Dat Kruut för'n Braakmaand:

Artischocke

vun Anke Nissen

Cynara scolymus / Cynara cardunculus
Familie Compositae (Asteraceae) = Korbblütler

Französisch Artischocke, Gröön Artischocke, Kugelartischocke

Bläder, Folia cynarae, in'n August

• gegen slecht Verdauen,
• gegen to hohe Blootfett-Werte,
• helpt, wenn de Minsch kenen Appetit hett,
• in Liköör un Magenbitter,
• as wohlsmecken Gemüüs.

fardig Präparate ut de Apotheek,
orrer as Tee:

• 1 Teelöpel dröögt Artischockenbläder
• mit 1 Tass hitt Water övergeten,
• 10 Minuten trecken laten,
• afseihen.
• Jümmers een Tass vör't Eten drinken.

Bi enen Bummel dörch den Krüdergoorn in Stolpe heff ik en Gewächs photographiert, dat so'n beten na en Distel utsehg. Mi gefüll de Plant to un to goot. Se weer richtig dekorativ un photogen.
Up en lütt Schild stünn, dit weer ene Artischocke.

Bet nu harr ik noch nie wat mit ene Artischocke to kriegen hatt. Man nu wull ik doch beten wat mehr vun ehr weten.

In miene ganz ollen Krüderböker kunn ik eerstmal rein gor nix över de Artischocke finnen. Aver denn! Bi Adam Lonitzer, dor lees ik:

"Die Distel und die Artischocke mehren den natürlichen Samen und reizen zu den ehelichen Werken, deshalb gebrauchen die Romanen die Köpfe der Disteln fleißig in der Speise, in Wasser gekocht und mit Olivenöl und Pfeffer zubereitet, um die ehelichen Werke damit zu reizen und zu befördern."

De Artischocke is en bannig olle Kulturplant.
Al 500 vör Christi Geboort hebbt de Ägypter Artischocken kennt. Up olle ägyptisch Dorstellen kann een de Artischocke finnen, so an Opferdische un Fruchtschalen. De Ägypter hebbt enen Sud ut Artischocken un Wien herstellt, de sull den Harn utdrieven un gegen dat Sweten helpen.

De Griechen un Römer hebbt de Artischocke as Gemüüs eten. De Artischocke weer wat Besünners, se weer wat för Lüüd, de wat vun goot Eten verstünnen. Blots rieke Römer kunnen se sik leisten. — De Greken un Römer wüssen aver ok al, dat de Artischocke helpen kunn bi Besweer vun Maag, Darm un Leber.

In't 16. Johrhunnert weer de Artischocke en Gemüüs blots för Könige un rieke Lüüd.
In't 18. Johrhunnert keem se na de Vereinigen Staaten.
In't 20. Johrhunnert füng de Wetenschaft an un interesseer sik för de Artischocke as Heilplant.
De Artischocke weer de Arzneiplant vun't Johr 2003.

De Naam kümmt wohrschienlich vun dat arabisch Wort "al harsuf", dat bedüüdt "distelordig Plant". Un dat is se würklich, de Artischocke, se süht ut as Disteln. Ik denk dor blots as Bispill an de Mariendistel.

De Artischocken-Plant hett enen mächtigen, uprechten Stengel. Se kannn bet 2 m hooch warrn. Se tellt to de süüdländisch Distelorten.
Ehre Bläder sünd as Lanzetten, se sünd beten wat stachlig. Se sünd an de Babensiet gröön un glatt un an de Ünnersiet witt, filzig.
An de Spitz vun de Stengel wasst kugelig, stachlig Körv un baben up blaag-violett Blöden. De Hüllbläder vun de Blöden un de Blödenbodden warrt as Gemüüs bruukt, man de Heilwirken vun de Plant geiht dörch dat Kaken verloren.

Veel is dat würklich nich, wat ik vun de Artischocke vertellen kann, man dat mütt doch würklich jedereen togeven, se is en staatsche, en wunnerschöön Plant.