Den Siedensteert
— Bombycilla garrulus, Familje Singvagels —

He warrt ok Pestvagel nöömt, denn in ole Tieden glövten de Lüü, dat dor, wo he sik in Winter sehn lett (he keem ja man blots alle poor Johr maal lang), de Pest utbreken warrt.

In Sommer fangt un freten se meist Mücken un anner lütt Insekten.
In Winter: allerhand Aavt un Beern, so lang wat dor is, denn gahn se op Hunger-Reis.

Leven in Noorden von'n Polarkring

Wahnen, Hochtied hollen un bröden deit de Siedensteert dor, wo dat wenig Warmnis in Sommer un veel Mücken gifft, t.B. in Noord-Skandinavien, in Sibirien bit na de Halvinsel Kola hen. Een Ünneroort von Familje Siedensteert, de lütte Zedernsiedensteert, leevt in Noord-Kanada, Alaska, Labrador. An levsten wahnt se in'n lichten Barken- oder Lärkenwald, wo veel Sünn henkümmt, aver ok in Dannenwald.
Totruliche Vagels sünd se, denn se weten von ehr eensaam Land her meist noch nich so richtig, wat de Minsch för een leeg Oort is.

Sibiren? Alaska? Süht düsse Vagel dorför nich teemlich exotisch ut, meist as en Paradiesvagel? Hefft Se ok dat Geföhl, wenn Se den Siedensteert seht, dat he eentlich in en chinesische Tuschmalerie gehöört? So is dat ok, un he is in oostasiatische Tusch-Biller ok veel maalt woorn! Dat is denn avers de japanische Siedensteert (Bombycilla japonica). He hett lüchen rode Steertspitzen, rode Decken ünner'n Steert, en roden Flünkenfleck un en längere "Haube". He brööd in Süüdsibirien un överwintert in Oostchina, Korea un Japan. Un dor hebbt se em denn fuurts maalt, faken mit de typischen Kassbeerblöden tosamen.

Dat kümmt ok vör, dat de Siedensteert so lang in sin Winterquartier blifft, dat he dor noch de Kassbeerblööd mitkriggt. Ok bi us.

Leven in Winter

Se maken sik so bi September op de Reis na Süüden oder Westen, wenn dat nich noog Foder mehr gifft in ehr Heimaat Sibirien oder Noordskandinavien. In Nevelmaand (Oktober/November) kamen se bi uns an. Wi sünd so'n Aart Mallorca för ehr!
De smucke Siedensteert fritt bi uns in Winter geern Hagebutten, Wittdoornbeern un Slehen, Vagelbeern un de Früchten von Sneeball, schrumpelige Plummen, Appels un Beern, de noch an Boom hangen, un sünst noch so allerhand.
Dor treckt he denn in grote Pulks över Land, makt Statschoon in de Knicks un Parks un in de Goorns bi Se un mi, wo he noog Foder findt.
Dat geiht so den ganzen Winter, bit he in Oostermaand (März/ April) wedder in sien koole Heimaat to'n Hochtiet hollen un Bröden torüch fliggt. Vun de Hochtiet un de Kinnerstuuv vun de lütten Siedensteerten kriggt wi hier "in'n Süüden" nix mit.

Bi uns tohuus

Ja, dat sünd so de Saken, de ik von düssen Vagel al lang weet, aver dormit harr ik em in mien Leven doch noch nienich sülben sehn.
Letzt Johr in Nevelmaand weer dat, da leeg he een Moorn vör mien Fööt op de swatte Eer, en afsünnerlichen, woll spreen-groten, griesbrunen Piepmatz. So een harr ik noch nie nich sehn.
Ganz spillerig seh he ut, de weken Feddern legen dicht an sien Lief an, keen beten upplustert, aver ok nich kaputtbeten. Vörsichtig nehm ik em in mien Hand. Ja, de weer musendoot. Aver wat harr he för smucke Farven in sien sünst so bruungriese Feddern!

Tomeist fullen mi de gelen Placken an Steert un Flünken op, un de lütten roden, hatten wachsoordigen Lackpünkten an de Flünken. Mann, wat weer he fien!
Weer dat de Nymphensittich von uns Naver, de hier to Doot kamen weer? Wohrraftig, 'ne Haube harr he ok, aver dat was nu, as doot, nich mehr richtig to sehn.
"Nee, nee, dat kunn nich ween. De süht woll doch ganz anners ut. Villicht is dat so'n Exoot, de ut'n Vagelzoo utknepen is?" dach ik bi mi. — Ik kunn ja, wenn ik dat överhaupt nich ruutkriegen schull, immer noch den NABU (Natuurschutzvereen) fragen.

Uns Wintergäst

Wedder to Huus heff ik eerst maal in mien kloke Vagelböker rinkeken. Un denn weer dat kloor:
Een Siedensteert was dat!
Nu full mi dat ok in: an Dag vörher harr'n ganzen Pulk Vagels in den Wittdoorn seten. Dat weern wiß allns Siedensteerten west. Un de dode Vagel weer woll een mit von den Swarm.
Vull opreegt dacht ik över na, dat bi uns gistern so scheune, rore Vagels in Boom seten harrn.
"Bi uns harrn se sik wohlfeuhlt! Bi uns!" Ik weer richtig stolt. "Ja", frei ik mi, "da weern se nau an de richtige Steed west. Hier bi uns bi de velen Beernstrüker un Vagelbeerbööm kunnen se sik maal von Harten dörchfreten."

Sörgt Se sik üm de Vagels!

Gistern heff ik dat bi'n NABU naaleest: Düsse Winter is wat ganz Besünners.
Noch nienich sünd so veel Siedensteerten bi uns dörchkamen. De Bööm un Büschen sünd leddigfreten. Keen Beeren mehr, wo se langkamen sünd! Un dorbi sünd se ganz vun'n Polarkring kamen, hier wat to finnen — un se bruukt ok Kräfft för den langen Floog torüch! Nu sünd wi Minschen fraagt. Fodern Se uns Vagels! Nich bloots de Siedensteerten hefft Hunger up Beeren, uns Amseln ok! Denken Se an Fodersteden, de schütt sünd vör Katten, Hunnen, Rotten un ok Katteker!

Noch een Vörsichts-Bidd: De lütt Siedensteerten, aver ok de annern Vagels, kennt keen Finsterschieven. De breken sik dat Genick bi'n Anflegen. Trecken Se Ehr Gardinen oder Jalousetten beten to, dormit se nich in de spegeln Finster flegen un doot liggen blieven!
Un passen Se up! In Fröhjohr kaamt de Siedensteerten up de Retour-Reis na Sibirien un Noord- Skandinavien wedder bi uns vörbi, wenn se bit denn nich verhungert sünd. Düsse Winter is grote Noot-Tiet för Vagels.

Dwaß un dweer dörch de Lannen

Ik weet immer noch nich, worüm de lütt Vagel storven is. Villicht hett he sik ok ennerwegens dat Genick broken. Was dat sien Schicksal oder de Schuld von de Minschen? Ik heff em in de Eer inbuddelt, beten trurig, wat passeert is.
De Siedensteerten sünd al lang wiedertrocken. Eerst in Oostermaand (März/April) flegen se wedder torüch in Ehre Heimaat, wo se ok bröden.
Enerwegens freten se nu de Hagebutten un Vagelbeern von de Bööm un Büschen.
Villicht graad in Se Ehrn Goorn? Wokeen weet dat?

Se Ehr Sünnschienkieker