Olivenboom. Foto Rudi Witzke

Niejohr vun de Bööm

vun Rudi Witzke

Tu Be-Schewat — dat Niejohr vun de Bööm — gifft dat dat noch?

All de Öllervadders, de in griese Vörtieden överall up uns Ierd verdeilt leevten, wüssten nau, wat Bööm un Strüük för en Bedüden för dat minschlich Leven hebbt. Nehmt wi uns Eck na de Iestiet. Bark un Esp sünd de öllsten Bööm na de Iestiet. Se hebbt hoges kultsches Bedüden. bicha, biriha, beore, bhereg, bjork heit se. Se glimmern un schimmern.

Wi betoneert Dag för Dag Land tau, wo Bööm nich miehr wassen. Wi bruukt miehr un breidere Autobåhnen un Startbåhnen för jümmer miehr Fleigers. Lang weer ik nich miehr in Stockelsdörp-Noord. Vör en poor Daag föhrte mien Brauderdochter mit mi dor lang. Huus an Huus för elkeen, Industrie buut Warksteden, Hallen und Parkplätz för de Arbeitnehmers. Dor, wo Gassen orrer Haver sik in Wind weigte, is de Acker toplastert.

Gassen. Bild Rudi Witzke

Groot steiht in't Blatt, dat se 15 km niegen Knick plant hebbt. Dat se aver 30 km tovöör toschann maakt hebbt, dorvun swiegt se.
In alle Schaulen fiern se den "Tag des Baumes". Up vele Steden hebbt Kinner maal ok Bööm plant. "Schulwälder" seggt se dortau, de se nahsten de Gemeind överlaten. Un wat de woll dormit maakt? Se maakt Platz för Buuland.

Knubben vun'n Granaatappelboom

En Niejohrsfest vun de Bööm kennt aver woll bloots de Juden. Wenn du acht Daag dörch de Wööst wannert büst, nachtens ünner de Stierns slapen hest un denn in en gräunen Goorn kümmst, denn kriggst en Ahnen, woso dat so is.

De Juden weern för lange, lange Tieden över de Welt verstreugt, se levten un leven in de Diaspora. Dor weer anner Weder as in dat Hule-Daal, dat Land üm den See Genezareth, de mit Wader versorgte Wööst, de nu en Palmengoorn is orrer en Land mit Wiendruven.

Appelboom-Knubben

Liekers aver wöör un ward ok in de Diaspora an'n Anfang vun uns Johresreken dat Niejohrsfest vun de Bööm fieert. Se müßten dat anners angahn. Lütte Bööm ehr Wöddeln wöörn to de Tiet vun Tu Be-Schewat bi uns orrer gor in Russland kaputtfreern.

Se bewunnern de Knubben, woans se vun Dag to Dag ehr Gräum miehr vörschuben. Se straken dor, wo dat all so wiet is, de gräunen Karssbeeren orrer Appels. De Öllern klappern de Gräunhökers af un säuken na de Frücht, de Fleigers bröcht hebbt. So kriegen de Kinner so veel Früchten as mööglich.

En grote Rull speelt de Johannisbrootboom. Veele Geschichten gifft dat vun dissen Boom. Veele verfolgte Juden hebbt de Johannisbrootbööm vör't Verhungern reddt. Johannes de Döper hett in de Wööst vun den Johannisbrootboom leevt. 100 g vun de Frücht hebbt 180 kcal.
De Kinner jiepert na disse Leckerie, de na Honnig un Dattel rüükt.

Johannesbrootboom

Frücht vun'n Johannesbrootboom

Wenn vunwegen dat iesig Weder keen Bööm plant orrer pleegt warden köönt, fiert een in't Huus. De olen Geschichten ward vertellt, Spille speelt un ok mit Leder un Musik in gröttere Gemeenschop fiert.
Hüüt heit de Niejohrsdag vun de Bööm woll ok al "Dag vun Israeel". Hett de ool Kultur vunwegen ehr Siedungshüüs rund üm Jerusaleem un up de Golanbargen dat Bedüden von Bööm un Strüük achterher sett?

Wenn en Straat för den Staat vun groot Bedüden is, mutt allens wegrümt warden. Steiht dor aver en ole Olivenboom, denn mutt de Straat en grote Kurv üm den Boom maken. So weer dat tominnst vör poor Johrteihnte. Hüüt wassen up de Bargen "Siedlungen", de allens wieken mutt.

Hackt se hüdigendags de Olivenbööm af? Verraden de Israeelschen vunwegen de Macht de Bööm, Strüük, Blaumen un dat Gras, Gott sien Schöppen, denn ward dat leeg utgahn. Sünd de Israelschen keen Juden miehr? Juden mein ik, keen verdreihte Orthodoxe.

"De Natuur bedreegt uns nienich. Wi sind dat jümmers, de sik sülven ansmeren."
Dat seggt Jean-Jacques Rousseau. Wi sünd Meisters in Strategie un Taktik, wi köönt allens digitaal, wi hebbt Paraad-Universitäten. Wi gaht flott mit de Tiet, dat heit "fortschrittlich". Allens is globaal globaliseert. Denn man tau.

Har Choma, Israelische Siedlung. Bild Avishai ka/Wikimedia Commons

Ben Chorin hett seggt: "Gott sien Swiegen maakt de Saak noch leger. Aver swiggt Gott würklich? Sünd nich wi dat, de ehm nich mehr höört? Doof worrn dörch de Stimmen vun uns Tiet, wo wi de 'Stimm vun fienes Swiegen', de Elia an'n Barg Horeb mitkreeg, nich mehr hören köönt?"

Olivenboom