Dat Kruut för'n Nevelmaand:
Schlehdorn

vun Anke Nissen

Prunus spinosa (lat. spina = Dorn) — Familie Rosaceae (Rosengewächse) — Ünnerfamilie Prunoideae (Plummenboomgewächse)

 

Anner Namen:

Schwarzdorn, Schlehendorn, Bocksbeerli, Dornschlehen, Effken, Hagedorn, Kietschkepflaumen, Sauerpflaume, Schlehen, Schliehen, Schlinken, Slehen, Slene
Plattdüütsch Namen: Sleh, Slehn, Slöh, Slöhn, Sleu (Süd-Dithmarschen), Slei (Nord-Dithmarschen), Slaa (Angeln). — Slohbeer, Sleedoorn, Sleebusch, Sleeboom, Swartdoorn

Sammelt warrt:
  • de Blöden, Flores Acaciae, Schlehenblüten, Schwarzdornblüten
  • Früchte to'n Gewinnen vun Saft
Warrt bruukt:
  • de Blöden in de Volksheilkunde as Mittel to'n Afföhren un to'n Reinmaken vun't Bloot.
  • de Früchte för Liköör, Marmelaad un Gelee

So warrt't anwennt:

 

  • 2 Teelöpel twei-stött Blöden un Bläder
  • mit ¼ Liter kolt Water övergeten,
  • to'n Kaken bringen, un denn afseihen.
  • Dorvun elkeen Dag 2 Tassen ahn Zucker drinken.

Mehr Rezepte staht wieder nerrn in düssen Bidrag!


To de Tiet, wenn de Konfirmationen sünd, blöht de Schlehdoorn. Denn süht dat överall an de Gravens, in Hecken, an'n Waldrand, an steenig Steden ut, as hangen dor witte Sleier över de Büsch. Dat is en Pracht! De Blöden drieven ut, bevör de Bläder kaamt. De lütten witten Blöden rüükt ganz licht na Bittermandelöl. Bi't Drögen vun de Blöden geiht de Ruuch meist verloren.
All Telgen endt mit en spitzig Doorn.

Bekannt sünd de swatt-blagen, suurn Steenfrüchte, de Schlehen. De hebbt enen bannig herben (rammsch) Smack. As Kinner hebbt wi geern Schlehen pröövt, probeert. Man, de Beeren weern so suur, wi hebbt jümmers ene kruse Snuut trocken. — Dorüm warrt Schlehen bi uns ok Muultrecker nöömt. Dat wörr seggt "Schlehen krellen", dat bedüüdt, se maakt kruus.
Dörch den Frost warrt de lütten, suurn Früchte söter — naja, en lütt beten söter. Dorüm sall een Schlehen an'n besten eerst plücken, wenn se Frost kregen hebbt. Wenn de Frost to lang up sik töven lett, denn legg ik de Schlehen eenfach poor Daag in mien Gefrierfach.

Schlehdorn kenn man al in heel fröhe Tieden. Dat Holt, de Blöden und de Früchten, sogoor de Kerns wörrn bruukt.

Up'n Land warrt hüüt noch geern de Schlehdorn as Knick anplant, wiel dat Ünnerholt vun de Schlehen so dicht is. Dor köönt Hasen, Kaninken, Vossen un all so'n "Racker" blot swoor dörch kamen. Fröher hett een ok glöövt, dat Hexen un anner Geistervolk dor in hangen bievt.
Dat Buschholt — Reisig — vun de Schlehen warrt för "Gradierwerke" bruukt.

Plant Slöhn üm dienen Acker!
In Doorn un in de Tackel
blifft hangen Hex un Racker.

En Buschen an de Schünendöör
un ok in Stall un Hoff
höllt af vun di Noot un Malöör.

(Rudi Witzke)

In de Rendsburger Gegend hett man fröher dröögt Schlehen-Blöden-Bläder bruukt, gegen Schimmlig-warrn vun't Broot.

Ut dat Holt vun'n Schlehen-Boom wörrn fröher de Wust-Preckels maakt. Antje Hessler hett mal vertellt, dat ehr Grootvadder enen Knotenstock — enen Handstock — ut Schlehdornholt harr.

Wiel de Blöden vun'n Schlehdorn so rein witt sünd, hett man seggt:

De Hoor weern em witt worrn,
as Blöden up en Slöhdoorn.

Un dor is denn dat "Slohwitte Hoor" ut entstahn.

Hildegard von Bingen schrifft över den Schlehdornstruuch in ehre "Physica":

"...und die Frucht des Schlehdorns, nämlich die Schlehen,
süße mit Honig
und iß sie oft auf diese Weise,
dann wird die Gicht in dir weichen.
Aber wer im Magen schwach ist,
der brate Schlehen ———
oder er koche sie in Wasser
und esse sie oft,
dies führt den Unrat und den Schleim vom Magen ab.
Und wenn er ihre Kerne mitißt,
wird es ihm nicht schaden
."



Mien Grootvadder hett geern mal enen Sluck "Schlehenwater" drunken. He weer de Meen, dat al uns Vöröllern Schlehenlikör to'n Upwarmen an kolle Winterdaag drunken hebbt.

Schlehen-Snaps

He is de Kroon vun all Snäpse! Dorto kümmt, dat he goot för dat Verdauen is.

Ik füll en Buddel half vull mit Slehen un geet denn mit Snaps up bet baben hen.
Nu mutt de Snaps trecken, tominnst 3 Maande, orrer ½ Johr orrer 1 Johr — he warrt jümmers beter!
To'n Drinken mütt he aver dünnt warrn!

"Hexenschreck"

Dit Schlehen-Likör- Rezept hett mi Rudi Witzke verraden — mi dücht, en wunnerbor Rezept!!!

Todaten:

  • 500 g Slehenfrücht, vullriep un froren
  • 1 Liter fruchtig herben düütschen Rootwien
  • 3 Gewürznelken
  • 1 Stück Zimtrinde, in'n ganzen
  • 1 Päckchen Vanillezucker
  • 2 Stück Sternanis
  • 1 Liter rein Weizenkorn orrer Wodka (38%)
  • 300 g Zucker
  • 5 Eetlöpel Rum

So geiht't:

  • De Slehen waschen, drögen
  • enen lütten Deel vun de Früchte (tohoop mit de Kerne, wegen dat Aroma) in en Mörser lütt stöten,
  • De annern Früchte blot licht twei drücken, de Kerne mütt ganz blieven, dat geiht goot mit enen Röhrstab.
  • De Masse graad so even mit Water bedecken,
  • upkaken,
  • afköhlen laten.
  • Rootwien togeven.
  • Allens för en Week an enen köhlen un düüstern Platz trecken laten.
  • Denn allens dörchseihen.
  • Gewürze togeven un nochmal upkaken.
  • Zucker un Vanillezucker togeven un fiev Minuten kaken laten.
  • Afköhlen laten.
  • Toletzt dissen Sud mit den Alkohol (Korn orrer Wodka + Rum) mischen.
  • Likör in Flaschen füllen und köhl stellen.

Schlehdorn-Tee

Kann helpen gegen jucken Huut-Utslag.

  • 20 g Slehenblöden un -Bläder
  • 15 g Melissenbläder
  • 20 g Schafgarbe
  • 20 g Brennnettelbläder
  • 10 g Salbeibläder
  • 10 g Schachtelhalm-Kruut

So warr't maakt:

  • Allens goot mischen.
  • 2 Teelöpel vun disse Mischung mit ¼ Liter hitt Water övergeten.
  • 10 Minuten trecken laten
  • afseihen.
  • Dreemal an'n Dag dorvun drinken!


Schlehen-Hagebutten-Marmelaad

Disse Marmelaad kann helpen, wenn een keen Appetit hett.

  • 300 g Schlehen
  • 150 g Hagebutten
  • goot waschen.
  • Denn in 250 ml Sanddornsaft ca 8 Stünnen quellen laten.
  • Disse Mischung denn in't Waterbad kaken.
  • Dörch en Sieb drücken.
  • Mit 1 kg Gelierzucker to Marmelaad kaken.

Disse Marmelaad smeckt würklich goot. Dorüm is se en ganz besünners gode Help, wenn Kinner nich eten möögt. Se kriegt dor elkeen Dag enen Lepel vull vun, un to disse "Medizin" mütt man de Lütten gor nich överreden.

Schlehen-Gelee

Ene "kreative" Fründin vertell:
"Schlehenlikör is wat ganz Feines! Fein herb — nicht so sööt as annere Liköre. —
Ik heff sülven mal mit Schlehen-Saft anfungen — man de smeckte ganz verdüvelt. Ik wull em al wegkippen — dor harr ik ene Idee: Ik heff

  • Appeln,
  • Vanille,
  • Gelierzucker,
  • en beten brunen Zucker
  • mit den Schlehen-Saft to Gelee verkaakt —

— hm, lecker weer dat!"


Fotos: Kurt Stüber/Wikimedia Commons
Milgesch/Wikimedia Commons
BerndH/Wikimedia Commons
27.10.2005


na baven