Dabru Emet — Segg de Wohrheit!

Een jüüdsche Stellungnahm to Christen un Christendoom


König David. Miniatur ut'n 13. Jahrhunnert
National Jewish Scholars Project:
Tikva Frymer-Kensky, University of Chicago
David Novak, University of Toronto
Peter Ochs, University of Virginia
Michael Signer, University of Notre Dame
De gode Harder. Wandmalerie ut een Katakomb

"In de vergahn Johrn hett sik een dramaatsch Ännerung ahn Bispill in dat christlich-jüüdsche Tosamensien afspeelt. In dat twei Johrdusende duurnde jüüdsche Exil hebbn de Christen dat Judendoom as een op'n Buuk follne Religion, tominnst as een Vorlöper-Religion anseihn, de dat Christendoom den Weg bereidt hett un in ehm to't Teel kamen is. In de Johrteihnte na den Holocaust hett sik de Christenheit aver dramaatsch verännert. Een tonehmen Tahl vun Karkeninstitutschoonen, dorünner sowohl röömsch-kathoolsche as ok protestantsche, hebbn in apenes Verkloren jüm ehr Ru un Nagedanken över dat christlich König David. Miniatur ut'n 13. JahrhunnertTrakteern un Schännen vun Juden un Judendoom to'n Utdruck bröcht. Dit Verklorn hett todem utseggt, dat de christlich Liehr un Predigt op een niegen Stand bröcht warden köönt un bröcht warden mütt, üm den unverännert Bund vun Gott mit dat jüüdsche Volk för güllig antoseihn un den Bidraag vun't Judendoom to de Weltkultur un för den christlichen Gloven to würden.

Wi sünd dorvun övertüügt, dat de Verännerungen een woll tellen jüüdsche Antwoort verdeinen. As een Grupp jüüdsche Gelehrte vun ünnerscheedlich Richten - de bloots för sik spreekt - sünd wi övertüügt, dat dat för de Juden an de Tiet is, dat christlich Möhen üm een Würden vun dat Judendoom to Kenntnis to nehmen. Wi meinen, dat is för de Juden an de Tiet, över dat natodenken, wat dat Judendoom to't Christendoom hüüt to seggn hett. Wi willn as eersten Schridd in acht korte Pünkt verkloren, woans Juden un Christen miteenanner Bi-Eenanner stahn köönt.

 
 

Juden un Christen beden densülvigen Gott an.

Vör den Opstieg vun dat Christendoom weern dat alleen de Juden, de den Gott Israels anbeden dään. Aver ok de Christen beden den Gott vun Abraham, Isaak un Jakob, den Schöper vun Heven un Eerd an. Wenn ok de christlich Gottesdeinst för Juden keen annehmbore religiöse "Alternative" dorstellt, freuen wi uns as jüüdsche Theologen, dat veele Millionen vun Minschen dörch dat Christendoom in een Neeg to'n Gott Israels kamen sünd.
 
 

De gode Harder. Wandmalerie ut een KatakombJuden un Christen stütten sik op de Autorität vun een un dat sülve Book — de Bibel (dat de Juden "Tenach" un de Christen dat "Oole Testament" nömen).

In dit Book söken wi na religiööse Wiespahls, "sprituelles" Beriekern un Billung vun Gemeenschop un kamen to lieke Liehren: Gott schöppte dat Universum; Gott güng mit dat Volk Israeel een Bund in und dat is Gott sien Woort, wat Israel to een Leven in Gerechtigkeit stüürt; opletzt warrt Gott Israeel un de heele Welt erlösen. Op de anner Siet lesen Juden un Christen ut de Bibel in veele Pünkt wat ünnerscheedliches rut. Disse Unnerscheede mütten jümmer respekteert warrn.
 
 

Christen köönt dat Anrecht vun dat jüüdsche Volk op dat Land Israeel respekteern

För Juden is dat Wedderoprichten vun een jüüdschen Staat in't Gelovte Land dat bedüdenst Begevnis siet de Tieden vun den Holocaust. As to een biblisch grünnte Religion Tohörende weiten de Christen to würden, dat Israeel de Juden as "physisch" Middelpunkt vun den Bund twüschen jüm un Gott versproken - un geven wöör. Veele Christen stütten den Staat Israeel ut veel deeper liggende Grünnen as ut politsche. As Juden begröten wi dit Ünnerstütten. Babento weiten wi, dat de jüüdsche Traditschoon gegenöver alle Nich-Juden, de in een' jüüdschen Staat leven, Gerechtigkeit afverlangt.
 
 

Juden un Christen laten de moraalschen Grundutsagen vun de Tora gellen

Aaron geet Öl in de Menora. Miniatur ut'n 13. JahrhunnertIn'n Middelpunkt vun de moraalschen Grundutsagen vun de Tora steiht de över allens güllige Hilligkeit un Würd vun elkeenen Minschen. Wi all wöörn schöppt na dat Bild vun Gott. De moraalsche Swoorpunkt, den wi deilen, kann de Grundlaag vör een verbeddert Tosamensien twüschen beide Gemeenschoppen sien. Bobento kann he ok to de Grundlaag för een stemmiges Tügnis för de heele Minschheit warden, wat de Verbederung vun Leven ünner Mitminschen deent un sik gegen Unmoraal un Götzendeinst wennt, de uns verletzen un de Würd nehmen. So een Tügnis is besünners na de Grulichkeiten ahn Bispill vun dat vergahn Johrhunnert notwennig nöödig.
 
 

De Nazismus weer keen christlich "Phänomen"

Ahnto de lang Geschicht vun den christlichen Antijudaismus un christliche Gewalt gegen Juden harr de nationalsozialistisch Ideologie keen Bestand finnen un nich in de Wirklichkeit ümsett warrn kunnt. To veele Christen weern bi de Grusamkeiten gegen Juden mit dorbi orrer löten se to. Anner Christen - op de anner Siet - protesteerten nich naug gegen de Grusamkeiten. Liekers weer de Nationalsozialismus sülfst keen dwangslöpig Produkt vun dat Christendoom. Weer dat den Nationalsozialismus lückt, de Juden vullstännig to vernichten, harr sik de mörderisch Raag direktemang gegen de Christen wennt. Mit Dankborkeit gedenken wi de Christen, de to Tieden vun de nationalsozialistisch Herrschop ehr Leven riskeert un oppert hebbt, wat se Juden redden kunnen. Doran denken wi un unerstütten dat Wiedermaken vun dat niege Möhen in de christlich Theologie, dat Minnachten vun dat Judendoom un vun dat jüüdsche Volk mihr as düdlich trüchtowiesen. Wi priesen de Christen, de disse Liehr vun Minnachten trüchwiesen un smieten jüm nich de Sünnen vör, de ehr Vörfohrn begüngen.

 
 

De na minschlich Vermeten nich överwinnbore Ünnerscheed twüschen Juden un Christen kann nich ehrer utrüümt warrn, bit Gott de heele Welt erlöst, so as dat de Schrift vörutseggtChristus-Mosaik in't Kloster St.Katharina op'n Sinai

Christen kennen un deinen Gott dörch Jesus Christus und de christlich Traditschoon. Juden deinen Gott dörch de Tora un de jüüdsche Traditschoon. Disse Ünnerscheed warrt nich dordörch oplöst, dat een Gemeenschop op besteiht, de Schrift nauer un beder uttoleggen as de anner. Ok nich dordörch, dat een Gemeinschop politische Macht över de anner utövt. Liek de Juden de Truu vun de Christen gegenöver jüm ehr "Offenbarung" gellen laten, so verwachten ok wi vun de Christen, dat se uns Truu to uns "Offenbarung" respekteern. Nich Juud un nich Christ schulln nöödigt warrn, de Liehr vun de anner Gemeenschop antonehmen.
 
 

En nieges Tosamensien twüschen Juden un Christen warrt de jüüdsche Praxis nich swack maken

Een verbedertes Tosamensien warrt nich dat kulturelle un religiöse Anglieken, woför de Juden to Recht bang sünd, vörandrieven. Dat warrt nich de traditschonelle jüdsche Oort vun Anbeden verännern, nich mehr Juden dorto bewegen, na't Christendoom övertottreden un ok nich to een nich anbröchtes Mengeleern vun Judendoom un Christendoom föhren. Wi respekteern dat Christendoom as een Gloven, de binnen in dat Judendoom opkeem un jümmer noch bedüden Kontakte to ehm hett. Wi seihn dat nich as een Wiedermaken vun't Judendoom an. Bloots wenn wi uns egen Traditschoonen plegen, köönt wi oprichtig dit Tosamensien wieder vöranbringen.
 
 

Juden un Christen mütten sik tosamen för Gerechtigkeit un Freden insetten

Juden un Christen sind wies worrn, jeedeen in ehr Wies, dat de Welt nich erlöst is, so, wo sik dat fastsett hett in Verfolgen, Armoot, minschlich Minnachten un Noot. Wenn ok Gerechtigkeit un Freden opletzt in Gott sien Hannen liggen, warrn uns gemeensam Anstrengen tosamen mit anner Glovensgemeenschoppen helpen, dat Königsriek vun Gott, op dat wi höpen un na dat wi uns lengen, den Weg to bereiden. Trennt un vereint mütten wi dorför arbeiden, uns Welt Gerechtigkeit un Freden to bringen. In dit Möhen stüürt uns de Vischoon vun de Propheten Israeels."
 
 
 

"In'n Loop vun de Daag warrt dat passeern. Dor warrt de Barg vun't Huus vun unsen Herrn fast grünnt stahn an de Spitz vun de Bargen un överragen de Knülls. To ehm wannern all Völker. Dorhen pilgern veele Natschoonen un spreken: 'Op denn, laat uns ruptrecken to'n Barg vun'n Herrn, to't Huus vun Jakobs Gott! He liehr uns sien Weeg, un wi willn op sien Padds gahn.'"

(Jesaja 2, 2-3).

  
 
In Plattdüütsch bröcht vun Rudi Witzke
Dat "National Jewish Scholars Project", op Platt also dat Naschonaale Jüüdsche Gelehrten-Projekt, hett sin Sitz in Baltimore, Maryland. "Dabru Emet" is een Stellungnahm vun mihr as 170 jüüdische Gelehrte un wöör in'n September 2000 rutgeven. Kiekt Se na op de Websiet www.jcrelations.net. Dat ingelsche Oginaal vun "Dabru Emet" finnt Se hier.
26.6.2002


na baven