Alabaster, Selenit, Wüstenroos — allens Gips!

Vörstellt vun Anke Nissen

Gips is en Sulfat un dordörch mit de Alaune verwandt, aver vele Sulfate bildt keen Gestein.

Kalziumsulfat, dat Water in sik hett, also Ca[SO4]·2H2O

Gipskristall mit Ansätz vun Kristall-Sülen

Gips is al siet urolle Tieden bekannt. Gips is wohrschienlich dat eerst Mineral, dat dörch en Mikroskop ünnersöcht worrn is — 1695 woor dat maakt.

Sien Naam stammt vun de ollen Griechen, de hebbt dit Mineral gypsos nöömt, dat bedüüdt "brennt Eerd" (gebrannte Erde). De ollen Römer sään gypsum. De Naam gell — un gellt — för den Steen un för dat brennt Mineral.

Gips to "brennen" is ok en ooltbekannte Technik. Dorbi warrt dat Water, dat in dat Materiaal bunnen is, afgeven, un dat waterfrie Kalziumsulfat-Solt blifft na. Dat kannst later wedder mit Water mischen, üm Gips to kriegen.

Gipskristalle

Wi kennt Gips in'n Alldag eentlich bloots in sien brennte Foorm, as Pulver, dat mit Water vermengelt warrt to en Masse, de sik licht formen lett, för Gipsafdrück in de Kunst usw. Aver dat Mineral Gips kann ok en Kristall billen! De kristalline Natuur wiest sik in Sülen, Nadeln, Tafeln un Blöcke.

De "Kalkbarg" in Bad Segebarg is eentlich en Gipsbarg. In histoorsche Tied woor en ganze Masse dorvun leider afbuut; de Barg weer fröher höger. De Gips weer as Bustoff begehrt, wieldat he in de brennt Foorm licht to transporteern is un denn later mit Water (dat överall to kriegen is) wedder to en fasten Bustoff warrt — in Zement, för Verputzungen, Footborrns usw. usw. Dat hett den Kalkbarg bannig veel Substanz kost!

Dat reine, kristalliseert Gips ist ahn Farv, farvlos. Derben Gips is witt, oft ok beten wat geel orrer ok anners farvt dörch Verunreinigung.

Alabaster-Ei op Gipskristall

Gipskristall mit tafelige Kristalle

Al de ollen Ägypter hebbt wüsst, dat sik dit Mineral to Pulver "brennen" lett. Warrt dit Pulver mit Water anröögt, denn warrt dat ganz gau wedder hart — so hart as Steen. Jeedeen, de fröher mal ein Arm orrer en Been braken hett, kennt Gips un disse Egenschaft vun'n Gips.

Ok de ollen Römer hebbt gypsum brennt un för Afdrücke bruukt. "Kalk bruust mit suur Geister — Gips deit dat nich", so hett de Stockholmer Bergrat Axel F. Cronstedt in de Mitt vun't 18. Johrhunnert faststellt, wat so veel bedüüdt, dat brennt Kalk, mit Water tohoopbröcht, Hitten entwickelt — Gips deit dat aver nich.

Alabaster-Ei op dunklen Gips

Alabaster

Alabaster is en dörchschienen Afaart vun'n Gips. He is fienkörnig, reinwitt. Al de ollen Ägypter un Etrusker hebbt ut Alabaster Statuen herstellt, ok Salvenpötte, Vasen un Urnen för de Asche vun de Doden. Marmorbüsten kann man von Büsten ut Alabaster goot ünnerscheiden dörch "Hand-Upleggen". De Marmor föhlt sik kolt an, de Alabaster aver warm.

För mi is Alabaster en sympathisch Steen. En Fründ hett mi mal en Ei ut Alabaster schenkt. Ik nehm dat geern in de Hand. Föhlt sik — as ik al sä — beten wat warm an.

Selenit

Selenit is mehrst witt mit perlmuttrig Siedenglanz. He is ok en dörchschienen Abart vun'n Gips. He is ok fienkörnig, ok reinwitt, aver he kann ok anner Farven dör Verunreinigen hebben. He is en faserig Gips, parallelfaserig. He bildt geern nadelige Kristalle. Selenit wörr al jümmers — un warrt ok hüüt noch — geern as Smucksteen bruukt.

Nadelige rode Selenit; ünnen: de reine, witte Selenit

De Naam "Selenit" is al siet de Anfänge vun dat Mineralsystem bekannt. He geiht wohrschienlich op de Maandgöttin Selene torüch, un dat kann dorvun kamen, dat de bleke, witte Glanz vun den Steen an den Maandschien erinnert.

För mi is de Selenit en recht moien Steen. He liggt warm un sympathisch in de Hand. Mien leef Mann hett mi en richtig schöön Exemplar köfft in de lütte Kunstkate in Bosau. Ik kann em nu aver leider nich fotografeern, uns Enkeldochter Emily hett em mi afsnackt, ok för se weer de Steen "ßu un ßu schöön!".

Wüstenrosen

Un denn gifft dat noch de Wüstenrosen. Se warrt ok Sandrosen orrer Gipsrosen nöömt. Se warrt in de Sahara funnen. De Gips, de utsüht as ene Rosette, is in de Wööst vun Sand överkrust' un dörchsett worrn. Fründin Maren hett mi en poor Wüstenrosen ut de afrikaansch Wööst mitbröcht.

In miene "Hexenböker" — as mien leef Mann jümmers seggt — heff ik reinweg nix över disse Steen funnen. He is sachs en Allerweltssteen ahn jede Magie.