Dat güllen Door vun Jerusalem. Bild Rudi Witzke

Israelsünndag 2020

Plattdüütsche Gottsfier vun Sabine Stürzer un Marlou Lessing

Sabine: Nu kiek di eis an, wat ut dat Johr worrn is, dat so anfungen hett — mit Corona un all de Sorgen! Wat för'n strahlen Sommerdag! Hett sik nich so veel doch noch to'n Goden wendt? As Eichendorff dicht' hett: "Die ganze Welt ist wie ein Buch, darinnen aufgeschrieben / in bunten Zeilen manch ein Spruch, wie Gott uns treu geblieben!"

Marlou: Hey, nu höör mal op! Ja, de Natuur is alltied en Quell vun Troost un Freud un so. Avers hüüt is nix mit Natuur. Dat weer to easy. Hüüt is Israelsünndag. Wi schallt över Israel snacken.

Sabine (entsetzt): Wat?

Marlou: Israel. Sünndag. Över Israel snacken.

Sabine: Wosaken schallt wi dat doon?! Wi sünd Düütsche — allens, wat wi to Juden un Israel seggt, klingt mal gönnerhaftig, mal klookschietersch, op't Slimmste geschichtsvergetern. Dat is allens verkehrt. Wi hollt op't best uns Snuut.

Marlou: Stimmt. Egaal wat een över Israel seggt, een verbrennt sik egaalweg de Tung, un jichenseen meckert jümmers. — Un wat is mit för Israel beden? För't Hillige Land? De Völker un Minschen, de dor leevt?

Sabine: Wat schast denn dor beden?! "O Herr, schmeiß Hirn vom Himmel!"?

Marlou: Upps! Un al wedder de Tung verbrennt! — Nee, hest recht, Israelsünndag geiht gor nich.

Sabine: Nee, geiht nich, Schiet. — Un dat, wo Rassismus doch al wedder so'n Problem is! Wedder — nee, jümmer noch. Un Antisemitismus. Eentlich schull een dorvun snacken.

Marlou: Mutt dat denn partu in de Kark ween?

Sabine: Hm, also wenn, denn hett de Kark doch den een groten Trumpf.

Marlou: Welkeen?!

Sabine: Raad mal! — Na, em dor! Jesus!

Marlou: Ja, stimmt, he weer en Juud...

Sabine: ...un is de Grundsteen un dat Vörbild för allens, wat wi glöven doot.

Marlou: Wi. De Juden nich.

Sabine: Wo meenst du dat? De Juden glöövt nich, dat Jesus Gotts Söhn is. Sien Weerten deelt se aver doch.

Marlou: Doot se dat? Hett Jesus nich dat Judendom ümkrempelt, totaal op links dreiht? Du meenst, he verbindt uns mit de Juden; ik meen, he trennt uns vun ehr.

Sabine: Hm, villicht beid, as de Angel an de Döör? Man sachte. Jesus keem ut dat Judendom; he hett dor lehrt, wat dat heet, en gode Minsch to ween!

Marlou: Ja, ik weet, ik weet...

Sabine: Weetst du ok, wo gode Minschen denken doot? Un dat all Länner gode Minschen vördag bringen doot?

Marlou: Na, dor gifft't noch Ünnerscheden, denk ik!

Sabine: Allerdings; Huutfarv, Kledaasch, Spraak. Sünst nix.

Marlou: Man de verscheden Völker un Kultuurn bringt doch mal mehr, mal minner gode Minschen vördag!

Sabine: Dor bill di man nix in. En grote Minsch is as'n grote Boom; he brukt Platz, un in sien Schadden sammelt sik lüttere Planten, Minschen. Denk an uns grote Eekbööm! Sünd de Groten to dicht plant, kaamt s' mit de Äst in'n Tüdel. Man middelgood, so as du un ik, dat finnst masse in jedeen Volk un Land. — Bloots dröff de een denn nich dickdoonsch warrn un denken, he weer de eenzig Sprant op Gotts Eer, un an de annern rümmermäkeln.

Marlou: Süh so, dat hest du good seggt! — Man weetst du ok, welk Volk as eerst mit düsse Minschenmäkelei anfungen un de Nees hooch dragen hett? Welk Volk sik as eerst "Gotts uterwähltes Volk" nöömt hett? Solk överkröppschen Hoochmoot, den kannst bloots verachten! Un dor hett ja ok de ganze Slamassel anfungen vunwegen "Uns Gott is de rechte un eenzige!", wat de Fundamentalisten vun all Religioonen glöövt. Wo veel Unglück hett dat in de Welt bröcht! Ja, du kiekst. Ok as Christin kann ik düsse religiööse Klookschieterie nich af! Un de Juden hebbt dat erfunnen.

Sabine: (lacht) Du lüttje Bruuskopp! Weetst du ok, wat du dor snackt hest? Du hest en Klassiker ziteert. Jüst dat seggt nämlich de Tempelherr, de junge Krüüzridder, in dat Theaterstück "Nathan de Weise"! Bloots dat he hoochdüütsch snackt.

Marlou: Denn hett he recht! Schiet op Hoochdüütsch un de Klassikers, avers dat is doch wohr! "Gotts Volk"! "Gotts eerste Leevde"! Wat bildt de Juden sik in?!

Sabine: (neckisch) Ieversüchtig! Du büst ieversüchtig! De Gott, den du leven deist, de leevt en annere!

Marlou: Wenn't wohr weer...! Man wenn de Juden sik dat bloots anmaten doot — schull een ehr nich — naja — unsen Gott wegrieten? He höört uns to, Jesus hett em uns to-egent.

Sabine: Nu schüttst du aver över't Teel rut! Du hest ja sülven seggt, dat is en Problem, wenn de Religioonen denkt, se un bloots se harrn de Wiesheit mit Lepel freten. Denn warrt Religion to en Blankoscheck för Unmoraal. Nathans Tempelherr denkt sogor, dat keen Volk den betern, den besten Gott hett — ok de Christen nich. Jüst dorwegen gäärt ja ok in em düsse Woot, düsse Ieversucht op de Juden, de du ok föhlst. Weetst wat? Ik glööv, dat en grote Deel vun den Antisemitismus in't "christliche Avendland" eenfach Neid is. Neid op Gotts eerste Leevde. Dat he sik mit de doren Butenlänners inlaten hett. En elennig Nomadenvolk. Dat kränkt uns. Dat peddt uns op den Slips.

Marlou: Wenn dat denn wohr is. — Ja, okay. Hest recht. As Christenminsch schull een dat överwinnen. Un vun Gott kann een sik ja ok mal op den Slips pedden laten. (lächelt) So as Christ.

Sabine: Markst du eentlich, wo arrogant du di anhören deist? "As Christenminsch", "as Christ"! Keen beten minner as de Juden mit "Gotts Volk"!

Marlou: (perplex) Meenst du denn nich, dat dat beter is, Christin to ween as Jüdin?! Du, en Christin, en Prädikantin vun de Kark?!

Sabine: Ik meen, dat dat beter is, Jesus natofolgen un dat Beste to doon, wat en Minsch doon kann.

Marlou: Heet dat nich Christin ween?

Sabine: Ja, dat heet Christin ween, ok wenn een — wat anners glöövt. Liekso as an Christus glöven nich unbedingt heet, em natofolgen. Dat hebbt sünnerlich de Juden to föhlen kregen.

Marlou: Ik weet, wat du meenst. Nu deist du aver de Christenminschen Unrecht. De den Holocaust in't Wark sett hebbt, de weern villicht döfft, avers wohraftig glöövt hebbt se gor nix. Sünst harrn se düsse Greuel nienich begahn kunnt. Orr se hebbt de Religion heel un deel in'n verkehrten Hals kregen, even as en Blankoscheck för Unmoraal. So as bi den "Islaamschen Staat"! Ja, solk gifft dat ünner Christen ok...

Sabine: Ja, to Nathans Tieden weern dat de Krüüzridders. Över ehr heet dat in dat Theaterstück: Dat is ehr Stolt, dat se Christen sünd, nich Minschen. Allns dat Gode, wat Christus lehrt un daan hett, dat leevt se nich, wieldat dat good weer, sünnern bloots wieldat dat Christus lehrt un daan hett. Se kunnen vun Glück seggen, dat Christus so en gode Minsch weer; man nich sien Goodheit un sien Döögten, nee, bloots sienen Naam wüllt de Krüüzridders överall hooch setten, höger as allens. All Minschen schallt den Naam anbeden. Op Jesus sien Goodheit, sien Döögten, sien Bottschap — dor schiet se op. —— Is dat nu nich reinweg en Porträt vun de "Gotteskriegers" vun hüüt?

Marlou: Bilütten heff ik de Nees vull vun dien Nathan un sien Klookschieterie! Ik bün keen Gottskrieger, wenn ik glööv, dat Christin ween beter is as Jüdin ween. Punkt.

Sabine: Denn laat nochmal Nathan vertelln. Doch, dat lohnt sik! Tosamen mit en christlichen Mönk, sien Fründ, erinnert sik Nathan, woans he dormalen an sien Adoptivdochter keem. He verkloort, wat för em Christen un Juden sünd:
"Du hest mi dormalen in Darun drapen. Man du weetst nich, dat poor Daag tovöör de Christen all Juden, Mannslüüd, Fruuns un Kinner, ümbröcht harrn. Ok mien Fru un mien söben Söhn — lebennig verbrennt."

Marlou: Allgerechter!

Sabine: "As du kamen büst, harr ik dree Daag un Nächt in Asch un Stuff vör Gott legen un weent. Ach wat! Nich bloots weent; to Kopp gahn bün ik em, toovt heff ik vör Woot, de ganze Welt heff ik verflöökt — un de Christenheit ewig Hass un Wraak tosworen."

Marlou: Och! Dat kann ik good verstahn!

Sabine: "Man nu keem de Verstand bilütten wedder. Mit sachte Stimm sä he: "Un liekers is Gott över allens! Ok düt weer sien Will! Nu kaam, stah op!" Ik stunn un reep to Gott: "Ik will! Wenn du dat wullt un mi helpen deist!" — In den Momang keemst du an un geevst mi dat Baby, en lütt Weesenkind, arm un nakelt, in dien Mantel hüllt. — Ik heff allens vergeten, wat wi snackt hebbt; ik weet bloots noch, ik heff dat Lütte nahmen, küsst, mi op de Knee smeten un weent: "Gott! Op söben doch nu al wedder een!"

Marlou: Nathan! Nathan! Du büst en Christ — wohraftig, du büst en Christ! En betern Christen hett dat nienich geven.

Sabine: Denn hebbt wi Glück! Denn wat mi för di to'n Christen maakt, dat maakt di för mi to'n Juden!

— Paus —

Marlou: Ik verstah. Dat Beste doon, wat en Minsch doon kann — dat is uns' Religion. Mehr will Gott nich vun uns. Vun uns all.

Sabine: Un ok nich weniger. Gott — un Jesus — is dat nich üm sik to doon. Andacht un Verehren mach dien minschlich Hart högen, Gott bruukt dat nich; good hanneln schast du.

Marlou: Nu haal aver op! Dat rüükt doch al wedder na dien Nathan!

Sabine: Naja, is even Israel-Sünndag. Jesus un Nathan sünd so de Nahoost-Experten, de ik truun do!

Marlou: Mi dücht, dor maakst nix verkehrt! Hauptsaak, de twee snackt ok Platt!

Sabine: Wissdoch, dat kriegt de hen!

Amen.

Grabeskirche in Jerusalem. Foto Rudi Witzke