Lütt Muus

vun Karl-H. Nissen

Un binnen in't Huus krabbelt un knaastert dat ok. Dor weern Müüs.
Nee, Angst hett he nich. Man so recht gefallen dee em dat ok nich, un dor hett he en Fall upstellt, ene Muusfall. Kääs hett he in de Fall stoppt, so as man dat kennt. Annern Morgen weer de Kääs weg, man de Fall weer nich toklappt.
Bi't nächste Mal hett he den Kääs faster rindrückt — man, wedder dat sülvige: Kääs weg, Fall weer nich toklappt.
He versöch dat wieder, ditmal hett he den Kääs mit en Steeknadel fastmaakt. Wedder nix.
Eenmal noch, dach he, un nehm en ganz lierlütt Stück Kääs, maakt dat ganz fast, un an'n annern Morgen weer de Fall toklappt, jüst so, as sik dat för en Muusfall höört! Man wat weer dat trurig antokieken! En lütt Muus harr he fungen, blots fiev Zentimeter lang — ene Spitzmuus. En "Leichtgewicht"! Blots fiev Gramm swoor! Keen Wunner, dat de Fall nich toklappen wull, de lütt Muus weer to licht för den Mechanismus.

Dat lütt Deert dee em nu richtig Leed. He hett de Fall eerstmal nich wedder upstellt. Villicht verdräägt se sik ja mit'nanner, he mit de Müüs. Wenn —— dat nich to veel warrt mit de hele Verwandtschaft.

Müüs oder nich Müüs, dat is hier de Fraag!

Vun Gertrud Everding

Huus- un Goorn- Spitzmuus — Crocidura russula

Vun düsse Muus vertellt de lütte Geschicht baven. De Spitzmuus höört to de nützlichen Insektenfreter. Eentlich is se goor keen Muus, denn se höört to de Familje von de Muulworpen, Fladdermüüs un Igels. Hett ja ok'n richtigen Rüssel, as'n Igel.

De Huus-Spitzmuus is eentlich ok en Goorn-Spitzmuus, de bloots in'n Winter in't Huus levt. Se is so bi 6-10 cm groot, de Steert is noch extra 3-4 cm lang. Wicht so bi 7-18 g; düsse Spitzmuus warrt so bi 1 ½ Johr olt. Se is geern alleen, en ungesellig Diert, kann sowoso nich goot kieken mit de lütten Ogen, aver dorför goot snuppern.
Se piepst, tereleert un quinkeleert as'n lütten Vagel, ganz liesen un oft ok bloots as Ultraschall fasttostellen. Se köönt sik mit den Ultraschall ok orienteern, so as de Fladdermüüs, de ja ok keen Müüs sünd.
De Huus- un Goorn-Spitzmuus höört to de lüttsten Söög-Dierten, bloots poor Oorten Fladdermüüs sünd noch lütter. De Goorn-Spitzmuus hett bloots'n Wicht von 3-6 g.

De Kinnerstuuv von de Spitzmuus is man en fixe Saak. Na en Draagtiet von 31 Daag bringen se een- oder mehrmaal in't Johr 3-10 junge Spitzmüüs op de Welt, de al na 2-3 Weken alleen freten köönt, aver noch so bit 4 Weken bi ehr Moder drinken.

In'n Sommer leevt de Huus-Spitzmuus natüürlich veel lever buten, in verlaten Muuslöcker, in Busch- oder Bläderhupen.

Se sünd all bannig verfreten, de von de Familie Spitzmüüs, denn sünd quicklebennig Dierten, de dat ganze Johr över jagen un keen Winterslaap maken. Jeedeen Dag mutt dat Diert dree Viertel von sien Gewicht an Insekten, dode Lüttdierten (ok junge Huus- un Feldmüüs) un allerlei anner Saken freten, sünst mutt dat starven. De Goorner freit sik över de Spitzmüüs, wieldat se de lütten Kävers, Snicken, Rupen, Wörms un veel anner Insekten freten.
Freet-Fienden hefft de Spitzmüüs man wenig. Se rüken un smecken grulich na Moschus. Katten un Hunnen bieten de Spitzmuus doot, laten se aver liggen. De stinkt so! Bloots Krüüzodder, Addebar un poor Aadlers, as Havik un Bussard, freten se ok op.

Huusmuus — Mus musculus

Familie Marinae — echte Mäuse — Langsteertmüüs. De Muus höört to de Gnaagdierten. Se kann in't Huus 'ne echte Plaag warrn, denn se fritt un bitt allens kaputt, wat se finnen deit.

De Huusmuus is so bi 17-20 cm lang, incl. 10 cm Steertlänge. Wicht 14 bit 28 g.
Se warrt so bi 2-4 Johr olt.
Se hett ok keen langen Rüssel, ne, se hett en Snuut mit'n richtigen Snurrboort. Meist leevt se mit anner Müüs tosamen, is en gesellig Diert, dat ok geern mit anner Müüs Kregen speelt.
Överall kann een se finnen, in Köök un Keller, in'n Sommer un Winter. Anners as de Feldmüüs, de bloots in Winter, wenn een nich oppassen deit, geern in't Huus kamen.
De Huusmuus is en echten Leckertähn. Se söcht sik geern de besten Bissen, de ok de Minsch geern eten mag. Dorbi makt ehr dat goor nix ut, een oder twee Nachten to gnabbern un to gnagen, wenn se dorbi de Freid över een goden Leckerbissen in Utsicht hett.

Woll alle gröttern Dierten, de ok Fleesch freten, jagen geern Müüs un freten se ok op. Müüs sünd meist dat "Beutediert Nr.1".
Aver se överleven dat. Bloots de Minsch schafft dat, se binah restlos ümtobringen mit sien johrlanges Giftsprütten. Ik meen aver, he schaad't sik sülben an mehrsten mit dat Gift.
De Müüs warrt sik wedder verhalen, wenn dat de Minschen al lang nich mehr geven deit.