Karl H. Nissen

Vun lütte Hüüs: De St. Jürgen-Kapell

Hüüt gaht wi mal en lütt Stück rut ut uns Stadt, de Möhlenstraat un denn de Ratzeborger Allee lang. Gor nich wiet, vörbi an en ganze Reeg vun feine olle Hüüs, so as de Lindesche Villa, hüüt is dor dat Standesamt in, un denn staht wi al vör en lütt Kapell mit enen Karkhoff üm rüm, an en Bundesstraat un dicht anen Brüüch mit veel Verkehr. Dat is de St. Jürgen-Kapell.

Hier in Norddüütschland is ut St. Georg de St. Jürgen worrn. He weer en Ritter un hett enen gräsigen Draken besiegt, de veel Leges anstellt hett. De Geschicht warrt up männicheen Wies vertellt, ok bi uns in Travemünn hett se sik todragen — so heet dat.
He weer de Helper bi Kriegsgefohr, he sull de Buurn helpen bi slechte Oorn, un he wörr anropen bi Krankheiten.

Un en ganz slimme Süük weer in de olle Tiet de Lepra. Dor geev dat meist keen Help, de Kranken müssen ünner sik blieven, dörven nich tosamen sien mit Gesunde. Se leven in lütte Spitäler, hebbt vun Almosen un Spenden leevt, se müssen Larm maken, wenn ehr anner Lüüd in de Mööt kemen.
Vun disse Hüüs för Leprakranke hett dat vele geven, överall, in Travemünn, in Schwartau, in Grönau un ok in Lübeck sülms.
Doktors un Krankenhüüs geev dat nich, so as hüüt. Wenn een so utsehg, as harr he Lepra, denn hett man em ünnersöcht up olle Oort. So geev dat de Nadelproov. Man hett em piekt. Hett he nix markt, denn weer dat en leeg Teken. He müß singen. Güng dat nich, harr he wat an den Hals. Man hett de Nääs bekeken, dor füng meist de Krankheit an.
Denn weer dor noch de grote Steen. Dor müß een sik nakelt rupsetten un wenn de Steen denn sweet hett, denn weer de Minsch gesund.

Dat eerst St.-Jürgen-Hospital stünn glieks vör dat Möhlendoor. Hüüt is dor en Verkehrsteller mit vele Autos, dor geiht dat na Ratzeborg un Kronsforde un na dat Borgdoor un wieder na Travemünn.
To dit eerst Hospital höör dat Huus för de Kranken, de Süken, to. Veertig Lüüd weren dor ünner kamen, Fruunslüüd un Mannslüüd, all för sik. En Meister müß sik üm allens kümmern, he harr en egen Huus. Un en lütt Kapell stünn dor ok.
De gesunden Minschen in de Stadt hebbt, wenn se dat kunnen, veel spendt för dat Hospital, Geld un ok Länderien. St. Jürgen weer wohlhabend.
Dat geev rieklich un goot to eten. Wenn wi dat hüüt leest, denn wunnert wi uns.

Vör 1300 hett dat dit Hospital vör't Möhlendoor al geven. De Tiden weren unruhig, man müß sik vör Krieg schütten. Wälle sünd upschütt worrn, ok an de Möhlendoorsiet. Dor hett man Platz to bruukt. Allens, wat in'n Weg weer un allens, wat hooch buut weer, müß afreten warrn. De Buurn sullen dor Röven un Wörtel planten. Ok dat St.-Jürgen-Hospital mit den Kirchhoff müß weg. Dat hett männich enen Lübecker nich gefullen. Mal is en Buur över de Heid gahn, dicht bi, un dor seet en ollen Mann in en witt Kleed up enen Steen.
"Riet nich St. Jürgen af, un ok nich den Kirchhoff. Anners geiht dat de Stadt Lübeck slecht", hett he wohrschuut, man de Raat hett sik dor nich an stöört.

Wieder weg — dicht an de Wakenitz — is dat nie St. Jürgen wedder upbuut worrn. Dor steiht de Kapell, en Glockentorm ut Holt höört dorto mit en Glock, de ok hüüt noch mit de Hand bimmelt warrt. Rundüm liggt de lütte Kirchhoff. Ut dat Sükenhuus is later en School worrn, un in dat Schoolhuus vun 1834 is hüüt en Kinnergoorn.

Dat is so recht en Stück ut en vergahn Tiet. Allens is dicht towussen. Up den Friedhoff sünd en poor olle Graffstellen ut dat fröhe 19.Johrhunnert, un ok hüüt warrt Lüüd dor to ehr letzt Ruh bröcht, meist ut den Stadtdeel St. Jürgen.

Achter de hogen Bööm un dat Gebüsch liggt de Speelplatz förde Kinnergoorn-Kinner. Wenn ik so lang de Graffstellen gah un so sinnig de Namen lees, denn fallt mi so männichwat in. Hier liggt Reinhold, en ganz ollen Kollegen, un hier mien Schoolmeister. — Un denn höör ik vun de anner Siet Juchen un Singen un Ropen vun de Kinner un de Stimm vun Tante Anne "So, Kinner, nu allens wedder inrümen, un de Schoh goot reinmaken!"

Denn weet ik: Dat geiht allens jümmers wieder. De Kinner weet dat ok. Letzt weern se ganz upgereegt. Dor weer en fremden Pastor to en Truurfier kamen mit sienen Talar un witten Boort un lange, witte Hoor.
"Tante Anne, Tante Anne, kiek gau! Dor — bi de Kapell — löppt de leve Gott!"
Un de Kinner weet ok, woans dat mi en Beerdigung is. In en normal, lang Graff, dor liggt de Minsch in sienen Sarg, lingelang. In en lütt Graff, för ene Urne, dor steiht de Minsch hoochkant in. Dat hebbt se mi vertellt, de Kinner.

So, nu wüllt wi de Kapell mal bekieken. 1645 steiht up en lütt Tafel mit den St. Jürgen. To de Tiet weer de dörtig-jährig Krieg noch nich to End. De Renaissance-Tiet weer meist vörbi, Barock füng an.
Uns' Kapell hett noch veel vun de Gotik. Mag sien, de Bumeister Jeger weer noch en vun den ollen Slag. Mag ok sien, dat vun de olle, afreten Kapell an't Möhlendoor veel Steen nableven weern. De Lüüd werrn spoorsam. Jedenfalls is dat en ganz fein Buwark worrn. In de Mitt is dat en Quadrat, un an alle veer Sieden en korten Arm, as en gliekmäßig Krüüz.

Schöne, hoge Gewöölv, en lütte, modern Orgel, en Kanzel vun 1616 ut en anner Kirch mit ganz energisch Spröök ut de Bibel.

St. Jürgen, dat is as en Insel twischen grote Straten mit veel Verkehr, mit enen Kinnergoorn un dicht an den Fluß Wakenitz.
St. Jürgen is en lütt Beleevnis.