Bild: J.Dietrich/Wikimedia Commons. Lizenz

De Sünnschienkieker in'n Maimaand luustert na den Sang vun

De Nachtegall

— luscinia megarhynchos — Familje Singvagels

De Nachtegall höört to de Droßelvagels.
Se is verwandt mit de Rootsteerten, mit Blaag- un Rootbostvagels un ok mit den Sprosser.
Se is'n Toogvagel, treckt in August (extrem ok Oktober) bit Mittelaafrika hen un kümmt in April wedder torüch.
Fliggt op'n Toog meist in de Nacht un denn ok immer alleen.

16,5 cm (lünkengroot)

De Nachtegall is'n rechten Wippsteert. So as de swattwitte Wippsteert, wippt se mit ehrn roden Steert immer wenn se opreegt oder vergneugt is.

Insekten un in Harvst ok Beeren

1x in't Johr, in'n Mai 2 Weken, 4-6 Eier. De Fruu brööt't alleen un Vadder mutt denn fodern un singen.

bi 11 Daag, denn köönt de 4 - 6 Lütten aver bloots man eben flegen.
Wenn dat Fröhjohr köhl un natt is, starven veel Jungvagels.

To'n Anhören hier klicken:

Lesen deit Gertrud Everding in Hamborger Platt.

Avends in'n Park

"Luuster maal! Höörst dat Tereleern?" Tüüü tüü tüü! ———. Ik güng mit uns Opa Harms dörch'n Park. Dat gifft dor en lütten Diek mit Aanten in't hoge Reet, ole Bööm un dicht Ünnerholt, Hollerbuschen, Rhododendren un Vagelbeerbööm. De Sünn weer al ünnergahn un mien oole Hund weer woll ok meud. De sliekt so sachten blangenbi.
Opa leggt den Finger op sien Mund. "Man ruhig", sä he, "dat is'n Nachtegall. Och, mi warrt ganz anners to Sinn — is dat scheun! Dat ik dat noch maal beleven kann. — Dat is as freuher, wo ik noch mit Meta op de Bank ünner'n Hollerbusch seten heff. Ja, dat was'n Tiet. Nu is se al lang doot."
Un denn seten wi ganz still op'ne Bank ünner een düstere Kastanje, de Hund leeg mi to Fööt, spitz' de Ohrn, üm totohöörn, wat de Nachtegall to vertelln hett.
To Huus hett he mi dat denn liesen in't Ohr suustert, un dat güng so:

Dat Leed von de Nachtegall

Düüü düü düü! —, fung de Nachtegall wedder an, dat weer en Snuckern un Jubeleern.

Bild: J.Dietrich/Wikimedia Commons. Lizenz

„Kumm, mien leve Bruut, kumm un buu mit mi dien Nest, ik heff en wunnerboorn Platz för uns Leev funnen.
Düüü tirili dirii! — Kumm, mien scheune Rootsteert, wi wüllt Eier leggen un minnst söss lüttje Nachtegalln groottrecken. Ik warr di hölpen, dat Nest to buuen, mit Brennetteln, so week as Dunen, un beten Gras, un to’n Sluss ok Hunn’n- or Peerhoor, ik warr di fodern, wenn du bröödst. Ik warr singen, Dag un Nacht!

Snirr — rridirili! — Un ik verspreek di, ik beet jeedeen Vagel mit mien bannig starken Snavel doot, de di, mien leve Zuckerpopp, un uns Kinner en Leed andon will!

Tirii lidiri düü düü! — Ik bün de beste Nachtegallenhahn, den du finnen kannst, wiet un siet. Kumm, mien leve seute Fruu! Wenn du mi höörn deist, denn sett di blangenbi mi. Kumm, mien seute Honnigsnuut! Kumm!

Höörst du mien Leed?“

"Mann, de is aver ganz scheun in Fohrt", meen Opa Harms, "de finnt bestimmt düsse Nacht en Fruu. Villicht kümmt een lütt Nachtegalln-Deern hier an den Park vörbi un makt em glücklich."

Un wat denn keem

Annern Avend hett de lütt Hahn wedder sungen, un teihn Daag later heff ik de Nachtegall sogoor an Dag singen höört. "Nu is dat Nest fardig", meen Opa Harms. "De Eier sünd leggt un de Olsch mutt bröden. Da mutt Vadder ok an Dag singen, dormit keen anner Nachtegall jem belemmern deit." Dat wüür jem slecht bekamen, dor is Vadder as'n Verrückten togang. Wenn de Lütten eerst dor sünd, möten de Öllern jem fodern, bit de Göörn richtig flegen köönt. — Dor hebben se veel to don, un to'n Singen is keen Tiet mehr.

Bi uns gifft dat ja richtige Nachtegallen, aver in Meckelnborg, Polen un in de Lausitz, dor singt sien Tweeschenbroder, de Sprosser. De süht meist ut un singt ok as'n Nachtegall, bloots "Tüü ——tüü — tüü" makt he nich. Süns köönt se em licht verwesseln. — Lübeck is woll so de nöördlich Grenz för de Nachtegallen, un bi Niemünster, op Rügen, in Dänemark,in Meckelnborg un noch wieder na Noorden un Oosten is meist keen Nachtegall to finnen. Dor regeert denn de Sprosser mit sien scheune Stimm.

De Nachtegall un dat Finanzamt

Dat gifft ja veele Nachtegallen-Oorten. De „Chinesische Nachtegall“, dat is de scheune „Sonnenvagel" (Leiothrix lutea) in Asien, de gegen uns düütsche Nachtegall man bloots kümmerlich singen deiht. Dat gifft de „Virginische Nachtegall“, dat is de „Rode Kardinal" (Pyrrhuloxia cardinalis) ut Amerika, mit sien prächtig Fedderkleed un Tereleern.

Aver uns Nachtegall (Luscinia megarhynchos) is nu maal de Gröttste un Beste mit ehrn Gesang. Veele Lüü hefft sik uns leve Nachtegall in ole Tieden ok in’n Käfig sparrt. Se wullen noch mehr Freid an dat Singen von den lütten Vagel hebben. Veele Dalers mussen se dorför betahln. Da is de Kaiser bikamen un wull von de Lüü ok noch Nachtegallen-Stüüer hebben, so as hüüt de Hunn’n-Stüüer. Weer doch ganz plietsch von em, nich? De Politikers weern eben to alle Tieden liekso scharp op Geld as hüüt!

Aver de Lüü weern doch noch plietscher. De hefft sik denn eben staats de Nachtegall en Sprosser in’n Käfig sparrt, un de sung meist so scheun — en "Nachtegall för Arme". Dor kreeg de Kaiser keen Nachtegallen-Stüüer mehr. Schüht em recht! De Lüü wussen sik eben al immer to helpen, wenn dat üm dat Finanzamt geiht.

Nu mutt ik aver wedder vun "mien" Nachtegallen-Poor vertellen.

De Kinner sünd flügge

Wat mit de lütten Nachtegalln-Kinner worrn is, dat bün ik nich wiesworrn. De lütten Vagels leven so heemlich, de krupen mang de Bläder in't Ünnerholt rüm. Dor is dat'n Wunner, wenn een se maal sehn deit. Mennichmaal heff ik de Öllern noch as Alarm ehr "karr!" schreen höört, wenn ik an Morrn mit mien swatten Pudel den Weg rünnerlopen bün. Dat weer so'n Snarren un Tröten. Bi'n Rumhüppen hefft se ok ehr Kinner lockt: "Huiit" güng dat immer, "Huiit". Aver wenn ik rankeem, weern se al weg. In Harvst sünd se denn wohl een na den annern na Aafrika flagen.

Kamen se nu wedder?

Dat is vöricht Johr west. Nu frei ik mi op, dat de Nachtegall wedderkümmt.
Un wenn ik dor so in'n Sünnschien op de Bank sitt un an se denken mutt, denn segg ik mi dat schööne hoochdüütsche Gedicht von den olen Tedje Storm op Plattdüütsch vör:

De Nachtegall

Dat kümmt, nu hett de Nachtegall
de heele Nacht al sungen;
dor sünd von ehren söten Schall,
dor sünd in Hall un Wedderhall
de Rosen glieks opsprungen.

Se was doch süns en wildes Kind;
nu geit se deep in Sinnen,
driggt in de Hann'n den Sommerhoot
dreiht sik nich von de Sünnengloot
un weet nich, wat beginnen.

Dat kümmt, nu hett de Nachtegall
de heele Nacht al sungen;
Dor sünd von ehren söten Schall,
dor sünd in Hall un Wedderhall
de Rosen glieks opsprungen.

En scheunen Maimaand
wünscht Se Ehr Sünnschienkieker.