 |
|
vun Rudi Witzke Wenn dorvun snackt ward, dat in uns evangeelsch Kark de Gottsdeinste un Andachten meistens en Saak för den Kopp, so miehr Wöörgottsdeinste sünd, dat vele dorwegen annerswo Kost för ehr Seel säuken, denn is woll wat an. För de Seel schull wat miehr sorgt warden. Siet Luther un woll Bugenhagen en Gottsdeinstornung upstellt hebbt, hett sik veel nich ännert. Un ehr Wöörgottsdeinste harren in ehr Tiet ehren gauden Grund. To Anfang vun de Lutherisch Kark müsst de Gottesdeinst de Lüüd över veel krusen Kraam upklären. Un lesen kunnen de meisten nich. Wat geev dat dor nich allens! Hexen un Hexenverbrennen, de ewige Höll na den Doot, Frieköpen vun Sünnen un de Höll. Mi hett maal en Kathoolsche seggt, dat de kathoolsche Kark ehm as jungen Kierl bannig Ängst maakt hett. Jungs un Deerns hebbt ehr Pastoors de grugeligen Geschichten vun de Höll schon glöövt. Aver ok de Opwussen leevten in de lieken Ängst vör de Pien. Süss harr Heronymus Bosch nich de Höll so gräsig maalt. Dorgegen sette Martin Luther "De libertate christiana" — "Vun de Frieheit vun en Christenminschen". Un dat müsst mit Wöör verklickert warden. Die Evangelische Freiheit wird durch folgende Stelle der Luther-Schrift oft zitiert: "Ein Christenmensch ist ein freier Herr über alle Dinge und niemand untertan. Ein Christenmensch ist ein dienstbarer Knecht aller Dinge und jedermann untertan." Heel spitz un ruppig güngen beide Karken mit de lievlich Leiv üm. Wenn en Deern beten to veel vun ehr Waden seihn leet, denn wöör se resoluut vermahnt. Is faken vörkamen, dat solk en "Flilttchen" vun den strengen Vadder en Jack vull kreeg. Wokeen to de Tieden en Fieravendskind up de Welt bröchte, de weer "verlorn". De Öllern jagten de Deern mit ehr "Balg" vun'n Hoff. De müsst wiet weg vun tohuus un ehr levlang as lieveigen Magd bi'n Buurn schuften. Een Poor ut uns Dörp is mit ehr Kind na Amerika utwannert.
Dor weer vun en "Frohe Bott" nich veel to
marken. Wenn schon de Mönk orrer Preister sik nich na en Deern
orrer dralle Fruu ümdreihn dörft, Zölibat heit dat,
denn ward glieks all Minschen de Lust an de Sexualität utdreven.
To Tieden von de Queen Victoria güng dat besünners schaamhaftig
to. Ehlüüd harrn to Nacht en lang Gewand mit twei Schlitze
an de rechten Stellen an. Mann un Fruu sehgen sik nienich naakt, vun
anner Minschen ganz to swiegen.
De Preisters un de weltlich Herren harrn dörch solk Utleggen vun de "Hillig Bott" mit de Inwahners, ehr Ünnerdaanen, lichtes Regeern. Ik heff al maal hier seggt, dat mit dat Nütten vun de Kark as politisch Macht de christlich Gemeind ehr Enn finnen kunn. Nu lengt sik Bräuder un Süstern ut uns Evangeelsch Kark na üm un bi 500 Johr na Spiritualität, miehr Spiritualität. Wenn se dorvun de Karkenlüüd wat seggt, denn is dor wenig orrer nix to maken. Solk Biller hüngen so üm 1900-1920 (bit hüüt hen?) in Grootformaat in de Schlaapkamer över de Öllern ehr Bett. En grote Rull speelt de Schutzengel. Faken weer dat dat Eenzig, wat up henwieste, dat hier Christenlüüd wahnten. Wenn een miehr Spiritualität hebben mucht, denn weer dat ierste Word, dat een vun de Kark kreeg, denn woll de Raat, nich Avergloov totolaten. Ok de Gefohr vun Faschismus wöör dischkereert. De grote Krink üm dat Sünnenwendfüür mit dat Leed "Flamme empor" ward in de Neegde vun Taize mit "Laudate omnes gentes" sett. Is Blödsinn, aver quaakt is quaakt.
In en groten Bäukerladen in Lübeck weern in'n 1.Stock de Regale för Religioon up de een Siet, up de anner Siet harr de Esoterik ehren grötteren Platz. Junge Lüüd weern meist hier to finnen. Ik heff maal luschert. Twei Deerns söchten na Taroot-Korden. Un de Baukladen harr miehrere in't Angebott. Billig weern de nich. Ik weer denn wat unhöflich. Ik fragte de Deerns denn batz, wat se mit de Korden maken wullen. Ik harr mi över den Kraam mit Taroot-Korden-Leggen tovör maal upkläärt. So kunn ik mit de rechten Wöör nafragen. Denn kemen se mit de Spraak rut: Kordenlegen wullen se un dorbi Fragen stellen na de Mathearbeit, aver ok na den Fründ. Ik weit nicht, wat de Deerns Korden köfft hebbt orrer nich. Ik höp, dat nich. Tomaals ik mitbelevt heff, woans Taroot-Korden dat Leven vun uns Fründin H.F. na den Doot vun ehren Jung liek en Sucht ehr Leven mit Ängsten bestimmten. Un dat na Johren ok noch.
Heel still weer dat, wenn en Haud Junglüüd bi uns up den Teppich seet, mehr leeg. Se legen in'n Krink üm en Kerz rüm, Weihrauch blaakte. Swatte Tee smurgelte op en Teelicht. Liese Musik weer af un an to hören, meist Schieven vun Jean Michel Jarre. — "Mediteern" dään se. Un wi Öllern leten se daun. Wi hebbt nich nafraagt, wat se dor so dreven. Se weern up de Söök na den rechten Sinn vun Leven. — Schiere Manns-un Fruunslüüd sünd se woorn. Se weern Taize-Besöker, keemen in'n Doom in Lübeck tosamen to ehre Taize-Meditatschoonen. De Kark hett ehr disse Wies vun Spiritualität nich wiest, aver denn unnerstütt. Elkeen vun uns is spirituell, wenn he orrer se na Sinn un Werte in sien/ehr Leven söcht. Dat is de fragende, lengende anner Siet vun uns Minschsien. Kümmt de nu in de evangeelsch Kark to kort? Schuuv ik ierst maal to Siet, wat een vun Engel höört hett: De langen Flünken, de schönen Gesichter, de langen gülln Hoor. Dor gifft dat ok pummelige Putten in Barockkarken. Söte Kinner! Dat gifft Ruuschgoldengel.
Vun Bedüden aver is woll, dat se Baden sünd hen un her na en anner, deper Wirklichkeit, en Twüschenwelt. Wi verbindt mit jüm uns Lengen na Schuul, Lichtheit un Borgensien. Lengen na Hülp un Heilung, de nich ut uns sülven kümmt, verbindt wi mit de Engel. "Fienstoffliches un Groffstoffliches" versöken wi to ünnerscheiden. Meist woll jümmer aver köönt de Minschen, de en Naricht vun en Engelbaden kriegt, de Engel nich seihn. So weer dat ok mit Bileam, den sien Esel nich wieder gahn wull. En Engel geev den Weg nich frie. Hei harr en Updraag vun Gott. Wi sünd aver so intellektuell un mütt in unsen Kopp allens na en Analyys in dat rechte Fack packen. Dat geiht aver bi Engel nich. Du kannst nich weiten, wo de henhöört. Dor is keen Logik vun dat Groothirn fraagt. Vele vun uns is so wat verdächtig. Gifft för allens en Verkloren, meint veele. Un wenn nich, denn is dat nich. Orrer is gefährlich.
"Engel hebbt Konjunktur," seggt vele Lüüd. Wovun kümmt dat? Dat kümmt nich dorvun, wieldat de christlich Religioon trüchkümmt. En Mann, de över de Spiritualität schreven hett, meint, dat sogoor moderne Künstler as Marc Chagall, Salvador Dali un Paul Klee de Engel as "lohnen Motiv" nahmen hebbt. Dor ward hei de Künstler aver nich gerecht. Klee maalt in sien letzte Levensjohr as swoor süke Kierl grüvelnd na Jesus un Gott jümmer wedder Engel. Disse Künstler säuken na Weeg över Engel to de deipere Wirklichkeit, de anner Wirklichkeit vun uns Minschen, na so en Oort Speigelbild vun uns, en Parallelwelt. De hebbt wi heel nöödig.
Ok mit Alexej Jawlensky kümmt uns en Glövende in de Mööt. He versööcht, Spiritualität in Farven un Formen to'n Utdruck to bringen. Un besünners utdrucksvull in dissen Sinn schient ehm dat Antlaat vun Jesus Christus an't Krüüz to sien. "Meditationen" nöömt hei siene velen Biller vun Jesu Antlaat. He seggt: "De Upgaav von en Künstler is, dat Göttliche, dat — dörch Gott — in'n Minschen is, in sien Malerie to'n Utdruck to bringen." — Jawlenski harr Arthritis orrer Arthrose in de Finger. He müsst sien Hand an'n Pinsel binnen un Farv up de Palett daun laten. Hei müsst aver mit beistig Smarten malen, as wenn ehm Engel dortau dreven. Hei müsst... hei müsst... De Engel sünd Mitgaher mit en Minschen mit en Updraag vun Gott. In de Bibel kaamt vele Engel vör. Elia ward vun Engel upmünnert, Engel schütt Hagar, twei Engel kaamt avends na Sodom, den Ünnergang vun de Stadt antoseggen. En Engel föllt Abraham in'n Arm, de sien Söhn oppern will. Jakob ringt mit en Engel an'n Jabbok. Engel bringt Jona up Draff hen na Ninive. Vun Bileam heff ik al schreven. En Engel gifft Jesus in de Nacht up'n Ölbarg Kräfft. "Wi mütt nich an Engel glöven", schrifft de Mönk Anselm Grün. "Engel warrst aver wies." Un wat meint Martin Luther? "Wenn uns Gott nich de hilligen Engel as Herder geven harr, welk as en Wagenborg üm uns lagern, so weer dat bald ut mit uns. " De Dichterin Ilse Aichinger seggt: "Beder keen Welt as en Welt ahn Engel." Un in de Liturgien vun dat Kloster Maulbronn steiht schreven: Ik bün dien Schutzengel, Noch maal to't Bedenken: Elkeen heet sienen Engel, de een en Leven lang to schütten söcht. Wi weit nich, woans de Engel utsüht, wat hei överhaupt to seihen is. Paul Klee hett in sien inner Biller de ünnerscheidlichen Baden vun Gott teikent. Se hebbt streden, se helpt eenanner, stellt sik Paul Klee vör.
Ik segg noch maal, dat de Künstler Minschen sien köönt, de na Weeg över Engel to de deipere Wirklichkeit vun uns Minschen säuken un den Vörhang beten to Siet trecken köönt. Se mediteert orrer hebbt anner Methoden, wat uttoseggen, uns wat vun de "anner Welt" wies warden to laten. Se leven in de Wies vun de Maulbronner Liturgie. Nu mark ik wat: Ik bün mien Raat nich folgt un heff nich allens to Siet schaven, wat ik mein, wat mit Engel to daun hett. Ik laat dat aver hier so stahn. Villicht hett mien Engel mien Nadenken up disse Spoor bröcht un hett mi de Richt vörgeven. — Na so en Oort Speigelbild vun uns söökt wi, en Parallelwelt,
de wi heel nöödig hebbt, aver de wi nicht seihn, hören,
rüken, föhlen anfaten köönt. Spiritualität is nich an en bestimmt Religioon bunnen. Alle Religionen hebbt aver en spirituellen Updraag, den se na ehren Glovens Upbuu nakamen. An de ierste Steed mutt sett warden: Elkeen Minsch kann alltiets up ganz persöönlich Wies spirituell leven. Wenn Öllern koort na de Geboort in dat deipe Blaag in de Ogen vun ehr graad bornes Kind seihn, spöört de Mudder un ok de Vadder de Verbunnenheit mit de deipe, wiede Speigelbild-Welt. Dortau bruukt een keen Religioon. Wenn een an en besünners gauden Dag in de Natuur wannert, ahn dat ehm anner Gedanken jümmertau kujoneern, de föhlt sik mit de Bööm un dat Struukwark, de Blaumen un Gräser, de seilenden groten Vagels un de dorvun springen Rehen innig verbunnen. Vör en Hunnerte von Johren ole Eik blifft he stahn as vör en Pieler in en Doom un straakt se. Dor is so wat as Hilligkeit un Spiritualität ok för mi ünnerwegens. An'n Kellersee in Holstein stahn binah in Reigen de öllsten un gröttsten Bäuken, de ik kenn. Een Eck in't Holt heit "De Doom". Un in dissen Doom heff ik faken seten. Ik weer dor ankamen, wo ik hen wull in gode und trurige Tieden. Un wenn nu wedder en Schlaumeier wat vun germaanschen Boomkult un de Brunnen snackt, denn mutt ik denn nahelpen un seggen, dat de Juden, Christen un Germanen ehr Bööm schütten un hillig halen. Allens Spiritualität. Bööm sünd öller as Religionen.
Wenn een na so een orrer en liekes Belevnis de Bott versteiht, de dat Schicksaal, dat Leven, de Natuur, Gott orrer Jesus orrer noch wat annres uns tokamen lett, denn so sünd wi spirituell un leven Spiritualität, afseihn vun en Glovensrichtung, en Religioon. Dat passt jümmer, ok to uns lutherisch Kark. Un dormit will ik dat man gaud sien laten. Un avends will ik ehm, de mit uns geiht, nich vergeten, den Baden. Wi kunnen beden: "Wenn jümmer ik di raup, du Baad vun de
Dreeeinigkeit, |
|||
|
14.7.2013
|
Ahn
Spiritualität kannst nich recht leven
