Schööne geele Buuk un brede swatte Linie op - dat's'n HeDe Sünnschienkieker in'n Christmaand verleevt sik in...

De Mees
(Kohlmeise), de gröttste von all de Mesenoorten

— Parus major —
Familje Mesen — Paridae


Grött
Wicht

14 cm (as'n Kanalljenvagel oder ok as'n Lünk)

18 g

Familjenstand

Levenswies

Saison- oder ok Dauer-Ehe

Erste Fröhjohrsroper, al in Vörfröhjohr; Höhlenbröder

Bruut
von Märzmaand bit Mai 2 - 3 maal 8 - 10, ok mal 12 Eier
Bruuttiet

10 -14 Daag, de Fruu bröödt alleen

flügge

18 Daag later; vele Vagels starven al in't eerste Johr

Foder

Geern Lebendfoder, Rupen un Spinnen, aver ok Saamen, Nööt, Knuppen un Köörns, de se mit de starken Tehen fasthollen un mit den Snavel afknabbern.
So lütt un wippsteertig as de Vagels sünd, so stark sünd se. De Been un de Feut sünd as Iesendraht, de Snavel hatt as'n Hamer un ehr groot Hart höllt se meist op Hochtouren. Dorüm möten se ok so veel freten.

Levensruum

Mesen leven överall, wo Bööm sünd: in Wald, Park un Goorn.
In Winter starven vele dörch de Küll un to wenig Foder. Länger as 24 Stünn köönt se nich hungern, denn gahn se togrund.


Mesen in Goorn

Mesen in Goorn, dat maakt Spaaß. So richtig!
De kräsigen Vagels sünd so patent un kribbelköppsch: Dor is immer wat loos.
Wi harrn in Harvst en Mesenkassen ophangt un denn kemen se ok bald to uns. As dat kolt wüür, sleep een lütte Mesen-Fruu al nachtens dor in Kassen. Dat mutt ehr woll dor gefallen hebben, denn as dat Fröhjohr keem, is ok bald 'n lütt smucken Mesen-Keerl kamen.

Fodern bi Modern: Ok flügge Jungs  freet geern bi Muddern!

Mit verdreihte Ogen gluupscht he de lütt Fruu an, un dat duer nich lang, denn weer dat so wiet mit de Hochtiet. Moder fung an, dat Nest to buuen. Se drääg allerwegens Duniges bi'nanner, dat Nest uttopulstern un smuck to maken för ehr Kinner. Wat harr se dor allens funnen! Hoor von Katt un Hund, lütte Twiegen, allerhand bunte Feddern, oolet Gras, Moos un dröge Bläder. En dezente Linie op de Bost: Se......un en dicke Linie: He
Vadder hett tokeken, sik freit un luut tereleert: "Nu heff ik'n Fruu! Dat is al mien! Zizibe! Zizibe! All mien! Zizibe! Lot Di hier nich blicken, dat höört alleen mi to! Pink-pink-Zizibe!" un dorbi klattert un fleeg he in Boom rüm un wüßt sik nich to laten för Opregen un Freid.
Wenn en annern Hahn dat Nest un de Eier hebben wull, geef dat düchtig Striet, un so'n Mesen-Hahn hett licht noog Knööf, den Deev den Kopp mit sien Snavel, as mit'n Steen, intoslahn. Dat wiest he em ok düütlich. Dor neiht de anner meist al vörher ut.
Ok to de Kreihn un Katten is he ganz giftig, wenn se na sien Nest flegen un em dormit argern.

 

 

 

Links Se, rechts He

 

 

"Schümpen as'n Rohrspatz? Dor keent ji de Mees noch nich!"  


Bi't Bröden

Een Dag weer Moder denn nich mehr veel to sehn. Se musst woll Eier leggen un bröden, un Vadder weer an Fleiten, Ropen un Foder halen för sien Fruu. He harr vull to doon.
Wi sünd dat gor nich recht wohr worrn, da weer de Ool al an't Fodern von de Lütten. Un dat jiepert al beten dor baben in't Nest. Noch veer Daag, denn hett Moder ok hulpen, för ehr Kinner Foder to söken.
Wo veel Eier an Anfang in't Nest west sünd, hebbt wi nich orrnlich spitzkregen.
Vadder weer en flietigen Wörmsöker. Ok lütte Kävers un Spinnentüüg hett he rieklich tobröcht.

   

Nu köönt se al flegen!

Kene dree Weken, da weern acht lütte Mesen flügge. Vadder un Moder weern stolt as'n Keunig un flögen loos mit de Göörn. Bald weer de ganze Bagaasch in Goorn un in de Naverschap ünnerwegens.
Veerteihn Daag later weer ok dat vörbi. De Jungen weern woll wegflagen — goor nich mehr to sehn. För de Ollen güng de ganze Saak nu bald von vörn loos. Hochtiet, Bröden, Optucht un Utflegen von de Kinner. Mann wat weern all de Lütten för nüdelige Fedderkugeln, lütter as so'n Dischtennisball. Un wat se rümjiJi bruukt gor nich so to grienen. De eerste Floog geiht mehrst scheep. Wenn ji sülven mal dat Flegen öövt, denn grien ik avers, dat segg ik juuch!epern dään! Ditmaal weern dat söben.
An levsten harr ik maal een in de Hannen hatt, aver dat weer de Öllern wiss nich recht west.
Un denn flagen se ok bald weg un kemen nich wedder.
Oder harr de Katt, de Kreih oder de Hester se al freten? Noog weer he ja bi uns in Goorn west. Ne, bloots nich an denken, dat is ja grulich!

 

De Junglüüd krakeeln in'n Maschendrahttuun

 

 

'n olen Kochputt! Vunwegen! Ik heff hier wat Beters funnen...

 

Ahn Metz un Gabel: De Mees höllt dat Freten mit de Klaun
 


Dat Johr geiht op un daal

In Winter harrn wi denn doch bannig veel Mesen an uns Foderhuus. Totrulich sünd se west, as wenn se uns kennen dään. Wokeen weet dat al?
So güng dat vele Johr. Eenmaal hefft se in'n olen Kochputt achtern Schuppen brööd't.
Dor kunnen wi de noch nakten Lütten mennigmaal in dat Nest ankieken, wenn de Öllern graad nich dor west sünd. Later sünd jem de Feddern wussen, aver de Snavels von de Lütten weern immer noch bannig groot un binnen lüchten geel. Dat is so, dormit Moder dat Halslock immer glieks finnen kann, wenn se kümmt. "Hunger heff ik" heet dat un "vergitt mi nich!"Gebruuksanwiesen: Wenn "Jieep" un geel, denn INPUT FODER!
In dat Nest in den Kochputt hett Moder 23 Eier leggt un 23 lüttje Mesen sünd ok flügge in worrn. Dat was'n godes Johr.

Oft sünd se ok to uns in de Köök kamen un hefft nakeken, woneem dor woll wat to freten weer. Se weern bi uns as Kind in Huus. Poor Johr is dat al her, da hefft wi wat belevt mit uns Mesen. Dat is richtig scheun west. Dor hefft wi düütlich markt, wa tamm de Vagels bi uns doch al sünd.

 

 

...un as dat apensichtlich unbewahnt is, stellt ik hiermit fast: Dat is beslagnahmt!




...Hebbt Se etwa wat dorgegen?

 

De Mesen as Dischgäst un Huusvagels

Puh, wat was dat för'n warmen Dag. Wi, mien Mann un ik, seten mit de Swiegeröllern in Goorn ünnern Boom. Döör un Finster na de Köök weern wiet open, denn dor binnen stünn op'n Kökendisch de füllte Streuselkoken to'n Afköhlen. Den Duft kunn een sogoor buten rüken. Dat Woter in't Muul dää mi tosamenlopen.
Mann, wat för'n feinen Koken, de was mi lungen. Aver ik musst mien Gedanken bi'neen hebben. Ik harr Trump anseggt un dree Asse un mien Swiegermoder un ik weern bi'n Gewinnen.
"Ik gah mit di tosamen, nu segg doch maal Snieder un Swatt an", frei se sik, "na denn man to, leve Lüü, denn wiest ji mal all, wat ji för'n Hemd anhefft!", un dormit mell se dat Trumppoor mit 40 Punkte. Na, nu kunn woll nix mehr passeern. Ik aten op. Swiegermoder speel för ehr Leven geern Sössunsösstig. Da kunnen wi ehr 'n grote Freid mit maken. Mien Swiegervadder makt een Gesicht, as harr he'n Putt voll Metten utfreten.
"Wi verleert al wedder", gnurr he. "Du hest aver ok nienich en richtig godes Blatt, Otto", sää he to mien Mann, de'n Grientje opsett harr. "Laat de Fruunslüü doch winnen!" lach mien Mann gootmödig.
Mien Swiegermoder full mi üm Hals. "Wi hefft wunnen!" schree se. "Un ji hefft keen Stich kregen! — Snieder — Swatt! Wunnerboor!"
— Sst, makt dat —— un wedder: sst! Wat weer dat ? — Da keem doch wat ut de Köök rut? Nu mutt ik doch maal nakieken.
Ik nix wi hen. Ne — weer nix! Ik keek grad na mien Koken, da weer dat wedder — sst — Man, ik heff doch'n Vagel sehn!

Ja, da seet Moder Mees op'n Kökendisch un pickt an den Koken rüm, een Streusel na den annern. Dat smeckt ehr woll, se kunn gor nich wedder ut de Köök finnen.
Nu keem ok Mesen-Vadder an mit dree lütte plusterige Meesen, — huiii! — över mien Kopp weg — ok glieks hen na den Koken. Dat weer ja woll rein dull! Alle fief seten se un pickten an de Streusel rümmer. Ik harr den Koken doch nich för de Vagels backt, den wullt wi doch nahmeddag mit uns Beseuk eten. An Enn maken se noch'n Klecks op'n Koken, dat harr mi noch fehlt! Aver de Familje weer doch to nüdelig. Ik harr nich dat Hatt, se rut to jagen.
As de Mesen endlich von sülven rutflagen weern, heff ik denn de Döör tomakt, süns weer an Enn nix mehr nableven för dat Kaffeedrinken.

Wiß hefft se sik freit över de lungen Afwesslung bi de Foderee.

Aver Rupen, Wörms, Käver, Nööt un Samen sünd nu woll doch beter för Mesen as so'n Streuselkoken!

 

 

 

   

Sülvstmakte Foderklocken (Rezept)

Ok in Winter blieven se bi uns, se höörn to de Standvagels un flegen nich na Süüden. Dat is scheun to kieken, wenn se an't Foderhuus sitten mit de ganze Sellschap.
Nu in Dezember kamen se ok wedder to uns un freten geern ut de Mesenklocken.
De sünd ut:
Sünnbloom-Samen, Haverflocken, hackte Hasselnööt, Rosinen, Flederbeern un lüttsneden Appels mit heeten, dünnen Rindertalg, Swienflomen oder Smolt (ohne Solt!) goot mischt.
Dat Ganze in Beker oder Blomenpött (ohne Lock) rinschütten.
In de Mitt kümmt eerst en Stock oder'n langen Fichtentappen un wenn dat ganze utköhlt is, warrn de Beker överkopp ophangt.

Dor klamert denn de bunten Mesen sik an, as'ne Kugel opplustert, hacken un picken de Herrlichkeit rut. Dat's'n reines Vergnögen!

     

Dat Foderhuus in Winter

Na dat Foderhuus kamen denn ok de Amseln un Finken, de Specht, de Häger, de Katteker, un wat nich allens. Dat is 'n Leven!. Den ganzen Dag geiht dat hen un her bi'n Freten, jedereen söcht sik siene Spezialitäten, denn de lütten Dierten möten ja noog Warms prodezeern, dormit se kregel un flink blieven. Sonst hett de Katt se bald bi'n Wickel.
Na un dat will ik nich. Ik frei mi doch al op dat Fröhjohr, wenn dat wedder losgeiht: Zizibe- zizibe- zizibe!
Ik frei mi op di, lütte Mees, denn tereleerst du wedder dien lüttes Leed von de Leev.
Och, wenn dat doch eerst so wiet weer. — Aver nu kümmt ja Wiehnachten.

Wünschen Se sik doch'n Foderhuus. Dat is intressanter un billiger as'n Kiekkassen.
Vergeten se nich de Mesenknödel un -klocken. De lütt Dor kann ik bloots seggen: richtig so!kiebige Sellschap hett veel Hunger!

Een fideles un segent Wiehnachtsfest wünscht

Se Ehr Sünnschienkieker.

 


 


Wi dankt www.gartenspaziergang.de för en poor wunnerschöne Biller.


na baven