De Palast vun't Enn

De eerst Krieg vun't Tiedöller vun de Proliferaschoon warrt mehr'n Utdruck vun pure Macht ween as'n Griep na Ööl

Artikel vun Martin Amis ut "The Guardian"


Düsse gode Hinnergrundartikel keem al in'n Märzmaand in 'n ingelschen "The Guardian" rut. He is liekers aktuell as tovör.


Wi seht in, dat dat legitime Kriegsgrünn gifft: Daten oder Situaschoonen, de "Krieg provozeert oder rechtfardigt". De Debatte vundaag schient avers afsiedig un irreal, denn de USA un Grootbritannien treckt in'n Krieg för niege Grünnen (deelwies noch geheime), wieldess se avers jümmer noch de olen Grünnen anföhrt (de in düssen Fall gor keen Sinn maakt). Düsse niegen Kriegsgrünn sünd en Teken, dat en niege Phase vun'e Weltgeschicht anfungen hett: dat Tiedöller vun'e Proliferaschoon - de Proliferaschoon vun Massenvernichtungswaffen. De niegen Kriegsgrünn sünd ok dör den 11.September mit tostann kamen.

De 11. September hett us en Planeten geven, den wi knapp wedderkennt. Op een Oort hett dat apensichtlich maakt, wat al lang dor weer, man unkennt, siet dat Tosamenbreken vun de Sowjetunioon: de bispilllose Övermacht vun een eenzige Supermacht. Apensichtlich maakt hett dat ok de langduern, man jümmer heftiger warrn Afscheu vör düsse Supermacht in de islaamsche Welt, 'neem Anti-Zionismus un Antisemitismus scharper maakt warrt dör Amerikas Verbinnung mit Israel - en Verbinnung, de vele in'n Westen, ok de Verfater, för unnatüürlich hollt. Babento weer de 11.September, as alle terroristischen Akte (de wi objektiv defineert as organiseerte Gewalt gegen Zivillüüd), en Angriep op de Moral. Wokeen harr dacht, dat wi mal över diskereern würrn, "fiendliche Kämper" to foltern? Wokeen harr dacht, dat Grootbritannien den nuklearen Eerstslag ankünnigen würr? — Terrorismus ünnerhöhlt de Moral. Un denn ünnerhöhlt dat ok den Verstand.

Osama bin Laden is'n erkennbaren Typ vun Minsch, avers in unkennbaren Maat. He is'n groten Beweger - 'n titaanschen Mixer. Kiekt Se mal, woans he us oprüttelt hett, in Hart so as in Kopp. Een kunn ok seggen, dat an'n 11.September de USA vun wat Annershaftigen un övermaten Radikaaln opsöökt wurr. 'n ganz niege Aart Fiend, för den de Dood nich de Dood is - un dat Leven nich dat Leven, man 'n Illuschoon, en Twüschenstaschoon, jüst "dat Ding, wat een de Welt nöömt". Nee, sowat Histoorsches as den 11.September kannst nich licht wegstecken. Man nu blifft de Indruck, dat Amerika sik nich raschonaal verhöllt, man jümmers noch as een ünner'n Schock.

De Begriff vun de "Achse vun't Böse" hett en intressant Herkamen. In de eersten Verschoonen vun Präsident Bush sin Reed heet dat noch "de Achse vun'n Hass"; "Achse" kümmt ut'n 2.Weltkrieg. "De Achse vun'n Hass" bestunn toeerst bloots ut twee Länner, Iran un Irak; wieldess de oginaale "Achse" in'n 2.Weltkrieg ut dree bestunn (Düütschland, Italien, Japan). Dat full ok op, dat Iran un Irak twoors nich beed araabsch weern, avers dochen beed muslimisch. Un so hebbt se Nordkorea dor mit insteken.

Noch mehr unpassen weer, dat de "Achse" in'n 2.Weltkrieg 'n Allianz weer, wieldess Iran un Irak blödige Doodfienden sünd, un de Zombie-Naschoon Nordkorea schaamt sik in Wohrheit so, dat se ehr Gesicht nich mal wiesen mucht. Man dat schull nu de "Achse vun'n Hass" ween, bet dat denn ümsloog na de "Achse vun't Böse". Dor klingt Präsident Reagans "Riek vun't Böse" dör. Dat klung beter. Un, as Präsident Bush sä, dat weer "theologischer".

Düt is en Kernfraag. Woso, in düssen Alpdroom vun Glööv un Angst, will Bush de Saak "theologischer" maken staats weniger theologisch? De Anter is klaar, minschlich seggt: He föhlt sik denn wohler dormit, dat he vun'n Verstand en Null is. He will Geopolitik weniger mit'n Verstand maken as mit Buuk-Instinkten un Glööv - denn dat, weet he, hett he. As he in'n Talkshow mal över Nordkorea fraagt weer, reep he spontaan: "Ik haat Kim Jong Il!" Un dat, sä he denn, keem ut sin Instinkten, villicht sogoor vun sin Fraamheit. He schien dor stolt op to ween. - Wat ok süss passeert, wi köönt seker ween, dat Bush religiööser warrt: theologischer.

As denn de Alpdroom-Figuur Kim Jong Il den nukleaarn Fehdehandschoh hensmeet, schien dat Slagwoort vun de "Achse vun't Böse" opmaal in'n Mors, wieldat Nordkorea apensichtlich veel neger an de nukleaarn Massenvernichtungswaffen weer as Irak un Iran. Man se hebbt dat trechtrückt un verklaart, dat de Nordkorea-Saak en diplomaatsch Argernis weer, Iraks Nich-Afrüsten avers en "Krise". De Grunn is strategisch: Sogoor ahn Massenvernichtungswaffen kunn Nordkorea 1 Milljoon Lü bi ehrn Nahver Südkorea ümbringen un Seoul utradeern. Irak kann keen Spier wat in düsse Aart daan, also kannst dat angriepen. Nordkorea kann't daan, also kannst dat nich angriepen. De Gesetten vun't Tiedöller vun'e Proliferaschoon warrt langsaam klaar: Wenn en Land eerstmal de riskante Saak schafft un sik Atoomwaffen besorgt hett, is dat nich mehr antogriepen - denn is dat immun.

Dorut folgt nu entscheidend, dat wi Irak angriepen daat, wieldat dat keen Massenvernichtungswaffen hett. Oder nich veel. De sekerste Aart, dat ruttokriegen, is, se antogriepen. Denn kriegt wi nämli Saddams vulle Kooperaschoon mit uns "Waffeninspekschoonen", denn na all, wat wi em kennt, warrt he allens benütten, wat he hett. Dat Pentagon is sik also seker, dat Saddams Massenvernichtungswaffen ünner en bestimmte kritische Antall sünd. Anners kunnen se em nich angriepen.

Alle US-Präsidenten - un alle Kandidaten - mööt religiöös ween oder tominnst so daan. Nauer seggt, se mööt sik de "Weddergeburts"-Christenglööv verschrieven. Bush, mit sin halv-dwangswiesen Gebeets-Fröhstücken un so, de deit nich bloots so: "Min Bekehrn to Christus", sä Bush, "is'n grunnleggen Bestanddeel vun min Leven." Un ok vun uns Leven - in dat niege Amerikaansche Jahrhunnert.

Een vun de Utstelln-Stücken in de Umm-Al-Maarik-Moschee in Bagdad is en Koran, schreven in Saddam Husseins egen Blood. Över dree Johr hett he 24 Liter dorför spendt. Man dat is bloots de spektakuläärste vun Saddams regelmäßige Besteken vun de Mullahs. He is eentlich dör sin ganze Karriere en weltlichen Minsch - en "Unglövigen", as Osama Bin Laden seggt. Nu gifft dat op dat Capitol in Washington twoors keen Bibel in dat Blood vun George Bush schreven, avers wi mööt anerkennen, dat Bush religiööser is as Saddam: Vun de twee Präsidenten is he, in düssen Aspekt, psycholoogsch de primitivere. Wi höört vun de gelungene "Texanisaschoon" vun'e Republikaansche Partei. Un is nich Texas faken wat liek to'n Land as Saudi-Arabien, mit sin Hitt, sin Öölriekdom, sin överfullen Gottshüüs un sin Hinrichtungen elk Week?

De Religiosität vun de hüütige US-Regeern föhrt ok dorto - op bizarre Ümweeg -, dat se de Israel-Lobby starker maakt. Dat's nich to glöven, avers de "Weddergeburts"-Doktrin feddert, dat Israel blind ünnerstütt warrn mutt, nich wieldat dat de eenzige Halv-Demokratie in de Gegend is, man wieldat dor dat Wedderkamen vun Christus stattfinnen schall. Armageddon schall in de Neegde vun den Knüll Megiddo passeern (woneem annerletzt en israeelschen Bus vun en anner Aart vun Glovensminsch, en Sülvstmordbomber, sprengt wurr). Nüms weet, wa veel vun düssen Tüünkraam Bush slucken deit (schoonst Reagan dat ganz un gor sluckt hett). V.S.Naipaul hett de vun Religiosität seggt, dat weer de Unfähigkeit, "den Minschen as Minschen to sehn", de bloots sik sülvst to Rekenschaft steiht un nich vun högere Mächte begöschert warrt. Wi muchen dat as Swackheit ansehn; Bush süht dat as Starkde an, un dat is gefährlich.

Wat nu Saddam is, wenn wi sin Charakter ok bloots överflächlich bekiekt, warrt klaar, dat he sik nienich totaal entwaffnen wöör; jüst so wenig warrt he in sin Kinnertied trüchgahn un barfoot un halv-nakelt dör de Straten vun Tikrit slieken. De Angriep op Irak warrt de USA 0,5% vun ehr Bruttosozialprodukt kosten; Saddams Kriege un de Sankschoonen, de dorna kemen, hebbt den Irak üm un bi dat ganze Bruttosozialprodukt vun 20 Johr kost - dat hett "The Economist" afschätt. Dat sünd Saddam sin Prioritäten. He harr dat in de Hand, de Verarmung vun de irakischen Lüüd to mildern. Man staats dat hett sik en Muster an Paranoia, Gangsterdom un Kleptomanie in'n Irak fastsett.

Heel wichtig is, dat Saddam nienich en Suldat weer (schoonst he Orden un Uniformen sammelt un geern sülven sin Armeen verkehrt rümkommandeert). He is na baven kamen dör de Folter-Korps in de 1960er Johrn, as he de Baath-Geheimpolizei upbuut hett un sik sülven in den Qasr al-Nihayah ("De Palast vun't Enn") fastsett hett. Düt Foltergefängnis weer villicht de an'n mehrsten hasste Platz in Irak, bet dat 1973 afreten wurr.

Saddams "Arbeitsjohrn" in de Folterkeller ünnerscheed em vun de annern groten Diktatoorn vun't 20. Johrhunnert, vun de keen so rechten Smack an de "Dreckarbeit" harr. De Moral vun Saddam sin Regime is kenntekent dör düssen Smack an de Dreckarbeit - dör en negative Faszinaschoon för den minschlichen Lief, en Kennerschap vun minschliche Pien. Dat fallt op, wa routineert Saddam sin Lüüd de Familien-Leev as Folterinstrument nütt hebbt. Hier betreedt wi würklich den "Palast vun't Enn", as de Verhör-Offzeer de Kinner vun sin Opper in en Sack vull verhungern Katten steken lett.

Ik heff al tovör seggt, dat de Kriegstelen vun Amerika deelwies in'n Düüstern bleevt. De apen Anter op de Fraag "Woso graad nu?" wöör t.B. de begängsche Mengels ween, dat a) een Saddam tovörkamen mutt, ehrdat he mehr Massenvernichtungswaffen kriggt, b) dat passt good mit de neegsten Wahlen, c) in'n Sommer is dat Wedder to hitt. Ahn sien Krieg is dat apensichtlich, dat Bush en Eendagsfleeg-Präsident is, de bloots een Amtstied hebben wöör; un he höört op sin politischen Berater, Karl Rove, liekso scharp as op Donald Rumsfeld. De tosättliche Motivaschoon, de ut de Denkfabriken un Gebeetsfröhstücken vörtüüg kamen is, is vun visionäre Tendenz: Apensichtlich is en grötter Deel vun'n Riekdoom vun de Welt in de Hannen vun korrupte, unkloke un babento wehrlose Regimes. De Krieg vun Amerika warrt weniger en Griep na't Ööl ween as en natüürliche Demonstraschoon vun pure Macht: to'n Goden för alle, as se dat seht.

Wat Tony Blair is, de mutt siet över een Johr wüßt hebben, dat de Krieg unvermeidlich weer, siet Bush mit vulgäre Lichtfardigkeit dorvun to reden anfüng, "Saddam ruttojagen". Bether is Blair konsequent hart in de Irak-Saak west, jüst so as Frankriek konsequent lichtfardig dorbi weer (al in de 1970er Johr woor Jacques Chirac "Monsieur Iraq" nöömt). Allgemeen föhlt Blair villicht, dat de britischen Intressen beter dordör deent warrt, op en amrikaanschen Elefanten to rieden, liekers wenn de sik vun den europääschen Influss mit'n Trompetenstoß losseggt. Un Blair föhlt ok, dat, wenn Washington sik totaal isoleert, dat dat bloots Bush sin binneres Gebräu vun Unsekerheit un Sendungsglööv anhitten wöör.

Twee Regeln vun'n Krieg sünd dör de niege Weltordnung noch nich ut kraft sett. De eerst is, dat de kriegföhren Naschoon sülven seker ween mutt, dat ehr Hanneln de Laag beter maakt. De tweet is, dat de kriegföhren Naschoon teemlich seker ween mutt, dat ehr Hanneln de Laag nich leger maakt. Villicht kann Amerika beansproken, de eerst Regel to erfülln (wenn de Verbetern ok man kort un regional begrenzt ween mag). De tweet Regel köönt se nich erfülln.

Wi kiekt in en Kaleidoskop vun gresige Mööglichkeiten: Angriep op Israel mit Massenvernichtungswaffen, Antern mit Massenvernichtungswaffen (villicht Atoomwaffen); Börgerkrieg in'n Irak un annerswo, tohoop mit allens möögliche an humanitäre Katastrophen; fundamentalistische Opstänn in Ägypten un Jordanien; un en niege Generaschoon vun Terror vun'n militanten Islam. Intwüschen seggt uns de sunde Minschenverstand, dat en verstärkte Inspektion dör Fachlüüd un dör de Weltmeenen Saddam so ünner Kuntrull harr holen könen, dat he vun sin egen Volk harr stört warrn könen. De sunde Minschenverstand seggt uns ok, dat de "Krieg gegen den Terror" bloots mit dat Afbuun vun Siedlungen in de besetten israeelschen Rebetten anfangen kann.
Avers de Saak is al in Gang kamen, un de eerst humanitäre Katastroof is natüürlich de Krieg sülvst.

"O Volk vun Irak, bi Gott, ik warr juuch afrieten as Bork, as'n Bund Telgen warr ik juuch swingen; as weglopen Kamelen warr ik juuch slaan. Bi Gott, wat ik mi vörnehm, dat do ik ok; un wat ik utmeet, dat snied ik af." Seggt hett dat to dat iraksche Volk nich Saddam - ok nich Bush - nee, de grausame Gouverneur al-Hadjadj hett dat seggt, al in't Johr 694. Man wi höört mit Schaam, woans uns egen Anföhrers düsse Wöör variiert un wedderhaalt. - Un wat se utmeet, dat snied se af.


© Martin Amis 2003; Plattdüütsch vun Marlou Lessing


na baven