Dat Kruut för'n Aarnmaand: vun Anke Nissen Arum maculatum, Familie Araceae (Aronstabgewächse) |
||
Anner Namen: |
Aron, Aaronbart (Polen), Aaronwurz, Aranwurz, Aronwurzel, Aronkraut, Aronowa brada (tschechisch), Aronskindlein, Beginenpöpke (Rheinland), Eselsohren, Fieberwurz, Freßwurz, Fruchtblume, Heckenpüppchen, Judenstab, Kalbsfuß, Kalbswurz, Kindlein, Lungenkraut, Magenwurz, Pfaffenkind, Pfaffenpint, Pfaffenspint, Teutscher Ingwer, Deutscher Ingwer, Veronikenwurz, Zehrwurz |
|
Wohrschu:
|
Vörsicht, de Plant is giftig. | |
In mienen Adventskalenner vun 2004 müssen mienen Frünnen Planten raden, dor keem ok de Aronstab vör. He sä vun sik:
Aronstab ist licht to kennen. He wasst wild in de Wälder vun Mitteleuropa, an'n leevsten half in'n Schatten un half in de Sünn. Wi kennt em aver ok as Goornplant. Siene Bläder hebbt Plackens, de witte Blööd fallt richtig up, se is dekorativ, un de scharlach-roden Beeren lüchen in'n Harvst. En gröön Hüllblatt ümgifft den Blödenkolben, de meist bruun is. Disse Kolben stinkt as Aas. Flegen warrt vun dit Stinken anlockt, se sorgt för dat Bestäuben (Flegenkesselfall). Aron blöht in'n April un Mai, de Beeren warrt in'n August un September root. Vergiften mit disse Früchte kümmt selten vör, wiel de Beeren böös up de Tung brennt. |
||
Ut olle Krüderböker:
De Plant kann 15 bet 50 cm groot warrn. De hele Plant is giftig (Caliumoxalat un Scharpstoffe, as Aroin), ok för Deerten, as Peer, Köh, Schaap, Swien, Hund un Katt, ok för Nager as Haas, Kanink, Hamster un Meerswien und för Vagels. De Plant steiht ünner Schutz. |
||
|
||
Över
den Aronstab as Heilplant weet ik nich veel to seggen.
Und Vöröllern hebbt geern en Aronstab in de Weeg vun en lütt Kind leggt, se glöven, dat weer en Schutz för 't Kind vör böös Geistervolk. |
||
De Aronstab is en Plant, de wi in enen Bibelgoorn finnen
köönt. Ik heff em as Bispill in den Bremer Bibelgoorn sehn.
In'n 4. Mose 17, 16-24 warrt vertellt, dat Moses up sienen Weg dörch de Wööst hen in dat löövt Land mit den Priester Aaron tohoop güng. De harr enen Wannerstab, un disse Stab is wedder anfungen to grönen. Dat gell as Teken, dat Gott Aaron utwählt harr. Mose snack mit de Israeliten, und all ehre Fürsten geven em twölf Stecken, en jeed Fürst je enen Stab, na ehre Sipp, un de Stab vun Aaron weer ok ünner ehre Stecken. Un Mose leggte de Stäbe vör den Herrn dal in de Hütt vun 't Gesett. An'n annern Morgen, as Mose in de Hütt vun de Gesetten ringüng, dor fünn he den Stab vun Aaron ut dat Huus Levi grönen un de Blööd weer upgahn un de Stab dreeg Mandeln. De Plant Aronstab is in Israel nich tohuus. |
||
Ene Sage ut Schwaben seggt, dat Aaron sienen Stab in de Eerd rammt hett, un dor is denn de Plant ut rut wussen. De Plant gell as Symbol för dat Fruchtbor-Sien. Aaron is dorüm oft mit en blöhen Stab afbildt worrn. De Blödenkolben vun de Plant ähnelt enen Stab, dorüm warrt se ok "Judenstab" nöömt. En Stab weer fröher en Utdruck en Symbol för Macht un för Weten vun unsichtbor Saken, ik denk dor an den Botenstab vun de Engel, den Krummstab vun de Bischöfe un ok vun de weltlich Herrscher. De Naam "Aaronbort" kümmt wohrschienlich dorher, wiel de ünner Deel vun 't Blatt spalten is, un dat kunn man mit en spalten Bort verglieken. De nüüdlich un wunnerschöön Naam "Beginenpöpke" also lütt Beginenpopp gefallt mi ganz besünners goot. Beginen weern in't utgahn Middelöller Fruun, de mehrst ledig weern orrer Wittfruun weern. De harrn sik in "Beginenhöfe" (Konvente, Wahngemeenschapen) tosamenslaten. Richtige Klöster weern dat nich, de Fruuns weern relativ frie un de Regeln locker. Se deen veel Godes, hebbt ehre Mitminschen holpen. As dat losgüng mit de Beginen, dor harrn se so 'n Oort Tracht an. To dit Kleed höör mancherorts en groot witt Huuv. Un disse Huuv hett de Lüüd an de Blööd vun 'n Aaronstab erinnert. Na en englisch Legende stammt de bruun Placken up de Bläder vun dat Bloot Christi, dat vun 't Krüüz dal drüppelt is. |
||
29.7.2009 |