Dat Kruut för'n Oornmaand:
De Wegwarte

vun Anke Nissen

Cichorium intybus — Familie compositae

Zichorien;
Hindeg, Hindlauf, Hindläufte, Hindluft, Hundsläufte, Irenhart, Verfluchte Jungfer, Kattenworz, Rauhärig, Sonnendraht, Sonnenwedel, Sonnenwendel, Sonnenwirbel, Wandelistengel, Wasserwart, Wegeleuchte, Wegluge, Wegweise, Wendel, Zichorie, Zigore, Zigoree, Zichurie, Zigeunerblume, Zuckerei.

to'n Anregen vun'n Appetit un för gode Verdauung,
as Kaffee-Tosatz un Kaffee-Ersatz

Wörtel:

1 Teelöpel dröögt Wörteln för 1 Taß nehmen, afkaken, elkeen Dag 2 Tassen vull drinken.
Ok in Teemischungen to'n Reinigen vun Bloot un to Fröhjohrskuren

Bläder :

in't Fröhjohr as Gemüüs un as Salat

Ik kann mi noch besinnen, dat fröher "Zichorien-Kaffee" drunken wörr. Man hett de Wörteln lütt sneden, dröögt un denn jüst so as Kaffeebohnen röst'. Man kunn ok "Zichorien-Kaffee" köpen.

Wenn een de blagen Blöden vun de Wegwarte in enen Ameisenhupen smieten deit, denn warrt de Blöden root.

Fröher hett man glöövt, wenn een nachts ene Wegwarte utgraavt un de nich — jo nich (!) — mit de Hannen anfaten deit, denn kann de Plant maken, dat man nich verletzt warrn kann.

De Blöden vun de Wegwarte sünd Oogen vun en tövert Deern

Ene ole Sage vertellt:

Vör lang, lang Tiet, dor hett elkeen Morgen en wunnerschöön Deern — de kloor blage Oogen harr — an'n Weg up ehren Leevsten töövt.

As aver ehr Mudder — de en Hex weer — dat klook kreeg, dor hett se ehre Dochter in en Plant verwannelt.
De Plant weer nich en beten fien, orrer schöön, dat weer en derbet Kruut, blots de Blöden, de harrn dat klore Blaag vun de Deern ehre Oogen.

As nu de Jungkerl keem un na sien Bruut utkeek, dor fünn he se nich — dat Bedüden vun de schönen blagen Blöden an de Stell, wo se sik jümmers drapen hebbt, dat hett he nich kennt.

Bild: Anke Nissen. Klick up tau'n Vergröttern!

Man anner Lüüd hebbt den Wert vun disse Plant rutfunnen:
De Wörteln (Cichorium intybus) hebbt se röst' un as Kaffee-Ersatz nahmen.
De Bläder hebbt se as Salaat eten, wiel se dat Bloot rein maakt.
Un de ganze Plant hebbt se to'n Bessen bünzelt un dormit de Backhüüs feegt.

Dat schöön Mäken aver, dat töövt bet hüüt an'n Weg.

Töven an'n Weg (am Wege warten)

En Prinzessin un en Prinz harrn sik leef.

Enen Dag nu is de Prinz up sien Peerd kladdert un wegreden. De Prinzessin hett ehre Hofdamen an'n Weg stellt, dat se uppassen, wenn de Prinz wedder trüchkeem. Elkenen Morgen, wenn de Sünn upgüng, keken de Hofdamen na Oosten un över'n Dag dreihen se sik na Süden un toletzt na Westen, man denn leten se trurig ehre Köpp hangen. De Prinz weer nich kamen.

An annern Morgen kregen se ehre Köpp wedder hooch un keken wedder na Oosten, dreihen sik na Süden un toletzt na Westen; denn leten se ehre Köpp hangen. De Prinz weer wedder nich kamen.
An'n annern Morgen kregen se ehre Köpp wedder hooch un keken wedder na Oosten, dreihen sik na Süden...
Un so staht se hüüt noch an'n Weg in ehre blagen Kleder un kieken na den Prinzen ut.

Un männichmal kann de Minsch ene witte Wegwarte stahn sehen, dat is de Prinzessin sülm, de jümmers noch an'n Weg steiht un up ehren Prinzen töövt.