En Besöök bi de Huushöhner

vun Antje Heßler

Uns Huushöhner stammt all vun dat Bankivahuhn af. Dat is en Wildhohn ut Südoostasien. De Wildhöhner tellt to de Sipp vun de Fasanenvagels un sünd Kammhöhner (Gallus gallus). Dat Bankivahohn leevt noch hüüt in Indien un Indonesien. De Heen vun dat Wildhohn leggt in't Johr so bi twintig Eier. De warrt vun de Heen utbrööd. Vör över 4000 Johr is düsse Oort al vun de Minschen tähmt, domestizeert woorn. Se hebbt entdeckt, wo goot de Eier smeckt. Hebbt de Eier ut dat Nest haalt un so de Heens dorto bröcht, mehr Eier to leggen. So sünd de Huushöhner entstahn.

De eersten Höhner sünd in Middeleuropa in dat 4. un 5. Jahrhunnert v. Christus nawiest woorn. Tonahmen hett dat Höhnerhollen ünner de Römers. De hebbt rutfunnen, wo goot de Eier un ok dat Höhnerfleesch smeckt. Se hebbt ümmer mehr Höhner tüücht. Bald geev dat veel verscheden Oorten vun Huushöhner. Meist överall kunn man dat Kreien vun de Hahns hören.

Kreihen Hahn un Höhnerhagen

De Hahn vun uns Huushöhner is orrig wat gröter as de Heens. He hett ümmer en Harem vun veer bit fief Heens üm sik. Sien bunt Fedderkleed is smuck. De langen Steertfeddern hangt as so'n Sichel na ünnen. Up den Kopp driggt he enen dicken roden Kamm. An de Krallen sitt bi den utwussen Hahn en Sporn. Dormit verteidigt he sien Höhnervolk. Fröh an Moorn weckt he mit luut Kikereki dat Höhnervolk. Över Dag kreiht he, üm sien Rebet kenntlich to maken.

Prächtige Steerten...!

Hahn mit Sporn un Kamm

Dat Fedderkleed vun de Heen is nich so bunt as dat vun den Hahn. Bi den "Tretakt" vun de vitalen Hahns geiht dat Fedderkleed veelmals to Schannen, so dat se in'n Sommer oftins enen meist nakelten Rüüch hebbt. Aver in'n Harvst wesselt se ehr Feddern — in de Mauser — un se sünd wedder smuck antokieken.

De Hahn denkt mal wedder bloots an dat Eene — de Heen mutt dorbi Feddern laten

De Huushöhner (Legerassen) leggt in't Johr 250 bit 300 Eier. De Eier mütt wegnahmen warrn, sünst fangt de Heens dat Glucken an un sett sik up de Eier. Denn kaamt na 21 Daag de lütten Küken ut de Eier krapen.

Bi de niegen Rassen is dörch dat Ümstellen vun dat Foder de Drang to'n Bröden verloren gahn. Hüütigendaags klaagt de Höhnerholler oftins, dat keen Heen mehr glucken will — nich mal wenn se för de Heens en Extranest mit Eier trecht maakt.

Höhnerhagen

Up'n Höhnerhoff

Ümmer wenn ik bi den Buurnhof in't Naverdörp vörbiföhr, stieg ik vun mien Fohrrad un kiek in. Dor gifft dat noch enen richtigen Höhnerhoff mit Höhner un Höhnerstall. Mit luut "Kikereki" seggt mi de Hahn "Goden Dag!" Dat is so'n ganz bunten Hahn. Smuck süht he ut mit den roden Kamm. Ik glööv, he weet dat. He stolzeert mank sien Fruunslüüd hin un her. De scharrt ünner de Bööm na Koorns un Wöörm. Welk liegt in de warme Sünn, annere wöhlt mit ehr Fedderkleed in den stövigen Sand. Dat is goot gegen de Milben. Letzt Johr harrn se bi den Buurn en Gluckheen sett. Ik sull Bescheed kriegen, wenn de Küken utkrapen weern.

Twee Hahnen un een Hehn in'n Stall

Heen bi't Sandbaden

För mi weer dat ümmer wedder en besünners schöön Beleevnis, warr ik doch an mien Öllernhuus un mien Kinnertiet erinnert. Wi harrn ok enen groten Höhnerhagen, enen richtigen Stall mit Höhnerlock un en Schott dorvör. Jeden Avend leet mien Vadder dat Schott hindaal. Denn weern de Höhner vör den Foss un vör den Marder seker. In den Stall weern veer Holtkisten as Nester an de Wand anbröcht. In jedeen Nest leeg en Gipsei. Dat sull de Höhner to'n Eierleggen anregen. An de Wänn weern Höhnerstangen anbröcht. Dor seten de Höhner in de Nacht un slöpen.

Gluckheen in't Nest

De Höhnerhagen weer de Stolt vun mien Vadder. He harr dat Privileeg, an'n Moorn de Eier ut de Nester to halen. He müss ja ok dat Schott hochtrecken, dormit de Höhner na buten kunnen. De Eier weern oftins noch warm. Mitünner nehm he mi mit, un ik dörf denn de Eier ut dat Nest halen. Mit de warmen Eier in de Hand güng ik vörsichtig na mien Modder. Wat keem ik mi denn wichtig vör!

Eenmaal keem mien Vadder vun den Höhnerstall un reep mien Modder to: "Wi hebbt en Gluckheen! De sitt up de Eier un will nich vun dat Nest!" "Wat schöön," anter se, "denn maak man en Nest för de Gluckheen in den lütten Stall trecht! Acht Eier heff ik al för se verwohrt."

Gluckheen bi't Bröden

Nu müss de Gluckhehn dree Weken up de Eier sitten un se utbröden. En Schaal mit Water stünn neven dat Nest un mien Modder bröch ehr dagdääglich dat Foder. Wi Kinner dörfen nich in den Stall, denn pluster de Gluck sik up un güng up uns daal.

Ik kunn gor nich de Tiet aftöven, bit dor lütte Küken ut de Eier kemen. Ümmer wedder fraag ik mien Modder. Een Dag weer dat endlich sowiet. Se nehm mi an de Hand un wi güngen tohoop in den Stall. Dor keem en lütten Kopp ünner de Feddern vun de Gluck to'n Vörschien. "Piep, piep" kunnen wi höörn. Wi dörfen aver nich so neeg an dat Nest kamen, denn pluster de Gluck sik wedder up un weer böös upreegt. Se harr Bang üm ehr Kinner un wull uns verjagen.

Düt sünd Pieles mit Striepen...

...avers dat gifft ok Geel-Witte un Swatte!

Endlich weern all de lütten "Pieles" ut de Eier krapen un de Gluck keem mit ehr Kinner na Buten. Se pick mit ehr'n Snavel up de Eer, reep dorbi ümmer "Gluck Gluck" un wies de "Pieles" so dat Freten.

Mama passt up — ok wenn Höhner jümmers beten verdattert ut de Wäsch kiekt...

Eenmal harrn wi enen kranken "Piele". Denn hebbt wi na binnen halt. He keem in enen warmen Korf. Ik dörf em fodern. De Koorns harr ik up den Disch streut. Mit mien Finger heff ik ümmer up dat Foder kloppt, so as de Gluck dat mit ehr'n Snavel möök. In de Nacht keem he denn in den afköölten, aver noch warmen Backaven. Aver all Mööh weer vergevens, wi hebbt em nich dörchkregen. ——

De Heen is mit ehr Kinner vertruut meist as en Minschenmoder

De Anroop vun den Buurn keem. De lütten "Pieles" weern utkrapen, ik sull man kamen. Utrüüst mit den Knipskassen, möök ik mi up den Weg. De Eier harr ik al vörher mal knipsen kunnt. Ok de Gluck up dat Nest heff ik fasthollen un nu kunn ik de lütten "Pieles" knipsen. De lepen alltohoop achter ehr Modder her. De scharr in den Sand na Koorns un de Hahn pass up. He kreih luut un stolt: "Kiek her, dat sünd all uns Kinner!"