Worhen flügg eine Tornuule?

Tausaomestellt van Ludgerd Lüske, Resthuusen

"Wor dei Tornuule an sick waohnt,
steiht den Minsch sien Huus.
Ein Teiken van usen Schöpper,
dat dei Minsch för ehr ein
Gasthuus praot stellen schall."
(Nao O. v. Riesenthal, 1905)

As dei Minsch so vör 10000 bit 5000 Joahre sien Wannerläben mit Jägern un Sammeln upgeev un Hüüser bawede, wörd uk use Landschkup anners. Dei Busch wörd roord un Ackerland kööm up. So kreegen uk dei Müüse mehr Läbensruum un dormit uk dei Tornuule (Tyto alba).

In use Gägend find man dei Tornuule als Kulturfolger van't Middelöller an. Disse Uule, sei is duwengroot, lävet in aopen Karktorns, Schüerns un anner Hüüser.
Sünners ehre Schallortung un ehr Fleigen aohne Luut maoket ehr perfekt för dei Nachtjacht. Dorbi fang dei Gesichtsschleier ut witte Feern den Schall up un leit den nao dei baoben an' Kopp sitten Ohrn. So find dei Uule uk in Düüstern ehrn Fang up'n Zentimeter g'nau. Van dat Ang'bott an Spies hang et af, wo groot dei Bestand werd un wo sei sick bie't Breuen verhollen daut. Van April bit September werd 1 bit 2 Tuchten ut 4 bit 7 Eier groot.

Wenn uk dei Tornuulenpoare meist tau tweit lävet, so hebbt in ein gauet Muusejoahr dei Männkes mehr as ein Wiefken an't Breuen. Sünd dei Jungväögels 62-67 Daoge old, dann fleiget sei ut un mäötet ein' neien Läbensrumm besetten. Doran süht man den weusten Verbruuk an lüttke Söögdeierten, dei so nich äöverhand nähmen käönt. Fallt disse Fauerpopulation knapp ut, dann mäöt dei Uulen eine gröttere Gägend afseuken. So kann dat kaomen, dat dei Uulen ehr anstammtet Revier uk verlaoten daut.

Wo wiet eine Tornuule dorbie wegkaomen is, wiest us ein Uulenfund van' 20. Juli 2006 in Resthuusen in' Landkreis Cloppenborg. Et is tau vermauen, dat dei Uule vör'n Auto flaogen is, sei was bie't Upfinnen all recht vermoddert. Dr. Lorenz Potthoff hett ehr upfunnen un ik heff för üm naoforscht, woher sei kaomen wör. Ehr Beinring was ehr Utwies. Üm dei Ringdaten verklaort tau kriegen, heff ik dei Beringungszentraole van dei Vaogelwarte Helgoland anschräven. In ein' fründlichen Breif kreeg ik düsse Utkunft:

Kompletteert warrt de Levensloop van de Uule nu dör disse Funddaoten:

Tüschken dei twei Stäen is düsse Distanz: 74 km; Richt 219°; Tietintervall 1117 Daoge.

Dei Weg van dei Tornuule wör also düsse — dei Koarten käönt Sei dör'n Klick vergröttern. Wo väl Ümweeg sei dortüschken naohmen hett un wat sei doarbi allens belävet hett, dat werd nüms van us jemaols tau wäten kriegen. Ehr Uulenläven is dör ein Auto tauenn gaohn. — För dei Tornuulen, dei elkeine Nacht dör use Gägend fleiget, wünscht wi ein langet un gauet Uulenläven.