Op ole Weeg un Brüchen:

De Swartau as Grenzfluss

vun Antje Heßler


Se köönt de Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest.

De Swartau is ja en Tofluss vun de Trave. Dat Water vun de Quell kümmt ut den Norden un hett en teemlich Gefälle. Fröher weer dat en lütt beten ringer, denn ehrdat de Fluss begradigt woor, weer he kurvenrieker un dordör wat länger. De Stadt Bad Schwartau heet na den Fluss.


De begradigte Fluss (hier an'n Ünnerloop)

Hüüt is de Schwartau aver in poor Berieken al wedder renaturiert, also ok "ent-gradigt" woorn, so datt de Auenwoold wedder in'n Takt vun de Natuur ünner Water sett warrt un vele seltene Vagels un Insekten sik wedder heimisch föhlt. Sogor de Gebirgsstelze — en Verwandte vun den Wippsteert — hebbt wi hier. Liekso as de Wippsteert leevt de Gebirgsstelze dat Water.


Lever hebbt wi dat naturnah — rechts de junge Swartau, baven an de Gleschendörper Brüch

Nu wull ik to geern weten, neem de Swartau ehr Quell harr. Wikipedia snackt vun'n Dodauer See; an den woor avers veel buut, en Tiedlang weer he ganz verswunnen. Un woneem bleev dor de Swartau?! De geev dat ja alltied. Nee, ik wull ehrn Loop sülven folgen un mi övertügen. Op düsse Reis — de ut vele enkelte Utflöög bestünn — heff ik veel vun mien heimatlich Gegend nau studeert un in de letzten Bidrääg för Se bericht.

Wedder hett uns en Brüch över de Swartau den Weg versparrt: de Kalkhorster Brüch. Dat Water weer so kloor un de kahlen Büsch un Bööm spegeln sik in dat blage Water vun de Swartau.

So idyllisch dat hüüt utsüht, haalt uns hier de jüngste Geschichte in. De Kalkhorster Brüch harr in den letzten Krieg ene strategische Bedüdung. De Schwartau weer hier de letzte natürliche Grenz vun Schleswig-Holsteen na Meckelnborg, en Grenzfluss — wenn de Traav al överwunnen weer. Ut Angst vör de Russen harr man Minen ünner de Brüch vergraben. In'n Ernstfall sull de Brüch dormit sprengt warrn. — Dat harr natürlich bloots dorwegen Sinn, wieldat de Swartau hier al stattlich noog is, üm Panzers tominnst en beten optohollen. För en lütt Rinnsal lohnt dat ja nich.


Wintertöver — aver düsse schöne Fluss schull mal Panzer stoppen


Swartau-Böschung in'n Winter

Sowat is in de letzten Daag vun'n tweten Weltkrieg an mennig Steden wirklich passeert, un ok dorna, in'n "Kolen Krieg", hett dat Militär anduernd mit en Panzerangriff ut Oost rekent, un mennig Brüchen un Buwarken weern ok in de Tied heimlich vermint! Hüüt is dat to'n Glück nich mehr aktuell.

Wi wat ölleren Lüüd erinnert uns, woans dat hier fröher weer: "Zonenrandgebiet" stünn ünner elkeen Ortsschild. Dat heeß, hier weer sotoseggen de Welt toenn; de Wirtschap leev vun Fördergeller, allens weer jichenswie langsamer un afstorven — de "Doodsstriepen" strahl Verklaamtheit över allens langs em. Hüüt is dat Gottsdank anders — dat Zonenrandgebiet is hüüt dat Hart vun Düütschland, un de ehemalige Doodsstriepen is en Levensstriepen in Foorm vun dat "Gröne Band". De Geschichte hett sik to'n Goden wendt. Un ünner keen Brüch, will ik höpen, sünd noch Minen versteken.


De dunklen Wulken hebbt sik verflüchtigt, bleven is bloots ...


...de Winterschöönheit vun de Fluss-Auen

De Kalkhorster Brüch is na all düsse Tieden noch ümmer heel. De Autos köönt noch na Swartau un na Travemünn föhrn. Aver wi wulln ja na de Quell vun de Swartau söken. Wi hebbt denn eenfach kehrt maakt un sünd in Richtung Swartau föhrt. De eerste Brüüch weer de över de Swartau bi Gleschendörp.


De Brüch...


...un de schöne Möhlendiek bi Gleschendörp (Opnahm ut den Sommer)


In de Neegde vun Packan (süh hier). Fuchte Bodden
un steile Böschung, dat weer Peter Muggels Revier

Unsen Weg güng in de Richt vun Ahrensbök, vörbi an de Watermöhl von Pansdörp. Dor harr in de Slucht vun den Möhlensee bi Swienkuhlen un Pansdörp en Raubritter sien Unwesen dreven. Wenn de beladenen Wagen in de Neederung fast seten un nich mehr wieder kunnen, hett Peter Muggel de Ladung klaut un in den Muggelbarg versteken. — Mehr över Peter Muggels Leven un Dood köönt Se hier lesen, in den eersten Bidrag vun düsse Reeg.


Kümmt en beladen Wagen? Muggels Bande luurt!

Bald wöör dat de Minschen ut de Ümgegend to veel. Se schickten Soldaten los. De sullen Peter Muggel fangen. Se hebbt den Muggelbarg funnen un dat Slott Swienkuhlen. Hebbt allens in'n Dutt haugt. — De Swartau hett in fröhere Tieden al so allerhand beleevt.

Unsen Weg güng wieder an de Swartau lang. Dat Naturschutzrebeet un de Brüchen in Gleschendörp weern unsern neegsten Halt. In Gleschendörp geev dat glieks twee Brüchen, en Footgängerbrüch un en Brüch för Autos un annern Verkehr. En grotes Schild wies uns de Tierwelt un den Weg, denn de Swartau sik nahmen harr. Wi weern nu all in de Neegde vun Gleschendörp. Hier weer de Swartau keen Grenzfluss mehr. Vun Norden weer se al wiet na Süden in Richt vun de Stadt Swartau ünnerwegens. Dat geev noch ümmer veel Water, de Auen sünd wedder lebennig un de Strömung vun de Swartau weer groot. Raubritter weern aver nich mehr vörhannen!


Afstorven Boom in de Au



na baven