Päpernœt backen

vun Behrend Böckmann

In dei iersten Johren nå den letzten Krieg geef dat bi uns tau Hus noch kein elektrisch Lamp, sonnern blot sonn blökernd Lücht. Dat wier œwerall in't Dörp so, un Größing schöf dat mål up den Docht un denn wedder up't Petroleum, denn nicks wier mihr mit dei Friedenswor von eis tau verglieken.

Œwer dei Päpernœt würn grå so as ümmer måkt.

Dat füng schon dormit an, dat man tau rechten Tiet Eier för dei Bäckerie uphecht hett, denn miehrsten mauserten dei Häuhner üm Wihnachten. In'n Harstmånd orrer dornå in den Tüffelmånd würn "Backeier" mit Hackelsch in'n groten Pappkarton inlecht un inne Schlapstuf ünner't Bedd schåben. Einmål inne Wäk krägen wi Jungs Order, dei Eier in den Karton tau dreihn. Dat möst sien, säd uns Größing, denn sonstens sett sik dat Eigäl wiß un denn is dat Ei nich mihr tau bruken. Disse Eierdreiherie höll bet tau den Dach an, wo dei Deig för dei witten Päpernœt knäd wür. Nå Größing ehr Rezeptur ut dat meckelnbörger Kåkbauk von Frieda Ritzerow inne nängte Uplåch von 1896 wiern 12 Eier up drei Pund Zucker nödig. Dat bedüd, dat man bi'n dreifachen Deil minnestens noch 36 gaude Eier in't Hackelsch finnen mößt.

För dei brunen Päpernœt wür inne iersten Dåch von' Windmånd Sirup kåkt. Dormit hett'n ümmer väl Marach hadd. Ok wi Kinner mößten af un an an'n Hierd ståhn un mit dei groten Holtläpel den Räubensaft so lang quirreln, bet dat nå Stunnen sonn backsigen Sirup wör. Ok bi disse Oort Päpernœt wür nå Frieda Ritzenow ehr Vörschriften vörgåhn, un wenn't so wiet wier, 5 Pund Sirup mit 2 Pund Zucker un 7 Pund Mähl mit all dat anner Tüch taun Deig knäd't. Dei mößt œwer noch por Dåch raugen un keem dortau inne grote irden Schöddel näben den Eierkarton ünner't Bedd tau ståhn. Pottasch un Hüschhornsolt geef dat tau disse Tiet all wedder inne Drogerie, dei "Päper" wür in'n Westen schnurrt, un anne Stell von Manneln würn Baukeckern nåhmen, dei wi Kinner in't Holt söcht harrn.

An wecker Dåch nu dei Deig von dei brunen un witten Päpernœt tausåmenknäd wür, dat leech an den Bäcker in't Nawerdörp, denn bi em inne Backstuf warn ut den Deich dei Päpernœt måkt. Tauierst mößt dei Backdach twischen Buß- un Bäddach un Dodensünndach fastståhn. Nähmen wi an, dat disse Dach up'n Middwoch föll, denn mößt dei Deig för dei brunen Päpernœt an'n Sünnåbend dorvör ansett warden un dei för dei witten låtestens an'n Dingsdach fardig sien.

An den utmåkten Dach güng dat nå't Meddachäten mit den Kastenwågen taun Bäcker. Größing, dei den Deig knäd't harr, bleef tau Hus. Vadder un Mudder säten stolt up dat Kutscherbrett, achter dei beiden sidden äbenso stolt mien Brauder un ik ünnen up den Bœn up Pierdecken. In sonn grot hölten Backmull liggen dei Deigkluten — sei sünd in Linnendäuker mit Gastenkurnmuster inschlågen — un denn klappern noch dei ollen lerrigen Melkkannen un Blechbüssen för dei fardigen Päpernœt. As uns Gespann vonne Sandläusen up den Knüppeldamm möt, måken sei bannig väl Musik. Œwer dat wier ja blot up den Henwech so, taurüch wiern's ja vull Päpenœt.

Vadder harr dei Tiet inhollen un sett Mudder un uns mit dei twei schworen Deigkluten un dei leerigen Pött Klock twei inne Bäckerie af un fohrt nå Hus taurüch, denn dei Pier sallen nicht drei Stunnen un mihr vör dei Bäckerie ståhn un kolt warden. Œwer hei wull tiedig nauch wedder dor sien, üm uns un dei välen Päpernœt dörch dei kolle Nacht nå Hus tau kutschieren.

Inne Backstuf harr sik all ein anner Fru infunnen, sei wier uns Mudder bekannt, gliek dornå keem noch ein drütte mit ehr Dochter. Dei Bäcker wiest dei Frugens ein Siet an den Backdisch tau — un denn güng dat all los. Tauierst wür dei Deig utpackt, un dormit man fix inne Gäng keem, gliek mit dat Upsedden von richtige Päpernœt anfungen. Dat leep so af: Von den groten Deigkluten wür ein Handvull afnåhmen, mit beide Hänn weik knäd't, tau'n Wust rullt un in Schieben schnäden. Sei würn as dei Steiner bi't Mäuhle-Spill reigenwies up dat Kaukenblech sedd un mit den Handballen sonn bäten andrückt. Witte un brune Päpernœt würn up dei glieke Oort måkt: knäden, rullen, afschnieden, upsetten, andrücken. Oh, wier dat 'n Spåß för dei Kinner inne Backstuf! Un dei wür noch grötter, as dei irsten Päpernœt afbackt sünd, dei Bäcker dei Blechen ut den Åben hålt un sei sonn bäten upschlöcht, dormit dei Päpernœt bäder rünnerrutschen kœnen. Bäten afkœhlt, œwer noch warm, güng dei Präuwerie un Låwerie los. Wiern s' denn kolt nauch, leet Mudder sei œwer Eck in dei Kann rutschen.

In dei lütte Backstuf wier dat puttwarm, un Rökels von dei niegen Päpernœt kröpen uns inne Näs. Hier wier dat uttauhollen! Un as dei Bäckerie so ornlich in Fohrt is, künn man ok mål wedder bäten körter pedden. Dat will heiten, nu wier dat anne Tiet, ok Deig uttaurullen un so utstäckt Päpernœt tau backen. Mudder leet uns mit dat Kaukenholt up den Deig los, un wi mößten denn so lang utrullen, bet dat dünn nauch wier, üm mit dat Utstäken antaufangen. Harten, Klocken, Månden, Häuhner, Wihnachtsböm, Stäwels, einfache Stierns un sonne as dei in Bethlehem œwer den Stall warden nu vörsichtig up dei Blechen sett. Dei Resten warden mit niegen Deig wedder tausåmenknäd, denn wedder: utrullen, utstäken, upsetten, afbacken. Wenn's denn afbackt wiern, mößt man bäten mihr achtgäben, dat's heil inne Kann rutschen.

Bi all dat Backen harrn wi gor nich markt, wenn dat tau schummern anfüng un dat dat so sachtens ümmer düsterer wür. As noch dei letzten Blechen in'n Åben sünd, hürn wi all dat Trappeln von uns Pier, denn hürn wi dat "Prrr" von unsen Vadder — un dor steiht hei ok schon vergnäugt inne Backstuf. Wieldat hei ümmer för'n Spaß tau hemm' wier, fråcht hei tauierst den Bäcker, ob dei Wiewer em ok ornlich tau Hand gåhn sünd. Hüt denk ik mi, dat hei up sonn dwatsche Fråch ok 'n dwatsche Antwurt krägen hett. Vadder bringt dei vullen Kannen un Büchsen mit dei Päpernœt nå buten un sett sei up den Wågen. Bald sitten wi all tausåmen wedder warm inmummelt achter up un fohren retour. Wat wier dat all düster! Un köller as an'n Meddach wier't ok. Œwer dat schad dei Päpernœt ja nicks.

Nee, dei mit Schockelor harrn wi nich!

Tau Hus ankåmen, täuwt Größing all up den Süll un ward tauierst verkünnen, dat dei Schwien all faudert un dei Häuhner up'n Wiemen sünd un dei Frau — so hett sei mien Mudder ümmer nämst — nu bäten Tiet hett, sik vonne Bäckerie tau verpusten. Ik möst dei Stallücht hollen, as Vadder dei Pier afsielt un sei noch wat inne Röp gifft. Denn gåhn wi rin. Inne Spies- un Ätenkåmer stünnen all dei Brattüffeln un dei Klackerklüttensupp up den Disch. In Größings gaude Stuf blöckert all dei Petroleumlücht — un dat mit gauden Grund, denn in ehr Stuf warden dei Kannen un Büssen drågen un dor ok upwohrt. Dat süll dei Garantie dorför sien, dat dei Päpernœt twischen den iersten Advent un Niejohr nich utgåhn, nauch witte för dei bunten Töllers up'n Wihnachtsdisch bläben un äbenso twei, drei Göpschen brune för dei Soß tau dei husmåkt Lungenwust. Un dat wier ok dei Garantie, denn Größing leet uns blot in ehr Stuf, wenn wi ankloppt hemm' orrer sei uns mål bäd hett, up Püschen tau ehr rintaukåmen.

Hüt, nå mihr as föftig Johren, gifft dat in unsen Hushalt ümmer noch por von dei Utstäckformen, mit dei ik all as Kind bi den Bäcker inne Backstuf rümputtelt heff. Un ümmer, wenn wi mit uns Kinner un denn all mit dei Enkelkinner tau Wihnachten lütt Kauken utstäkt hemm', kåmen wi up dei Päpernœtbackerie in mien Kinnertiet tau schnacken.