelk kaakt. Dat smeckt mi meist noch beter.

Holunnermelk

• 2 Holunnerblöden-Dolden, de vull an't Blöhen sünd, vull in'n Duft staht,
• in 1 Maat Melk 10 Minuten kaken.
• Denn de Dolden wedder rutnehmen.
• De Holunnermelk mit Mondamin en beten andicken.
• In en Terrine geten.
• Zuckerei ut dat Gele vun twee Eier rögen,
• ene Prise Solt dorto,
• allens in de Terrine tohoop rögen.
• Dat Witte vun de Eier mit beten Zucker stief slagen
• un lütte Eiwitt-Klößchen up de Supp setten.
• Mit Zimt un Zucker bestreuen un gau todeckeln.

To dat Gelingen vun disse Supp is dat ganz dull wichtig, wat dor för'n Melk to nahmen warrt.
To de Tiet vun mien Urgrootmutter — un so olt is dat Rezept bestimmt al —, dor wörr an'n leevsten so'n Melk nahmen,

• de vun en gesunne, swart-bunte Koh keem,
• de so dree Johr olt weer,
• de so vör dree Maande en Kalv kregen harr,
• de siet poor Weken morgens na buten utdreven worrn weer,
• un de up en dröög Wisch stünn
• un dor saftig gröne Krüder freet...

Tja, un nu hebbt wi dat Mallöör. Wo kaam ik an so'n Koh, un wo kaam ik denn an ehre Melk?!
Dat warrt also nix. Ik kann disse Supp nich kaken.
Wat heff ik för'n Glück! Ik kann Melksuppen nich utstahn. Un disse Holunnermelk mag ik al gor nich.