Seefohrt un Gloven

Andacht vun Henning Eggers

Leve Gemeen!

Caspar David Friedrich, Levenskrinks

Hüüt snack ik mal vun de "christliche Seefohrt", un dat meen ik wöörtlich. Enen religiösen Achtergrund hätt de Seemannsspraak ok na de Reformatschion beholen. "Apostel" nöömten de Nedderlänner Bughölter un Bugstücke. En Waterfohrtüch vörn spitz, achtern breed un mit flachen Bodden hätt in Hamborg "Arche" heten, dat weer so'ne Oart Gondel. En "Davit" is in de Seemannsspraak een Bordkran to'n Utsetten vun Rettungsbööt un Lasten. "Domine" (Herr un Gebieter) heet de Schippspaster, sünnerlich op nedderlännische Scheep; dat Gebeedbook wär nich besünners belewt. Dat seh' ut as so'n Book, dor mössen de Matrosen dat Deck mit Sand, Water un de Steen schüüern, bit dat Deck wedder schier un hell wär! De Engländer seggten dorto "holy stones" orrer "bible". Dat Vörschipp heet "de Höll", dat weer dat Kabelgatt! "Düwelsklauen" weern iserne Hakens to'n Anheben un Drägen vun Lasten. "Israeliten" weer de Spottnaam vun de "Witten Bohn", de de Smutje jümmer kooken de. De "Jakobsledder" is de Strickledder, de an de Reeling fastmookt is, dor goht de Lotsen orrer Pilots an un vun Bord. Bi Moses heet se ok Heewenledder. De "Jakobsstab" in Form vun en Krüüz wär fröher in de Seefohrt wichtig för de Navigation. "Judasohrn" stünnen op dat Vörschipp, dor stünn de Schippsmann un lenkte de Fohrt. "Moses" is noch hüüt de Schippsjung. De "Pastor" weer en Verwandten vun den Albatros. Wer op en "Seelenverköper" insteeg, de möös üm sien Lewen förchten. So wörn ok de Herbergsvaddern un Agenten benennt! "Seelenberger" weeren dorgegen lütte Rettungsbööt. De Steven, altgermanisch Staben, verbindt den Kiel mit den Bugsprit, de de Wellenbarge dörchschnitt.

William Turner, de Lüchttoorn vun Bell Rock

Dat keem nich vun ungefähr: Op See un vör Gericht, seggt de Volksmund ja ok, büst du in Gott sien Hand. Op See stimmt dat! De Begriff "Natuurgewalt" kriggt hier en ganz realen Sinn. Du föhlst, dat de Natuur so veel grötter is as du sülwen, dat du di bloots noch an den wennen kannst, de noch grötter is. Du bruukst Gott, du bruukst dien Glowen, üm to överleven!

Wer ni beden kann, ward een Schippsmann, dat wär so'n Schnack an de Küst. Allens harr jo sien religiösen Background; de Ingelschman say: "If anyone should learn to pray, let him go to sea!" So ok, goh ohn Stab nich dörch den Snee un ohn Stüer nich to See, orrer goh ohn Beden un Gott sien Wort ni nich ut dien Huus wech! Gottes sünd Wogen un Wind, aver Sails un Stüer sünd dien, dat ji den Haber gewinnt!

De Elbfischer un Helgolänner seggen:

Wenn Storm un Unwedder toben,
dat Hoffen schon verlotdito is,
denn wüllt wi uns Herrn lowen,
wiel he jümmer uns Redder is,
un ni nich mit Lüttmoot verzagen,
een Brett kann uns an Land tragen!

Veel steiht ok in de Bibel orrer in Karkenleeder. So ok in de letzt Stroph vun "O Jerusalem, du Schöne", dor heet dat: "Ob gliecks Mast un Sails breekt, verlött uns Gott de Sienen nich!"

Wilhelm Krause, Schippbruch

1936 steeg de 1920 geborene Kaptein Rudolf Erdmann op dat Laisz- Sail-School-Schipp SS Priwall mit 40 Jungs in, se schullen utbildt warn as Seelüüd un fohrn vun Hamborg na Chile, üm Salpeter to laden. Mit in sien Logis weer noch en Söhn vun en evangelischen Paster. Op de Friewaaken hebbt de beiden jümmer Karkenleeder sungen un över de Bibel snackt. Wenn de Seelüüd op den Ozean sailt, denn is Gott jümmer mit dorbi! An Bord ward mehr beedt, as de Lüüd dat annehmt!

Kark in Nieblum. Foto Daniel Ponten/Wikimedia Commons

Aver Seelüüd hebbt ok en scharp Oog för de Noot vun anner Minschen un weet, wo se aktiv helpen köönt. De St. Clemens-Karkengemeen kreeg vun 1820 bit 1901 fief Perzent vun de Bergegelder, dormit wörn de Armen un de Kark finanzeert. Alleen vun 1700 bit nu sünd in de Nordsee mehr as 400 Scheep vör de Nordfries'schen Inseln strandet! — Ut Dankbarkeit hebbt solvente Kapteins Messinglüstern spendt, besünners to sehn in den Nieblumer Dom op de Insel Föhr. Deels in Lübeck anfardigt worn, dat sühst du an den Ophänger mit den hanseatischen Doppeladler.

So weer dat fröher; Seelüüd, Fischer, Kooplüüd un Pastern hebbt jümmer fromme Sprüch bi alle Gelegenheiten snackt, sungen ut dat Gesangbook un ut de Bibel leest. So as dat mit de Tied mit uns Plattdüütsch bargaf güng, so hebbt de Lüüd ok veelfach dat Beden vergeten! Dat warrt Tied, dat uns Glowen wedder mehr bedacht ward!

De Seefohrt is veel sekerer worrn as in fröher Johrhunnerten. Aver dat de Natuur grötter is as de Minsch, dat föhlt wi hüüt ok wedder överall. Denkt wi bloots an de Wetterextreme, de uns hülplos maakt, an all dat Grote, dat uns unverständlich is! Schullen wi dor nich vun de Seefohrt lehren? Wat meent ji? Man seggt doch ok gau mol: ach Gott, ach Gott; Gottseidank usw. Man schull sik mol besinnen, wat man so daherseggen deit, un dat richtig vun Harten föhlen un menen!

Amen.