Is Vadder Gott doot?

vun Rudi Witzke

Wi hebbt en Naversch, de hett en wat spitze Tung. Un een vun ehr Themen is ehr Sermoon över de Christenlüüd. Den mütt se af un an loswarden: "Wat sünd dat blots för Verbreker! De Konkestadoren, de Inkwisitatoren, de Missionare. Un all de Kriege in Gott sien Naam!"
Un denn ward dat Gräsige noch intellektuell ünnerstreken: "Nietzsche hett seggt ‚Gott is doot!' Un dor weern noch veel mehr kloke Lüüd, de dat nawiesen kunnen, Feuerbach un David Friedrich Strauß. Mien Frünnin, wo Professersch is, de hett den ganzen Schlegel orrer Hegel — is ja engaal — utwennig liernt. Een Satz vun ehr un se liggt up't Krüüz!" — Ik wull egenlich gor nix seggen.

"Gott is doot!" Friedrich Nietzsche, Foto Gustav-Adolf Schultze in Wikimedia Commons

Se weit nich orrer hett vergeten, dat Nietzsche sien Satz "Gott is doot" an'n dullsten weih doon hett. In dat anner Book "De fröhliche Wetenschop" schrifft he vun enen dullen Minschen, de röppt:

"Wo is Gott hen? Ik will juuch dat seggen. Wi hebbt em ümbröcht — ji un ik.
Wat dään wi, as wi de Eerd vun de Sünn afkehdt hebbt? Wohen bewegt se sik nu? Wohen bewegt wi uns? Weg vun alle Sünnen. Störten wi jümmerto? Biestern wi nich dörch en Nix ahn Ennen? Puust uns de leddige Ruum nich an? Is dat nich köller worrn? Gott is doot! Wi tröösten uns, de Mörder vun alle Mörders?"

Nu kunn een Dischkerern losgahn, dat keen Enn finnen kann, wieldat keen gifft, keen Enn un keen güllig Anter.

Övereenstimmen doon wi un seggen: Een grotes Minschenrecht is de Frieheit, dat to glöven, wat een will: De Atheisten köönt glöven, dat Gott doot is, de Christenlüüd, dat Gott levt.

In de un dörch de Upklärung vun "Schlegel orrer Hegel — is ja engaal" sünd nu aver doch ok lege "Ismusse" born woorn un hebbt Leed un Noot över de Welt bröcht. De Ismusse müßten daalrungen warden, mit veel Bloot un Leed.
Nu kemen de Bregen-Glöver mit Neo-Rationalismus up't Tapet. De landten bi dat "Antiautoritäre Uptrecken" un wat tohört. Un denn övernehmen de "Modernen" dat Vördenken, nu levt wi in de "Postmoderne". De is aver ok al wedder vörbi.

Wi mütt ünnerstrieken un jümmer wedder hooch laven: Wunnen hebbt Minschen de Frieheit vun de Reed un dat Meinen, die Frieheit vun'n Gloven, de glieken Rechte för Manns- un Fruunslüüd, kort, de Frieheit mit ehr Plichten in un för en Demokratie in uns Länner.

Üm de Eck luschert nu aver schonst wedder Ismusse, de Islamismus. Un de Kaptalismus breidt sik mit en grotes Nett över de Eerd, Globaliseern seggt se dorto. Dat Eerdööl speelt en groot Rull, een kunn vun Petrolismus snacken. Un wat digitaal is, weit ok elkeen: Digitalismus gifft denn ok noch. Un Egoismus jümmer.

Ik schalt dat Programm maal üm un will uns wat anners to bedenken geven.
Bi uns gifft dat de Schöppensgeschicht in dat Ole Testament. Ik schriev uns vun Johannes Jessen poor Wöör vun "Gott maakt Himmel un Eer" ut sien nieges Book "Dat Ole un dat Nie Testament in uns Moderspraak", 2006, Göttingen, af. De Testamente hett Johannes Jessen vör 70 Johr al översett un se sünd teihn maal nie uplegt. Nu hebbt Heinrich Kröger, Heiko Frese un Peter Voigt de Texte strakt un bi Vandenhoeck & Ruprecht nie rutgeven. De Lüüd willt dat Book nu even maal hebben.

Vun dat Schöppen vun uns Eerd un Himmel un Stierns un Sünn un Maand kennt wi Öllren all disse Schöppensgeschicht, de Jüngeren aver nu nich so. All weiten wi, dat dat een Legend is, een vun de "Groten Vertellsel" vun de Welt, de mit anner Wöör un wat anner Sichtwiesen vun dat Begevnis överall vertellt ward. Sößteihn Stück heff ik in mien Böker funnen un nich lang söcht. De Pschüchologen nömt solk "Groten Vertellsel" "archetypische Erzählungen", up de dat Minschsien upbuut is.

Ik will dormit seggen: Wi sünd alltosamen Minschen vun enen Schöpper, vun ene Schöppung un schüllt middewiel so klook sien, anner vunwegen ehr Religionen nich scheif antoseihn, aver ok nich den wilden Mann to spelen, wenn een 'n poor Karikaturen vun uns Relgioon teikent un in Bläder afdruckt. De Överstemmers mütt en Riegel vörschåben warden, de dor Fahnen un Hüüs afbrennt, Rabbatz makt orrer goor Minschen verwunnt.

Hört nu de Minschen all enerwegens tosamen orrer wat? Lesen wi maal een Enn vun "uns" Schöppensgeschicht:

Gott maakt Himmel un Eer
l. Mose 1, 1-25

"Ganz in den Anfang hett Gott Himmel un Eer maakt.
Un up de Eer sehg dat wirr un wööst ut,
un över dat Water weer dat pickendüster.
Aver Gott sien Geist sweevt över de Floot.
Do see Gott: "Dat schall hell warrn!"
Un mit enen Slag wörr dat hell.
Un Gott sehg, dat dat Licht goot weer.
Dar maak Gott en Scheed twischen dat Licht un de Düsternis.
Un Gott nööm dat Licht "Dag",
un de Düsternis nööm he "Nacht".
So wörr dat Avend un Morgen: en eerste Dag.

Do see Gott: "Dar schall en faste Scheed warrn
mang all dat Water!"
Un dat wörr so.
Do maak Gott de Scheed as en faste Wand
twischen dat Water baven de Scheed
un dat Water ünner de Scheed.
Un Gott nööm de Scheed "Heven".
So wörr dat Avend un Morgen: en twete Dag.

Do see Gott:
"Dat Water ünner den Heven
schall sik sammeln an een Stell,
dat dat dröge Land to seen is!"
Un dat wörr so.
Un Gott nööm dat dröge Land "Eer",
un dat Water, wat sik sammelt harr, nööm he de "See".
Un Gott sehg, dat dat goot weer.
Do see Gott:
"De Eer schall ut sik sülven rutbringen dat Gröne:
Kruut, wat Saat driven deit,
un Fruchtbööm, de Frucht dreegt up de Eer,
jedereen na sien Aart,
Frucht, de wedder Saat in sik hett!"
Un dat wörr so.
De Eer wörr mit enen Slag gröön.
Do keem ut den Grund all dat saftige junge Kruut,
wat Saat ansetten deit,
un all de Bööm, de Frucht dregen doot
un in de Frucht den Karn.
Un Gott sehg, dat dat goot weer.
So wörr dat Avend un Morgen: en drütte Dag.

Do see Gott:
"Dar schüllt Lüüchten warrn an den fasten Heven!
De schüllt Dag un Nacht ut'n een holen
un Teken wesen för besunnere Tiden,
för Daag un Jahren.
Se schüllt an den Heven staan as Lichter,
dat dat hell ward up de Eer!"
Un dat wörr so.
Up düsse Wies maak Gott de beiden groten Lüüchten.
De grötere schull den Dag,
de lüttere schull de Nacht regeren.
Un Gott sett eer an den Heven.
Se schullen dat hell maken,
Dag un Nacht regeren
un Licht un Düsternis ut'n een holen.
Un Gott sehg, dat dat goot weer…"

Översetten vun Johannes Jessen

Goorn Eden, Lucas Cranach d.Ä.

Religioon gifft dat, so lang dat Minschen gifft. Un vele Begevnisse un Erlevnisse un Drööm, de de Minschen in sik drägt, glieken sik. Liekers weer dat een groot Sensatschoon, as 1872 in de Ruinen vun de Stadt Ninive in dat Tweistroomland de Schrifttafeln vun dat "Gilgamesch-Epos" funnen wöörn. Dat is en Schöppensgeschicht vun de Sumerer. Se fünnen ok de Geschicht vun Noah un de Sintfluut upschreven. Un dat is denn woll een Bewies, dat sik de Urgeschichten, de in de Bibel staht, so todragen hebbt. Dat weer vör 4000 Johr vör Jesu Gebort — so un üm bi.

Dusend Johr vör Jesu Gebort füngen de Juden an, ehre Geschichten, de al veele hunnert Johr in de Telte vun de Herders vertellt wöörn, na un na uptoschrieven. Nüms kann rutkriegen, wennehr de eersten Geschichten entstahn sünd. In't tweete Johrhunnert vör Jesu Gebort weer dat Ole Testament aver trecht. Vun't eerst Vertellen bit letzt Upschrieven sünd woll so dusend Johr vergahn.

Woso dat vun Bedüden is? Dat geiht üm unsen biblischen Stammvadder Abraham, de egenlich Abram heet, araavsch heit he Ibrahim un is in'n Islam en Profeet.
Tosamen mit sienen Vadder Terach un Lot, den Söhn vun sien verstorven Broder Haran, weer de chaldäische Herder Abram ut sien Heimaat de sumerisch Stadt Ur na Haran bi Sanliurfa in de Türkei wannert. Dat weer so üm 1900 vör Jesu Gebort.
All dat, wat in't Ole Testament vun unsen biblischen Stammvadder un sien Nakommen steiht, slütt so an de sumerisch Religioon mit Gilgamesch an. De Weig vun de Minschen un unsen Gloven is dat Tweistroomland vun Euphrat und Tigris.
Bökerien sünd vull mit Beschrieven vun de Religionen, de dat gifft un de dat geven hett. Wi weiten vun de Juden un de Christen un de Moslems, wo se sik över de Eerd utbreidt hebbt un vun wo dat Christendoom to uns kamen is.

De Islam kümmt in de Welt

Mekka, Turkish Wikipedia, taken from Ali Mansuri

In't 7. Johrhunnert na Jesu Gebort kümmt in Mekka de Islam dorto. Dor un in Medina dikteert de Erzengel Gabriel den Propheten Mohammed den Koran. Över de Wies, woans de Welt schöppt wöör, steiht dor nich veel in. In de 41. Sure steiht, dat Gott de Eerd in twei Daag trecht kreeg, Barge över se sette un ehr in veer Daag Nohrenkraam un all Kreaturen todeilte. Denn makte he den Heven, de bit dorhen Rook weer, un schöppte dorut söven Heven in twei Daag. Över den Heven liggen villicht noch högere Schichten un de söven Flacken vun dat Paradees, ünner de Eerd söß Höllen. Den ersten Minschen Adam schöppte Allah, as dat ok in de Bibel steiht, ut Lehm un Wader un puust em sien Odem in. De Engel schöppte he ut Licht, de Geister ut de hitte Luft vun de Wööst. De Düvel hört to de Engel, he flökt em aver, wieldat he sik nich vör Adam bögen wull.

In Medina hett de Erzengel Gabriel Mohammed den Rest vun'n Koran dikteert. Hier schrifft he in de Suren, woans en Moslem leven schall un mit Christen un Juden ümtogahn is. He schott den Islam na de Nichglövigen af.
Bald gahn Striederien los, un Mohammed is de Föhrer vun de Moslems. He föhrt stückerwat Kriege, de he all gewinnt. In dat Johr 630 övergeven de Föhrer vun Mekka de Stadt an Mohammed.

Tiedöller vun de Kalifen, Historsche Koort, Wikimedia Commons

Mit religiöse Övertügenskraft, aver ok mit Wappengewalt in vele Kriege hebbt siene Nafolgers, de Kalifen, de Religion in Arabien, Persien, Nordafrika, de indoneeschen Eilannen un annerwegens utbreedt. De Zarathustra-Gloven güng nau so perdü as de Mithras-Kult un de velen christlichen Oostkarken. Dor makten de Moslems korten Prozess.

Anners weer dat mit uns Avendland, mit Europa. Schon so üm 705 verjagte de Kalif Walid de Westgoten, de sik in Süüdspanien ansiedelt harrn. De Bewahner vun Spanien reten ut un wahnten mehr slecht as recht in'n Norden in lütte Flacken an de Pyrenäen. Aver al 718 överquerten de Moslems de Bargen un fölen in dat Frankenriek in. Hier kregen se vun Karl Martell 732 de Huck vull. Se dreihten af un retireerten trüüch na Spanien. Hier nu levten se mit Juden un Christen lange Tiet best in Kalifate tosamen. Berühmte Buuwarke entstünnen. De Forscher vun de drei Relgionen arbeidten nich gegeneenanner. So blöhten Mathematik, Astronomie, Medizin, ja, ok de Philosophie.

So an 800 Johr levten Juden, Moslems un Christen goot tosamen. Denn verjagte de spansche Königin Isabella 1492 alle Juden, de sik nich dwangswies döpen leten. 10 Johr later wöörn de Moslems vun de Spanier besiegt un rutsmeten. An disse 800 Johr mütten wi aver denken un höpen, dat enerworrns Minschen, gliek wat se för'n Gloven hebbt, tosamenkamen.

Nu is in uns Daag dat mehr as en Droom. De Islamisten hebbt den "Westen" as Fiend utmaakt. Demokratie, de Gliekberechtigung vun Fruuns, dat friee Menen, dat friee Berichten un de Frieheit vun de Kunst, dat gifft dat in'n Islam nich. Un so gifft dat faken Arger mit den Rest vun de Welt. Ja, wi sünd midden mang!

Un wi un uns Christendoom hüüt?

Mit de Upklärung in't "Avendland" is dat aver ok so een Saak. Ik heff up de Krischaan-Albrecht-Uni flietig vun Aminosäuren un Gene un Evolutschoon liernt. Wi jungen Lüüd kemen ut dat Wunnern gor nich mehr rut. Un in en Stunn vertellte uns de Professer, dat se in de USA üm 1920 en Liehrerin rutsmeten harrn, wieldat se vun Darwin un de Evolutschoon liehrt harr. Eerst 1968 wöör dat Verbott, Evolutschoon to liehren, vun't Hööchst Gericht uphaven. Dat haut di üm.

Ik dacht, mi röhrt de Slag, as ik nu mitkreeg, dat de "Kreationisten" in de USA nich upgeven. För se is de Welt schöppt, as dat in de Bibel steiht. Allens Övel, dat Kriminelle, de Drogen, dat Afdrieven un dat Uteenannergahn vun Ehlüüd kümmt na ehr Meinen vun de Liehr vun de Evulotschoon. — Nu, Dörchdreihte gifft dat hier un dor. Hier aver blifft dat leeg: 1980 sett sik de Präsident Ronald Reagan al wedder dorför in, dat de biblisch Schöppungsgeschicht neven Darwin liehrt warden mütt. Un de Regierung Bush meint, dat Genesis un Evolutschoon gliekberechtigt liehrt warden schüllt.

Doch, een ward gruselig, wenn an den Präsidenten Bush un sien Lüüd un Afghanistan un den Iraak denkst. Dusende vun Dode! Allens wedder in Gotts Naam? Wohrhaftig "Ne!" un teihnmaal "Ne!".

Na'n Cover vun Webbers Musical

Religioon hett sik bi uns ännert. Ole Traditschonen leven up. De Minschen sünd Töverien un Grugeligkeiten, de vun Unvernunft un Avergloven kamen, losworrn. Nüms hett mihr Ängsten vör dat Höllenfüür. Religioon is mehr en privaate Saak. So hebbt wi een Pätschwork-Religioon un ok en stückerhaftige Traditschoon, wo fröher dat Christendoom nauen Inhalt un Richt vörgeev. Religioon wöör aftrennt vun Arbeid un Politik. Groot Bedüden hett uns Religioon hüüt nich, un dat Anseihn is ok man mau.

In de letzten Johrteihnte keem dat villicht dörch dit Minnachten to en Wedderbeleven vun dat Religiöse un dat Geheimnisvulle. Wunner wöörn in uns Welt nieg entdeckt. Joachim Ernst Berendt und Fritjof Capra un Hoimar von Ditfurth un annere schreven Böker över een Nieges Bewußtsien, een Tosamenwassen vun Mystik un Wetenschop. Wat de seggt, dat köönt ok de nich afschüddeln, de dat aflehnt. Berendt un Capra un Ditfurth sünd iernsthafte Forscher un keen Spinner. Vun den letzten stammt de Satz: "Denn laat uns man morgen den Appelboom planten." Ik denk, elkeen weit, wat dat bedüüdt.

Bi een bestimmt Musik schalln wi dat niege "Geheimnisvulle" wies warden. Vun Berendt leest wi: "De tokamen Minsch ward en hören Minsch sien — orrer he ward nich sien."
De Minschen föhlen sik nich woll in en vun de Technik un den kolen Verstand alleen bestimmte Welt un Gesellschop.

Woans geiht dat in de Tokunft wieder? Is dat Lengen na Religioon blots en kortes Afwehren vun dat schienboor to formale Bestimmen dörch den Verstand in uns westlich Welt? Kloke Lüüd seggt, dat dat Mystische nich ut dat Leven vun uns Minschen verjagt warden kann. Villicht kriegt wi dat to'n Besten vun uns Minschen trecht, unsen Brägen düchtig intosetten, aver ok uns Seel to plegen. Beid kamen in uns goot mit eenanner ut. Se willn aver levig leven. Denn hebbt wi bannig wat schafft.

Ik sluut dat Nadenken över Religioon und uns kuddelmuddellig Miteenanner wedder mit Wöör ut dat 13. Kapittel vun den Korinther-Breif vun Paulus af. Wi köönt wiss sien: Jesus hett Bush keen Updraag geven, een Gotteskrieg to föhren. Ik wünsch elkeen, dat em de wohre Gott in de Mööt kümmt un he orrer se dat ok mitkriggt:

Dat 13. Kapitel vun Paulus sienen Breef an de Korinther

"Wenn ick ock reden kunn so wunnerbor,
as wenn de Engels singt,
wenn ick ock reden kunn so sunnerbor,
as wenn de Geist een dwingt —
dat harr doch allns keen Wert,
wenn nich de Lew dorbi den Utslag gifft.
Sünst war min Mund niks wieder as en Pauk,
de Lärm makt un Radau.
Sünst war min Seel niks wieder as en Klock,
de blots noch beiern kann.
Un wenn ick künni maken kunn,
wat en Profet blots kann,
un wenn ick allns wüß,
wat sünst för uns verborgn bliwt,
ja, wenn ick klook war äs uns' Herrgodd sülbn,
un wenn ick Glowen harr, so stark,
dat ick de Bargn versett'en kunn —
dat harr doch allns keen Wert,
wenn nich de Lew dorbi den Utslag gifft.
Ick wär doch niks."

Översetten vun Johannes Jessen