2.Tim. 1, 7

Een mag ja gar nich mehr in de Zeitung kieken oder sik de Narichten ankieken. Blots Mord un Terror, Trümmer un Bloot, de uns jümmer wedder enen bannig Schreck injaagt.

Gifft dat nich ok to vertellen, wo dat hett slumpt, wo Minschen wat Godet und wat Niet tostannen bröcht hebbt, wo dat Leven sik dörchsett hett, wat nich vertaagt un bang maakt? Dorvun passeert doch ok so veel üm uns rüm, aber dat warrt wi meist nich gewohr, dorvun wullt wi nix höörn un sehn, blots de grulichen Sensationen. Männichmal kann een ok denken: De Minschen hebbt ehre Freud un Vergnögen an Doot un Grulichkeiten un an Verfeernis.

Keen Wunner, dat wi jümmers in Bangigkeit sünd un Manschetten vör de Tokunft hebben. Aber uns Predigtext röppt uns to: Gott hett uns kenen Geist schenkt, de vertaagt un bang maakt!

Martin Luther översett: „Er hat uns nicht gegeben den Geist der Furcht.“

Nu seggt de Experten: Dat ist ok goot so, wenn de Minsch Furcht hett.
De Furcht, de rüttelt em up, bewohrt em vör Unbedarftigkeit un Tutigkeit, maakt em vörsichtig un bringt em up 'n Kiewief. Ja, dat stimmt: dat gifft em Mut, de graad in de Vertwieflung Wunner warkt.

Bammel. Bild: Francisco de Goya

De Dichter Erich Fried seggt: ”Heff keen Twiefel an den, de to di seggt, em is bang, aber ik harr en Graun un Gräsen vör den, de di seggt, he harr keen Bammel.“

Un denn gifft dat ja ok noch de “Ehrfurcht”. Dorför heff ik keen plattdüüsch Wort funnen, aber wenn Martin Luther de teihn Gebote jümmers mit den Satz verklort: “Du sollst Gott fürchten und lieben”, denn so meent he: du sallst up em höörn un em de Ehr geven. Dat ist keen Furcht un Angst.

Dorüm is de plattdüütsch Översetten “vertaagt un bang” hier in uns Text veel beter as Furcht, wiel dat so upwiest warrt, wo de Minsch sik föhlt, wenn he nich up Gott höört un em nich de Ehr gifft: denn is he as so 'n Kanink, dat verlahmt up de Slang plieren deit. Wo veel Minschen lieden hüüttodaags ünner Swartsehn, ünner Depressionen, sünd bregenklöterig un hebbt keen Totruun in Gott un in de Tokunft, de he uns todacht harr! En Zeitung hett schreven: “Düütschland, en Jammer-Tal”.

Notgeld

De Süster vun disse Bangigkeit is de Sorg. Ok vun ehr laat sik de Minschen hüüttodaags ümdrieven: Warr ik en Utbildung kriegen? Enen Arbeitsplatz? Wo köönt wi unse upwennig Levensort bibehollen? Uns Gewees bi’nanner hollen?

Warr ik noog Rente kriegen un in mien Öller ahn Sorgen sien? Wo sall dat mit uns Kark hengahn? Dat sünd en poor vun uns bang Fragen. Un je mehr de Minschen vun Bangigkeit dreven sünd, je mehr warrt se knidderich un gnadderich, kriegt sik bi de Büx un slaat up eenanner dal. Achter all de Mord un Doodslag staht meist blots Ängsten.

Jesus un sien Jünger sünd ok bang west, as se na Jerusalem kamen sünd.

De Jünger flüchten in den Slaap, Jesus to dat Gebet und dormit to sienen Vadder. Un de hett em de Kraft geven, dörchtohollen un niet Leven to gewinnen. Un so schreev de Apostel an Timotheus, de ok so as de christlich Gemeend in de Bedrulje kamen is un bang is vör de Nastellungen vun de römisch Kaiser:

Denn he hett uns den Geist vull Kraft, Leevde un Sinnigkeit toseggt.

Leevde. Bild: Wikimedia Commons

Ja, de dree, de höört tosamen. Een sall den annern uttareern, so as en Mobile, dat an de Deck hangt. So is de Kraft keen ruppig Kraftmeierie, de Leevde nich blots en diesig Geföhl, de Sinnigkeit nich tögerig un drucksig.

Dat Wort för Sinnigkeit in de griechisch Urspraak vun uns Text — sophrosyne — weer in verleden Tieden de eerst vun de Tugenden för en gode Levenswies un meent, dat een mit sien Sinnen goot toweeg is un allens üm sik rüm wies warrt. He is nich lichtfardig un lett sik nich henrieten, he överleggt, ehr dat he hanneln deit.

Wenn een richtig tohöörn kann, dennso höört he nich blots de Wöör, de em argern oder bang maken, he warrt wies, wat achter de Wöör steiht, de meist so bedrohlich klingen: villicht en Minsch, de nich klor kümmt, de enen Minschen söcht, de Tiet för em hett, de tohöört, de versöcht, em to verstahn, em to helpen. Dorför is Sinnigkeit tosamen mit Kraft un Leevde ut Gott sien Geist de rechte Reaktion, de Bangigkeit verdrieven kann.

Wolf Biermann hett 1960, as de Machthebbers vun de DDR em in de Kniep kregen harrn, in sien Gedicht “Ermutigung” schreven, wat em Moot maken deit. An 'n Anfang vun jedeen Riemel heet dat:

Un in de letzte Stroph heet dat:

(To 'n Karkendag in Hamborg 1981 hett Cord Denker dit Leed vun Wolf Biermann in en christlich Leed ümdicht.)

Süüknis. Bild ut Wikimedia Commons

Wi Christen hebbt dörch unsen Globen an den Uperstannen noch en beten mehr dorto to seggen as dat dat Gröön ut de Twiegen brickt.

Wees nich bang! Wat kann dat al helpen, wenn de Modder dat to ehr Kind seggt, wenn de Mann sien Fru dat an 'n Krankenbett toseggt.

De kranke Mudder Wikipedia

Wo veel Kraft sitt dor binnen, wenn Gott sülven dat to uns seggt, de Herr över Himmel un Eerd, över Leven un Dood is. Achter sien Wort steiht sien ganze Macht un sien grote Leevde.

Dörch em hebt wi ok den Updrag un de Upgaav, in sienen Namen Moot to maken, de Bangigkeit to verdrieven un up dat Gode to wiesen, dat ut sien Kraft un Segen kümmt.

Un dorvun gifft dat noog, een mut blots henkieken:

Wo vele Lüüd gifft dat bi uns in Lübeck, de sik gegen de Armut insett,
to 'n Bispill bi de “Lübecker Tafel”,
de de ole Navers, de nu in den Senioreninrichtung leevt, nich vergeten,
de kranke Minschen in de Kliniken besöökt
un de bi de Minschen blieven, de up den Weg to'n Starven sünd.

Dor gift dat Patenschaften twischen de Gemenden in Lübeck un anner Länner, “Amnesty international”, “Greenpeace”, “Ärzte för de drüdde Welt”, SOS Kinnerdörp, Brot för de Welt, Misereor... un ik kunn so stünnenlang wieder uptellen, wo Mischen sik nich bang maken laat un de goden Werten in uns Tieden hoch hollt un dorbi nich blot an sik sülvens denken.

De gröttste Bangigkeit jagt uns dat Starven un de Dood in. Dorüm höört wi an 'n End vun uns Predigtext ok vun Jesus Christus, de dissen gröttsten Bangigmaker för all Tieden in sien Schranken wiest hett. He hett den Dood sien Gewalt nahmen un dat Leven an 't Licht bröcht, dat nie nich vergahn sall.

Blots dorüm köönt wi Christen uns in jeedeen Laag toropen: Wees nich bang! Laat di nich ünnerkriegen. Gott lett di nich verloren gahn, ok wenn dat noch so pickendüster is.

Martin Luther wiest mit sien bekannte Utsprook up, wat Tovertruun up Gott ok in de swattesten Tieden utrichten kann:

Un wenn an 'n morgigen Dag de Welt ünnergeiht,
denn will ik hüüt noch enen Appelboom planten.

Mit Gott sien Geist sünd wi stark, köönt Minschen leef hebben un klook hanneln.

Noch en olt jüdsche Geschicht:

Gebet

Uns Herrgott!
Dörch Jesus Christus hest du uns ut Bangigkeit, Düüsternis un Dood rutreten.
Nu köönt wi leven in Vertruun un dat doon, wat anliggt.
Wi dankt di för all dat, wat uns Leven utfüllen deit:
för de Freud an dien Schöpfung un an dien Minschenkinner,
wi dank di för all, wat wi tostann bringen
in Kunst, Musik, Literatur un Wetenschap.
Help uns, dat wi all dat nich gegen dienen Willen bedrieven
und dat dat all Minschen helpen deit.
Schenk uns enen fasten Globen vull vun dien Kraft,
de uns wiet un frie Utsicht gifft un uns in Gang bringt — up de Minschen to.
Giff uns Geduld un Sinnigkeit un enen langen Aten.
Wi beedt to di för all de Minschen, de keen Tokunft seht,
de vertwiefelt sünd, de ünner Gewalt un Terror leven,
de sik fastföhrt hebben in Striet un Haat.
Wies du se up den Weg upeenanner to,
dat se sik verdregen un Freden maakt.