Lübeck. Grafik vun Jutta BredowKarl H. Nissen

Dat höört to Lübeck to:
Kücknitz


Se köönt de Biller dör Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit'n Zurück-Knoop op de Browser-Symbolliest!

Lübeck hett teihn Stadtdele, een dorvun is Kücknitz.
Dat letzt mal heff ik vun Travemünn vertellt. Dat kennt wi nu — so'n beten. Wenn wi vun Travemünn na Lübeck wüllt, denn köönt wi mit en Schipp föhren, jümmers de Trav' lang, bet hen na uns olle Stadt. Dat doot wi nich. Wi föhrt hüüt mit dat Auto up de Straat na Lübeck, un denn kaamt wi toeerst na Kücknitz.Koort vun de Gegend

Un wokeen meent, in Kücknitz is nix to sehn, de irrt. Du warst di wunnern, wat dat dor allens to vertellen un to bekieken gifft.

Uns' Land — so as wi dat nu üm uns rüm hebbt — is dörch un na de letzt Iestiet tostannen kamen, so vör 20.000 Johr villicht. Dat Ies hett allerhand mitbröcht, Sand, fien un groff, un dicke Findlinge. Dat geev hier en ganze Reeg vun grote Kiesgruben bet in uns Tiet. Un dor sünd vele Muscheln un Snicken un Deerten un anners wat an'n Dag kamen. Dat weer allens to Steen worrn.

As dat Ies langsam trüch güng, sünd glieks Minschen achteran kamen. Dat kann een hüüt noch an so männich Stell sehen, wie un wo se leevt hebbt. Steenbiels un Metzen ut Steen findt een ok hüüt noch.

Wi böögt vun de Straat mal na rechts af un kaamt denn na Pöppendörp, dat höört al to den Stadtdeel Kücknitz. Na den Krieg weer hier en groot Lager för Flüchtlinge un ok för Juden, de mit de "Exodus" na Israel wullen.

Wi stiegt in Pöppendörp mal ut un bekiekt uns den "Pöppendörper Ringwall". Man kann den Wall rup kladdern, goot teihn Meter is he hooch, un de Anlaag hett so bi hunnert Meter in'n Dörchmeter.
HünengraffDe Wall is rund dusend Johr olt, he stammt ut de Slawentiet. De Slawen, dat weern uns Vöröllern. Dor warrt vertellt vun ene güllen Weeg ("goldenen Wiege"), de dormals hier vergraven worrn sien sall. In uns Archäologisch Museum is veel ut de dormalig Tiet upbewohrt, de Weeg nich, de liggt noch in den Wall

Wi föhrt en lütt Stück wieder un stiegt denn glieks wedder ut, denn hier liggt en Hünengraff ut de Steentiet. Dat is goot wedder trecht maakt, un wenn een nich bang is, kann een dor ik rinkrupen. Weltberühmt is dit Graff. Heinrich Mann hett dor vun schreven in sienen "Professor Unrat". So'n Grafstellen gifft dat hier en ganze Reeg in den Waldhusener Forst.

Wenn wi nu na rechts afböögt, denn kaamt wi na den "Ranenbarg" orrer den "Rugenbarg".
As dat uns Lübeck vun hüüt noch gor nich geev, hett dat al "Old Lübeck" geven. Dat leeg ok an de Trav' un weer en rieken Hannelsplatz. Enen Dag sünd vele Krieger vun Rügen kamen, de Rüganer, de wullen plünnern un rövern. Man dat hett nich klappt, de Lübecker weern ehr över. 6000 Rüganer hebbt se doot slagen, 6000 sünd in de Trav' verdrunken. De velen Doden sünd all up enen Hupen dragen worrn un mit Eerd todeckt. Dat is hüüt de Ranenbarg. Kannst geern glöven, so steiht dat in de Böker.

Dat ForsthusDisse ganze Gegend hett to dat Johannis-Klooster in Lübeck tohöört mit al de Dörper, de Minschen un ok de Forst. De Forst höört hüüt noch dorto, un ok dat schöne olle Forsthuus. 1765 is dat buut. Bet vör en poor Johr hett Förster Reimers hier in wahnt, hier leevt. Mal so enen Spaziergang mit em dörch sien Holt, dat weer en Beleevnis. Wat hett he uns allens wiest, wo wi an vörbi keken hebbt. Un he vertellt allens up Plattdüütsch!

Uns gröttst Dichter — nee, ik meen nich Thomas Mann — ik meen Emanuel Geibel, de hett hier geern wahnt, baben weer sien Stuuv, un he hett hier Gedichten schreven.Dat Forsthus

Mit dem alten Förster heut
bin ich durch den Wald gegangen,
während hell im Festgeläut
aus dem Dorf die Glocken klangen.

Nu sall dit idyllisch Forsthuus verköfft warrn. Is gor nich so düür, mal sehn, wat dor vun warrt.

En Deel vun Kücknitz heet Rangenberg. "Rangen", dat bedüüdt Swien. Hier geev dat vele Swien, de in dat grote Ekenholt hier rundüm na Eckern (Eicheln) söcht hebbt. Se sünd recht fett worrn dorvun, de Rangen.

De Stele op de AnlaagWi föhrt nu eerstmal dörch Kücknitz hendörch, hen na de Trav', hen na dat "Stülper Huk". Komisch Namen! En Huk is en Landspitz, de in't Water rin langt. So weer dat hier ok, un deshalb stünn hier de allereerst Wachtorm an de Trav'. To'n Uppassen, dat nich wedder Rüganer orrer anner wilde Röver Lübeck angriepen kunnen. En lütt beten is noch to sehn vun de Wach-Anlaag.

Up den Weg na't Stülper Huk kaamt wi dörch Dummersdörp, dat höört ok to Kücknitz. Vun dat Dörp is nich veel to sehn, avers dat Dummersdörper Över, "das Dummersdorfer Ufer"! Dat is wunnerschöön. Hooch över de Trav! Naturschutzgebiet!

Weg na't Stülper HukDummersdörper Över

En Verein kümmert sik üm dat Gelände. Schaap hollt dat Kruut kort, so köönt de "Nickende Diestel" un de "Baltische Enzian" beter wassen. Nu sünd dat avers nich noog Schaap. Wenn Se möögt, denn so köönt Se Pate warrn för en Schaap. Is dat nix? — Schaaps-Paat?

Un nu föhrt wi trüch in dat "Zentrum"vun Kücknitz.
"Kücknitz" is wedder so en wunnerlichen Namen. De kümmt ok ut de Slawentiet. Dat End "itz" wiest jümmers up enen Waterloop hen, so as bi Wakenitz orrer Stecknitz, un dat gifft ok hüüt noch de Kücknitz. Man woher "Kück" kümmt in dat Kücknitz, dor gifft dat vele Düden, dat kann vun enen Personennamen sien orrer dat sünd Nakamen orrer dat kümmt vun Kuckuk orrer, orrer. De Spraakforscher hebbt dor allerhand parat.

Man wo is nu dat Zentrum vun Kücknitz? Dat is gor nich so licht to seggen. En grote Autostraat löppt hüüt graad hendörch, vun dor kaamt wi up de Autobahn na Hamborg un na Fehmarn. Dörch den Ort geiht de "Kücknitzer Hauptstraat" un links un rechts wahnt Minschen. Vele Minschen: in den ganzen Stadtdeel goot 18.000, in Kücknitz sülven üm un bi 10.000. Hüüt is dat ganz goot dor to wahnen, is meist allens dor, wat nödig deit.

De Hoochofen kümmt

HochofenwerkIn de letzten hunnert Johr hett sik veel ännert in Kücknitz, ganz veel. Üm 1900 weern dat allens noch Dörper. Dat geev en School, en Füürwehr, de Iesenbahn mit enen Bahnhof, de Gastwirtschaft Diekelmann, de vörher "Zum Hochrad" heten harr.
En Kirch geev dat nich. To'n Gottesdeenst müssen de Lüüd na Ratekau in de olle Feldsteenkirch. Dat weer en wieden Weg.

HochofenwerkDenn güng dat los mit Industrie an de Trav', in Herrenwyk, in Siems, in Dänischburg. Fabriken wörrn buut.
Dat "Hochofenwerk" hett de ganze Gegend ümännert. Ene grote Saak, en groot Ünnernehmen mit nie Haven un Iesenbahnen un Wahnungen för vele Minschen. De Lüüd — de Arbeitslüüd — kemen to'n groten Deel ut den Oosten, ut Schlesien, ut Polen, anner ut dat Ruhrgebiet. Se wahnen in ene richtige Siedlung dicht bi de "Hütte" — so wörr dat Hochofenwark nöömt.

In de SiedlungIn de Siedlung

Vele weern kathoolsch, un de hebbt bald en Kirch buut, de St.-Joseph-Kirch. Ok de evangelisch St.-Johannis-Kirch is ut de Tiet.

St. JohannisSt. Joseph

Dat Museum in dat KoophusDu kannst veel vun de Arbeit an'n Hoochaven bekieken. In dat oll "Koophuus" is en Museum inricht worrn. Un de Stratennamen — de Stratenschiller (015) — wiest up dat "Hochofenwerk" hen: Hochofenstraat, Eisenstraat, Kokerstraat, Schmelzerstraat usw.

industrielle Stratennaams

Dicht bi is denn de "Flender-Werft" entstahn. Ganz grote Schipp sünd dor buut worrn. Vele Minschen — bet 4000 weern dat — harrn dor Arbeit.

Na den Krieg hett sik wedder veel ännert. Vele Flüchtlinge leven in Barackenlager, ganze Stadtdele — so as de "Rode Hahn" — sünd nieg buut, ok Scholen un Kinnergoorns un Kirchen, so as de St.-Michaels-Kirch in Siems, de moderne Dreifaltigkeits-Kirch un in Dänischburg de recht veerkantig St.-Paulus-Kirch.

Kücknitz weer groot worrn.

Man denn sünd wedder anner Tieden kamen. Dat "Hochofenwerk" hett dicht maakt. En ganz lege Saak för vele Minschen, de dor ehr Broot verdeent hebbt.
Bloots noch de Köhltorm steihtDenn hett ok de Werft upgeven.
Veel Sorg un Truur in Kücknitz.

Dor müssen de Lüüd mit fardig warrn.

In Kücknitz, dücht mi, is wedder mal veel anners worrn.
De Luft is sauberer, dor flüggt keen Schiet mehr vun den Hoochaven up de Wäsche un de Autos. Denn de is weg, afreten. Blots de Köhltorm steiht noch dor, recht so'n beten alleen.
In Kücknitz gifft dat — würklich to'n Wunnern — ene Karnevals-Gesellschaft.
Un dat gifft dor enen ganz aktiven Gemeinnützigen Verein. De hett soorgt, dat Kücknitz veel schöner worrn is dörch den nien Kirchplatz an de grote Johannis-Kirch. Disse Platz is nu dat Zentrum mit vele Ladens bi rüm, Tankstell, Kroog un allens, wat nödig is.

Dicht bi hett Christel Poepke wahnt, ene lütte, smalle, fründliche Fru. Se is ut den Oosten kamen un hett hier leevt. Se hett dat Literaturtelefon lange Tiet in'n Gang hollen, un se hett Geschichten schreven, hoochdüütsch, plattdüütsch, eernsthaftig, un Gedichten, so as dit:

Wenn das Maß voll ist

Sag mir
Wenn ich
den Finger
ins Meer tunke,

um wie viel
steigt dann
der Wasserspiegel?

Lach nicht —
Er steigt.

Er steigt um ein Geringes,
aber er steigt.

Und —— er könnte überlaufen,
wenn das Maß voll ist.

As ik al seggt heff, dat "Hochofenwerk" gifft dat nich mehr, de "Flender-Werft" ok nich. Man — dor kümmt Nies in'n Gang: Havenanlagen, dat Technikzentrum un en ganze Reeg Firmen hebbt hier ehren Platz funnen. Dat geiht bargup.

En Saak is dor, de argert de Kücknitzer dull:
Wenn se na Lübeck hen wüllt, denn mütt se nu dörch den nien Tunnel ünner de Trav dörch. Un dat kost Geld, Maut. Hen un trüch — seggt wi mal, för Vadder un Mudder un Söhn — dat kost in't Johr en lütt Vermögen.

Un dormit bün ik an't End mit mien Vertellen över Kücknitz. Ik heff mit vele Kücknitzer snackt — mit olle, mit junge —, un all hebbt se seggt, dat se geern hier wahnt, hier leevt — hier in Kücknitz.

De Hahn wacht över Kücknitz


15.6.2008

trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet