Rådel:
Achter uns Hus dor pläucht Vadder Krus,
åhn Plauch un åhn Rad —
nu råd doch mål, wat is denn dat?

Vadder Krus — dat is dei bet tau 15 cm lange lütte schwatte Trünnel twüschen 50 un 100 g, dei leiwer ünner as œwer dei Ierd läben deit un uns af un an giern mål mit 'n Ierdhümpel tau verståhn gifft, wo hei sien Riek hett. Selten lött hei sik disse Ünnerierdsche in sienen schwatten Schniepelrock seihn, vörn mit 'n spitze Schnut un 'n Rüsselnäs mit'n gauden Rüker un lütte Ogen un achtern mit 'n korten Steert.

Wat upföllt, dat sünd Hänn' un Fäut, so grot as lütte Schüppen. Œwer dei brukt hei, um sik — taun Arger von väle Queckenpücker — dörch dei Ierd tau wäuhlen, worbi hei Hümpel för dei Belüftung von sien ünnerierdsch Läbensriek schmitt un tau glieke Tiet dei Ierd nå Ackerkrabben*, Maddings** un anner för em ätbor Såken dörchwäuhlt.

Dei Ierd schmitt hei also mit dei schüppenortigen Poten nå båben — un nich mit dat Mul, so as dat sien Nåm "Mullwörm" un miehr noch dat hoochdüütsch "Maulwurf" vermauden lött. Tau dissen Nåmen keem hei all in't Middelöller, taun Tiet, as dat Nibelungenleed in Middelhochdüütsch upschräben wür. Von dunn an hett hei all "moltwepf/mûlwepf" un "mûlwerf" heiten; "molt/molte" harr dei Bedüdung von Hupen orrer Hümpel. In't Jerichower Land heit hei hüt noch Moll, inne Pinnebarger Eck Moltworm un annerswo in Sleswig-Holsteen Mullwap, un bi uns in Mäkelnborg heit hei Vadder Krus, Mullwäuhler, Windwörm... Linné hett em denn latienschen Nåmen "Talpa europaea" gäben.

Talpa is in uns Språk einer, dei inne Ierd wäuhlen, buddeln un gråben deit. Dorüm is disse lütte schwatte Düwel nich aller Minschen Fründ. Un doch gifft hei den Minschen tau verståhn, dat dor, wo hei sien Stollengäng buddeln un Hupen schmieten deit, dei Ierd intakt is. Dat Vadder Krus dat wiederhen kann un uns so Teiken gifft, wo dei Ierd noch in Ordnung is, wür hei ünner Naturschutz stellt un 1988 up'e Rode List sett't. Keinein dörf em tau Lief rücken orrer em den Gorut måken.

Wokeen vergruugt hier wen? Vadder Krus kann ganz schön füünsch warrn

Wenn hei dat tau dull drieben süll, denn kann man em vergrugen. Vörseihn möt hei sik liekers, denn bi't Hupenschmieten bewächt sik dei Ierd, un dorup luern Adebor, Hawik un Voss un anner Jägers, üm denn tautauschnappen. Dormit dei Minschen dei Ierd nich noch mihr tauplastern un Vadder Krus so dat Läben schwor måken, hett em all 2020 dei Stiftung för Wille Dierten tau dat Johresdiert kört.

Vadder Krus orrer dei Mullwörm läwt in't Kiekschapp un in Billerbäuker, inne Hüs un Kinnerstuwen un as Mullwörmkauken up'n Disch. Un so, as sik Vadder Krus
wunnerbor up dat Läben inne Düsternis inne Ierd instellt hett, finnen sik V-Lüd un Schnüffelnäsen taurecht — un sünd so tau den Ökelnåmen "Mullwörm" kåmen. Süht einer œwer wat wech, wat hei in Würklichkeit un von Amts wägen seihn mösst, denn is hei ünner Ümstänn' blind as 'n Mullwörm.

So wiet dei Lüdschnack. Un dei Riemel "Dei Mullwörm" von Willem Busch fangt so an:

In den Gorn, von Freuden voll,
geiht dei Queckenpücker Knoll,
doch dei Freud 'n Wennung kreech,
as hei den Mullwörm buddeln seech...

Woans dat utgüng, dat möt 'n sülben bi Busch nåläsen!

---

*Ackerkrabben = Engerlinge
** Maddings = Regenwürmer