Lilli Lamm un ehr Familie: Dat Huusschaap
— Ovis orientalis aries —

vun Antje Heßler

Dat Huusschaap gifft dat up de hele Welt. Al vör 9000 Johr is dat Schaap domestiziert woorn. Dormit is dat Schaap dat öllste Huusdeert up de Welt. De Urvadder vun dat Huusschaap is dat Wildschaap, en Mufflon. Dat Schaap levert uns Minschen Melk, Fleesch un fiene Wull. De Wull hett Farven över witt un bruun bit swart. Eenmal in't Johr, in de Maanden April un Mai, warrt de Schaap schoorn. De afschoorn Wull heet Vlies. Fröher wöör de Schaapswull spunnen. Denn wöörn Kleder ut de Wull knütt un weevt. De witte Wull weer am beleevsten. De kunn man noch infarven. Swarte Schaap harr man nich so geern. Dorher stammt wull de Spruch: "Wi hebbt en swart Schaap in de Familie!" Teppiche warrt ok ut Wull knütt. In de hüütige Tiet warrt nich mehr so veel Schaapswull bruukt. De niemoodschen Textilien hebbt dat Wulltüüch aflööst. Dat Fellkleed vun de Schaap warrt hütt sogor as Dämmmaterial nütt.

De Schaap sünd Wedderkäuer. Se sünd bannig genöögsam. Gras, Krüder, lütte Telgen un Bleder staat up ehr Spieskoort. Dat Schaap deent den Minschen hüütigendaags in de Hauptsaak as Fleesch- un Melkleverant. Dor speelt dat keen Rull, wat de Schaap witt oder swart sünd. De Schaapsmelk un de Schaapskees warrt ümmer mehr un geern köfft.
Dat Fleesch vun de Schaap, besünners vun de Lämmer, is en heel fraagten Artikel. De Scheper versöök dorüm besünners de Fleeschschaap to tüchten. Hüüt warrt regelrecht vun Wull- un vun Fleeschschaap snackt.

De Schaap sünd ok noch uns veerbeenige Rasenmeiher. An de Westküüst loopt veel Schaap an de Dieken. Se holt dat Gras koort un trampelt dorbi glieks de Eer vun de Dieken fast. Ok in de Heid warrt se geern to Landschaftspflege insett.

Snacken deit man bi dat männlich Schaap vun den Buck oder Widder. Dat Wiefken is dat Moderschaap, dat hett en Üter mit twee Strippen. De Kinner sünd de lütten Lämmer. Se kaamt na 5 Maanden up de Welt. De kastreerte Buck heet Hammel.

Dat Schaap kann bit to twölf Johr oolt warrn.

Dat witte unschüllige Lamm is dat klassische Opferlamm in dat ole Testament. To Oostern speelt dat Schaap un besünners dat Lamm in den christlichen Gloven en groot Rull. Jesus warrt as "Lamm Gottes" betekent. He hett sik för de Minschheit opfert.

De Lammbraden höör bit in de Mitt vun dat 16. Johrhunnert to de festlich Oostertafel. Wöör denn aver vun den Hasenbraden aflööst.

An Grööndünnerdag gifft dat veleroorts to'n Fröhstück dat Lamm as Bisquitkoken. De Deeg kümmt in en Lammform un warrt den backt.

En Bäcker harr to Oostern wedder mal lütte Lammkoken in den Backaven schaven, so vertellt man. Dor sünd al de lütten Lämmerkoken ut de Form lopen un sehgen Hasen liek. Siet de Tiet is meist överall de Oosterhaas to Huus. Findige Lüüd hebbt em noch gau en Kiep up den Rüüch snallt. Un nu bringt överall de Oosterhaas de Eier.

Lilli, dat Flaschenkind

In enen Stall sünd wi up de Welt kamen. Mien lütt Süster weer toeerst dor, ik keem achterna. Dor legen wi nu beid up dat Stroh. Ik kunn noch gor nich richtig kieken. Dat duur en ganzen Stoot, bit wi dröög weern. Mien Süster stünn denn al glieks un söch bi uns Moder dat Üter. Endlich keem ik ok up de Been. Dor weer mien Süster al düchtig an't Sugen. Ik harr ok dööst un söch na en Stripp an dat Üter vun mien Moder. Endlich harr ik een funnen. Aver dor keem keen Melk rut. Ik kunn sugen un sugen un mit den Kopp gegen dat Üter stöten, dor keem keen Melk.

Mien jämmerlich un ludes "Määh" leet de Buersfru upmarken. Anschienend wüss se, dat ut en Stripp vun dat Üter bi uns Moder keen Melk keem. Un an de anner Stripp leet mien Süster mi nich ran. De Buersfru keem mit en lütt Flasch vull Melk in den Stall. Baben up de Flasch weer en Snuller. Sehg meist en Stripp vun't Üter liek. Dor kunn ik ornlich an nuckeln. Dat smeckte mi goot. All dree Stunn kreeg ik nu de Flasch. Veel to gau weer de Buddel ümmer leer!

Na twee Daag kemen wi denn to de annern Lämmer un groten Schaap in de Schaapsbucht. De weer extra för uns fien mit Stroh utleggt. Wat hebbt de annern Schaap mi all ankeken! Ik weer doch noch bannig lütt un pickenswart. Welk vun de annern Lämmer weern al grötter. Se weern nich ganz so swart as ik. Welk harrn ok en gries Fell. Mien Modder hett uns vertellt, dat uns Fell later ok hell warrt.

Dor buten up den Hoff bröch mi denn mitünner en lütt Deern de Flasch. Emma wöör se ropen. Se hett mi ok up ehr'n Arm nahmen. Hett ehr'n Kopp in mien week Fell steken un richtig mit mi kuschelt. Emma weer ganz narrsch na mi.

Eenmal keem ok en öllere Fru mit. De hett mi ok glieks up den Arm nahmen. Tohoop hebbt de beiden mi denn de Flasch geven. As de Buddel leer weer, meen de lütt Emma: "Das Lamm muß doch einen Namen bekommen!" Lilli hebbt se mi döfft. Vun nu an höör ik up den Naam Lilli.

Emma weer jedeen Dag bi mi. Se trööst mi, wenn ik mi verlaten föhl. Eenmal meen se to ehr Oma: "Das ist doch ungerecht, dass Lilli keine Milch bei ihrer Mutter trinken kann!"

Aver mitünner harr ik Glück. Mien Süster weer denn al satt un speel mit de annern Lämmer. Denn leep ik gau na mien Moder. Dor heff ik denn ok vun ehr Melk wat afkregen. Dat weer doch annern Kraam un noch wat beter as de Melk ut de Buddel!

In de Twischentiet sünd wi Süstern al orrig wat ranwussen. Uns Fell weer al wat heller worrn. In de Schaapsbucht legen för uns Röven un Heu in de Krüff. An dat Heu hebbt wi mitünner al rümplückt. Sünst hebbt wi uns de Tiet mit Bocksprüng verdreven. Eenmal weern wi ok al up de gröne Wisch. Wi sullen dat Gras pröven. So recht smecken wull mi dat noch nich. Ok weih mi de Wind to dull. Ik heff mi gau achter mien Moder versteken.

In de Schaapsbucht mööt wi böös uppassen, dat wi nich ümstött un vun de groten Schaap pett warrt. Wenn de Sünn höger steiht un dat warmer ist, kaamt wi aver up de gröne Wisch. Dor freut wi uns al up. Dor hebbt wi doch mehr Platz to'n Toben.

Na denn: Frohe Ostern!

Nadraag: Op de nafolgen Biller is Lilli al 8 Weken oolt. Ehr Süster natüürlich ok. Se freet nu faste Nahrung, un Lilli is dordör nich mehr so in'n Nadeel. De twee sünd al ganz staatsche Schaaps-Jungdeerns, nich?