Karl H. Nissen

Noch mehr grote Hüüs:
Uns Theater

De Minschen wat vörspelen, wat vörsingen, ehr den Spegel vörhollen, dat hett dat all lang in unsStadt geven. Nich in en fastes Huus, dat keem eerst veel later. Toeerst weer dat Frie-Luft-Theater.

Al üm 1500 rüm geev dat de Fastnachtspele. De Zirkelbröder, dat weern de feinen Lüüd in uns Stadt, hebbt ehre Stücken sülms schreven un upführt. En richtige Bühn geev dat nich, up enen Wagen hebbt se speelt un dor sünd se mit dörch de Stadt trocken. Dorbi hett dat mal en groot Malöör geven: De Wagen is ümfullen.

Goot hunnert Johr dorna kemen al Theaterspeler ut England un Holland, man de müssen ok noch buten spelen up enen frien Platz, up den Markt orrer den Klingenbarg.

Vun 1750 an wörr speelt in en fastes Huus. En Timmermeister — Schröder hett he heten — weer de eerst Theaterdirektor. In sien Huus an de Königstraat is Theater speelt worrn.

En poor Johr wieder — in de Twischentiet weern Opern modern worrn — hett he vun den Lübecker Raat dat Privileg kregen, dat he en ständig Theater in de Beckergruuv buun dörv — dor, wo hüüt noch uns Theater steiht.

1770 hett de Familie Ebbe dat Huus övernahmen, un de hebbt an de hunnert Johr dat Leit hatt. Dat "Ebbe'sche Huus" weer wietrüm bekannt. Mit dat bequeme Sitten weer dat toeerst en egen Saak. Up den Programm-Zettel stünn "Wer Stühle haben will, beliebe sich welche mitzubringen."

Dat geev "Don Carlos", de "Räuber" un de "Zauberflöte", un speelt hett bald en fast Ensemble.

1858 hett de Casino-Gesellschaft en nie Huus buut mit Restaurant un Konzertsaal un noch veel mehr. Nu kunn man sitten, 786 Plätze geev dat, un noch bi 250 Plätze to'n Stahn.
De Lübecker kunnen den "Freischütz" sehn, un "Figaros Hochtiet", un ok Richard Wagner sien groten Opern.

Dat weern all Privat-Theater, bet 1905 hen.

En beten Konkurrenz hett dat ok geven. An de Ratzeborger Allee kunn man in dat Wilhelm-Theater gahn, un dicht bi dat Borgdoor stünn dat "Tivoli". "Tivoli" weer en Sommertheater, en Hall mit en Bühn, Palmen un Lampen, to Eten un Drinken geev dat dor ok.
Buten weer en Goorn mit Buschwark un Lauben, de güng dal bet na de Wakenitz. Dor leet sik dat uthollen, villicht an enen schönen warmen Sommerabend. De Lübecker hebbt geern ehre Feste un Bälle in'n "Tivoli" fiert. De schöne Tiet weer vörbi, as kort vör 1900 de Elbe-Trave-Kanal buut is, dor is de "Tivoli" verswunnen un de Wakenitz an de Stell ok.

1905 is ok dat Theaterhuus in de Beckergruuv afreten. Dat harr mit Füürschutz to kriegen. De olle Herr Possehl — he leevt al lang nich mehr, man he un sien Stiftung doot ok hüüt noch ganz veel för uns Stadt — hett för en nie Theater sorgt, hett Geld un Grundstücken geven.

De Architekt Martin Dülfer hett sik dit Theater utdacht un 1908 weer dat trecht. Dat Theater harr mehr as dusend Sitzplätze. En Konzertsaal weer dorbi, dat weer de "Marmorsaal". De weer smuck, richtig mit Marmor ut Italien. Uns "Plattdütsche Volksgill" hett in ehre Anfangstiet ehre Vördräge dor hollen, later weer de Saal to lütt. Sien Naam is hüüt "Kammerspiele". De "Kammerspele" sünd al ganz vele Johr dat Tohuus vun uns "Nedderdüütsch Bühn".
Enen "Gelben Saal" geev dat ok noch, hüüt is dat dat "Studio".

Wenn wi in de Beckergruuv staht un dat Huus ankiekt, denn mütt wi seggen: en staatsch Buwark! Breet un wuchtig steiht dat vör uns, ut Tuffsteen un Muschelkalk, mit Figuren in den groten Gevel un en poor gode Wöör för alle Minschen.

Ok vun achtern — vun de Fischergruuv — lohnt dat Ankieken. De Buu is indeelt, mal mit eenfache rode Backsteen un mal mit glasierte, so as fröher de ollen Lübecker buut hebbt. Baven ünner de Kant is wedder "Kunst am Bau" to sehn.
Hier sünd dat Fisch un Seesteerns.

Martin Dülfer weer as Architekt een vun de groten Künstler vun den Jugendstil, so as Tiffany de weer, de ut bunt Glas un Kopper Lampen un anners wat maakt hett för de vörnehme Wahnung.
Blomen, Planten, Dekoration, ok Minschen, allens up en ganz eegen Oort, dat is Jugendstil.

In de dörtiger Johren is veel dorvun todeckt, männichwat is twei gahn. Jugendstil weer unmodern un müß todeckt warrn.

Na den Krieg harrn de Engländer dat Theater besett, liekers wörr bald speelt, in dat Kino Delta-Palast in de Moislinger Allee, in dat Kolosseum un annerswo.

Nochmal geev dat so en Tiet. Vun 1993 an müß dat Theater dicht maakt warrn. Dat weer nich mehr seker för de Tokieker un de ganze Technik weer olt. Dat Ümbuun un Modernisieren hett enen Barg Geld kost, vele Lübecker hebbt spendt, ok Possehl weer wedder düchtig dorbi un ok de "Gemeinnützige".

Un dat hett sik lohnt: Wi hebbt wedder en wunnerschöön Theater mit veel Jugendstil, mit Treppen un Finster un Ranken an de Deck un de Wänn, mit Farben geel-güllen un blaag-witt.
De nie Tiet füng an'n 1996 mit en Oper, is klor, mit de "Meistersinger".

De dree Johr vörher, de Buutiet, de harr ok ehr Godes. Theater wörr speelt, wo dat man güng. Ik denk jümmers noch geern an de Veeh-Auktionshall an de Lohmöhl, an den "Bullenstall", wo wi veel un good Theaterstücken sehen hebbt in de Tiet.

Liekers —— dat Geld, dat leve Geld!
Theaterspelen kost wat. Wi köönt Berichte lesen ut de olle Tiet orrer in gor nich so olle Zeitungen.
"Lübeck droht der Tod des Theaters" stünn dor. Dat Geld weer jümmers knapp. Fröher geev dat en Ballett, gifft dat hüüt nich mehr.
Schauspeel in Lübeck, Oper in Kiel? Dat weer mal en Infall.
Uns Theater is hüüt en GmbH, enen Intendanten gifft dat nich mehr, nu hebbt dree Lüüd dat Seggen.

Mal kaamt de Tokiekers man so anströömt, denn sünd gor keen Korten to kriegen. Annermal blievt se — batz — weg.

Dat gifft dat hüütodaags, dat hett dat fröher ok geven.
So as 1835. Dor sünd de Lüüd nich kamen. Dat leeg — harr en rutfunnen — an dat lange "Meddageten" vun de Lübecker. Dat duur vun Klock fief an'n Namiddag bet na Middernacht, un denn weer keen Tiet för Theater. Dor harr de Direktor enen Infall. He schreev sülms en Stück, dor sull en Elefant mitspelen, en richtigen, lebennigen. Dor weer graad so een mit en Menagerie in de Stadt. Un dat hett klappt. De Lübecker sünd kamen, de Vörstellung weer vull, un de Elefant stünn up de Bühn. Man nich lang. Denn is he dörchbraken dörch de Breed, de de Welt bedüüdt.

Theater is ene bunte Welt, dücht mi.
Avers uns Theater is ok ene schöne Welt.
Dorüm sünd vele berühmte un bekannte Künstler hier herkamen.
Furtwängler hett hier dirigiert un Abendroth, Will Quadflieg hett den "Hamlet" speelt
un Günter Lüders "Mein Freund Harvey".
Thomas Mann hett hier reedt to de Söbenhunnert-Johr-Fier vun uns Stadt, un ok de Däänsche Königin weer to Besöök.
Kaamt Se man ok mal.

Wat steiht doch ganz baben an uns Theater?
"Dem Wahren, Guten, Schönen".