Woso wählt de Lü de Republikaners?
En Psycholoog to de Wahlen in de USA

vun Jonathan Haidt

Jonathan Haidt is Perfesser för Psychologie an de Uni vun Virginia. Da forscht he över Moral un Geföhl un woans sik dat över de Kultuurn weg ännern deit. Düsse Artikel steiht in't Oginaal hier.

Woso wählt de Lü de Republikaners? Un besünners lütte Lü, Arbeiters un Lü vun't Land, woso wählt de mehrst för de Republikaners, de doch för Kommerz un Geschäftemaken sünd, un nich för de Demokraten, de ehr Politik beter för de lütten Lü weer? Wi Psychologen hebbt lange na den Uursprung vun Ideologie forscht, al siet de Tied, as Hitler us de besten Psychologen vun Düütschland na Amerika röverschickt hett. Wi hebbt faststellt: Wenn en strenges Öllernhus un en Mengels an persöönliche Unsekerheit tohoop kaamt, denn wendt sik de Minsch faken gegen Liberalität, en mischte Sellschap un den Foortschritt. Man hüüttodaags köönt wi Bregenstruktuurn, Gene un unbewusste Instelln vun Minschen meten, un dat hett uns' Diagnose noch fiener maakt: Konservatismus is deelwies arvlich, un düsse arvliche Wesenstoog maakt de Wohrnehmung wat eensiedig un unbeweeglich, de Minsch hett en Hang to Hierarchien un is ungewöhnlich bang vör Unsekerheit, Wannel un den Dood. Lü wählt de Republikaners, wieldat de "moralische Sekerheit" anbeden doot — en eenfaches Bild vun Good un Böse, dat in vele Wählers deep sitten Ängste anregt. Op de anner Siet de Demokraten: De appelleert an'n Verstand mit ehr ellenlangen Verklaarn vun politische Mööglichkeiten in en komplexe Welt.

De Diagnose maakt Spaaß. Dat is opregend, en Geheimnis dör enkelte Henwiesen to lösen, un to weten, wa anner Lü psycholoogsch funscheneert, da föhlst di stark. Wi Psychologen sünd meist all politisch Liberale, un uns' Diagnose vun Konservatismus gifft us noch bavento dat Vergnögen vun gerechte Woot. Wi köönt nau nawiesen, woans Republikaners Ümstänn, Phrasen un Ängste bruukt, dat se Amerikaners to bringt, en Politik to stütten, de bloots enkelte Gruppen nütt un för dat ganze Land nix Godes nich bringt.

Man mit dat Vergnögen kümmt de Versuchung, un mit gerechte Woot kümmt Versuchung mit en Hillgenschien. Uns' Diagnose seggt us, dat wi vun anner Ideologieen nixnich mehr lehren köönt, un maakt us blind dagegen, wat na min Menen de wichtigste Grund daför is, dat so veel Amerikaners in de verleden 30 Johr Republikaners wählt hebbt: De Vision vun moraalsche Ordnung, de de Republikaners anbeedt, is ehr ganz ehrlich lever as de, de de Demokraten anbeedt. Punkt. — Wüllt wi sehn, wat de Demokraten denn verkehrt maakt hebbt, denn mööt wi den Hillgenschien afnehmen, en beten Afstand nehmen un över nadenken, wat Moral würklich is.

Ik heff 1987 an de Uni vun Pennsylvania anfungen, Moral to studeern. Dormalen weer de Definischoon vun Moral begäng, de de Psycholoog Elliot Turiel vun de Uni Berkeley maakt harr. Moral, sä he, sünd "Vörschriften vun Gerechtigkeit, Rechten un Försorg för dat Wohlsien, de regelt, woans een Minsch mit den annern ümgahn schull." Man — wenn Moral bloots damit to doon hett, woans een Minsch den annern behannelt, woso befaat sik de olen Texte so veel mit Regeln över de Menstruaschoon, wokeen wat eten dröff un wokeen mit wokeen Sex hebben dröff? Da gifft dat keen verstandsmäßige orr Sundheits-Verklaarn för. Woso sünd bi de Juden Grashüpper koscher, avers Heuschrecken nich? Dat Geföhl vun Ekel verklaart dat veel beter. De Levitikus, dat is dat 3. Book Mose mit sin vele Vörschriften, gifft veel mehr Sinn, wenn du di vörstellst, dat de doren Gesettengever dunntomalen allens in twee Kategorien indeelt hebbt: "ekelt mi" (Homosex ünner Keerls, Menstruaschoon, Swien, Insekten in Swarms) un "ekelt mi nich so dull" (Homosex ünner Fruuns, Urin, Köh, Grashüppers). Dat een woor as "unrein" brandmarkt, dat anner nich.

As ik min Dokterarbeit bi't Schrieven weer, heff ik mi Geschichten utdacht vun Lü, de ekelhaftige orr respektlose, avers ganz harmlose Saken maakt. Wat denkt Se t.B. vun en Fru, de tohuus keen Putzlappen mehr finnen kann un denn en ole amerikaansche Fahne tweisnied un mit de Delen ehr Klo putzt? Orr vun en Familie, de ehr Hund op de Straat doodfohrt warrt, un se nehmt den Kadaver un kaakt em to Middag? Düsse Geschichten heff ik 180 junge opwussen Lü un 180 ölben Johr ole Kinner vörleest, de een Halv dorvun ut sozial beter stellte Familien, de anner Halv mehr ut Lüttmannshus, un dat Ganze in de USA un nochmaal in Brasilien. Rut keem: De mehrsten Lü seggt, de Saken, de in de Geschichten vörkaamt, sünd moralisch slecht un verkehrt, ok wenn nüms dorbi Schaden schüht. Bloots een Koppel Lü — amerikaansche College-Studenten — hebbt ganz na de Moraldefinischoon vun Turiel urdeelt un dorbi ehr egen Geföhlen vun Ekel achteranstellt. Se sään, de harmlosen Saken weern moralisch nich verkehrt. (En poor hebbt sogor laavt, dat weer sinnvull, den Hund un de ole Fahn to "recyceln".)

Düsse Forschungsarbeit hett för mi twee Slüss ergeven.

1. Wenn en "Buuk-Geföhl" da is, maakt sik de klore Verstand raar. — Würklich hebbt mennig Lü sik Möhg geven, böse Folgen för de harmlosen Handlungswiesen to erfinnen, dat se ehr Buuk-Geföhl bestätigen kunnen. Se sään Saken as "Dat's verkehrt, denn... ääh... Hunnenfleesch eten kunn di krank maken" orr "Dat's verkehrt, de Fahn as Putzlappen to bruken, denn... äääh... de kunn dat Klo verstoppen." Düsse nadreeglichen "logischen" Grünn erinnert an den Satz vun den Philosophen David Hume, de Verstand weer "de Slaav vun de Liedenschapen un dröff sik keen anner Opgaav anmaßen, as de Liedenschapen to denen un to gehorchen." Düt is de eerste Regel vun de Moralpsychologie: Geföhlen kaamt toeerst. Dat Speelfeld, op dat Argumente un Grünn gegenanner antreedt, is bi elk Minsch na de Siet kippt, de sin Geföhlen dikteert. Wenn de Lü bi en Sluss ankamen wüllt, denn findt se ok en Weg dorhen. — De Demokraten hebbt düt nich begrepen, se hebbt uncharismatische un unnahbore Kandidaten opstellt, de dachen, politische Argumente weern dat eenzige, wat övertügen kunn.
2. De tweete Sluss weer, dat de Begriff vun Moral sik mit de Kultuur wannelt. Turiels Beschrieven vun Moral as Regeln vun Gerechtigkeit, Rechten un minschliches Wohlsien funscheneer prima bi de College-Studenten, man bi de Minschen, de nich so ut de Elite stammen dään, kunn Turiels Definischoon de ehr Moralbegriffen eenfach nich faten. De lütten Lü ut beed Länner, Brasilien un USA, snacken eher vun Respekt, Plicht un Familiensinn. ("De Hund höört to de Familie, un Familienliddmaten warrt nich opeten!") Ik slütt dorut, dat de Anthropoloog Richard Shweder wohrschienlich Recht harr, as he sä, de ganze Moralbegriff (nich bloots enkelte Regeln) ännert sik mit de Kultuur. In düssen Sinn wöör ik seggen, de tweete Regel vun de Moralpsychologie is: Moral hett nich bloots mit to doon, woans wi enanner behannelt (as de mehrsten Liberalen denkt), sünnern ok damit, Gruppen tohooptobinnen, wichtige Instituschoonen to stütten un op en eddel un hillge Aart to leven.

Wenn de Republikaner vun de Demokraten seggt, "de hebbt dat eenfach nich rut", denn is düt dat, wat se meent. Konservative Standpünkt över Schwule, Scheetprügel, Schoolgebeet un Towannerers mööt wi as Middel sehn, en bestimmte Aart vun moralisch ordnete Sellschap to buun. Wenn Demokraten versöcht, düsse Standpünkt wegtodiskuteern, denn irrt se sik, se befrömdt de Minschen un hebbt sülven Schuld, wenn se as "elitär" afstempelt warrt. — Avers woans köönt Demokraten lehren, en moraalsche Ordnung to erkennen (wenn nich gor to respekteern), de för ehr nix as drangdüvelig, rassistisch un vernagelt is?

Na min eerst Examen an'e Universität heff ik in Chikago bi den Anthropologen Shweder wiederstudeert. Da kreeg ik en Forschungsopdrag in Indien. In'n Harvstmaand 1993 bün ik na Bhubaneswar reist, en ole Tempelstadt 320 Kilometer südwestlich vun Kalkutta. In min Bagaasch harr ik twee Identitäten, twee Biller vun mi sülvst, de afsluuts nich tohoop passen wulln: Op de een Siet weer ik en 29 Johr ole liberale Atheist, de sin bewusstes politisches Leven mit nix as Minnachten för republikaansche US-Präsidenten tobröcht harr, oplaadt vun den kulturellen Kampf in de 1990er Johr. Un op de anner Siet wull ik geern so en tolerante, verständnisvulle Anthropoloog ween, vun de ik so veel leest harr.

Min eerste Weken in Bhubaneswar weern nix as Schreck un Verdattern. Ik eet bi Mannslüüd, 'neem de Fruuns us stumm bedenen un denn in de Köök verswünnen; min Gastgevers wiesen mi en egen Dener to, un as ik mi anduernd bi em bedank, wenn he mi bedeen, sään se, ik schull dat Danken man laten. Ik sehg, wa Lü to'n Baden un Kaken Water bruken, dat ganz düüdlich vull Dreck weer, avers as hillig gell. Kort: Ik weer merrn in en Sellschap, de na Geslechter trennt, streng hierarchisch opbuut un deep fraam weer. Un düsse Sellschap schull ik na ehr egen Gesetten verstahn — nich na min Gesetten.

Dat duur bloots poor Weken, denn harr ik min Schreck överwunnen. Nich wieldat ik Anthropoloog weer, sünnern wieldat mi dat normale minschliche Geföhl to Hülp keem. Ik kunn düsse Lü good lieden, de mi in ehr Hus opnehmen, mi helpen un mi Nieges wiesen. Un as ik ehr good lieden kunn, kunn ik ehr ok verstahn (erinnerst di an de Regel?: Dat Geföhl kümmt toeerst!). Nu woor dat licht, ut ehr Perspektiev un ahn Vörurdeel op de Döögten to kieken, de se, as se menen, utöven dään.

Tovöör harr ik sachs de Mannslü as sexistische Minschenschinner afstempelt un de Fruuns, Kinner un Deeners as hülplose Oppers beduurt. Man nu kunn ik en moralische Ordnung erkennen, 'neem Familien, nich enkelte Individuen, de Grundlaag för de Sellschap sünd un 'neem jedeen Liddmaat vun de Familie un ehr Ümfeld — de Deeners ok — heel un deel vun de annern afhängig is. In düsse Ordnung weern Gliekheit un persöönliche Unafhängigkeit keen hillige Weerten. Ehrerbietung gegen öllere Lü, gegen Gott un gegen Gäste, un dat een de Plichten erfüllt, de de egen Rull mit sik bringt — dat weer veel wichtiger. Keek ik trüch op Amerika ut düsse Perspektiev, schien mi dat en överbasig individualistische un egozentrische Sellschap to ween. As ik op min Trüchfloog na Chicago in't Fleegtüüch steeg, höör ik en lude Stimm quengeln: "Nu segg em doch, dat is dat Gepäcknett över min Sitt, un ik heff dat Recht, dat to bruken, he nich!"

Trüch in de USA harrn se sik kulturell un politisch jümmer noch mächtig in de Kladden, man ik harr min "gerechte Woot" verlaren. Nienich harr ik mi stracks op de Sied vun de christlichen Konservativen stelln kunnt, man sietdat ik min anstammte Moral mit en ganz anner verglieken kunn, sietdat ik de moralische Brill vun min indischen Frünnen un Interviewpartners utprobeert harr, — siet de Tied kunn ik över konservative Ideen un Standpünkt mit en niege klinische Distanz nadenken. Se wüllt mehr Beden in de School un ok dat Recht, de Kinners en Jackvull to haugn? Se wüllt weniger Opklaarn över Sex un weniger Mööglichkeit to'n Afdrieven? Gegen AIDS un Swangerschap bi Jungdeerns wöör dat nix helpen, avers ik kunn sehn, woso de religiöse Rechte de moralische Luft an de Scholen wat dicker maken wulln un woso se wat dorgegen harrn, dat Kinner sik frie föhlen schulln, na ehr Wünsch to hanneln. — Konservative meent, dat Wohlfohrtsprogramme un Feminismus dorto föhrt, dat dat mehr alleenstahn Moders gifft un dat Mannslü sik nich mehr üm ehrn Nawuss kümmern mööt? Hmm, dat much wohr ween, ok wenn dat mennig gode Sieden hett, dat Fruuns sik vun Mannslü unafhängig maakt. — Ik weer ut min fröhere parteiische Eck rutkamen; fröher harr ik jümmers glieks allens Konservative aflehnt un denn mit Spiet poor rhetorische Fragen achterna smeten. Nu avers füng ik an, op liberale un konservative Politik to kieken as Utdrück vun deep ünnerscheedliche, man beed deep vun Harten kamen Visionen davun, wat en gode Sellschap ween schall.

Wenn wi Turiels Definischoon vun Moral ("Gerechtigkeit, Rechten un Försorg för dat Wohlsien") to Grunn leggt, seht christliche un hinduistische Sellschapen nich good ut. Se beschränkt de Rechten vun de Minschen (besünners de sexuellen Rechten), se stärkt Hierarchien un Geslechterrulln, un se bringt de Lü dorto, 'n Barg Tied in Gebeet un Rituaalen to steken, de — so schient dat — nixnich mit "würkliche" Moral to doon hebbt. Man is dat nich unfair, wenn wi all Kultuurn en Moralbegriff opdrücken wüllt, de in de europääsche Opklaarn-Epoche wöttelt? Kunnen wi nich mehr beschicken, wenn wi moralische Systeme dorna beurdeelt, wat se doot, un nich, wat se glöövt un för weert hollt?

Hier is min egen alternative Definischoon vun Moral:

Moral is jedeen System vun Weerte, Inrichten un psycholoogsche Mechanismen, de tohoop warkt, dat Egennutz un Sülvstsucht nich de Bavenhand kriggt, un de so dat Tosamenleven mööglich maakt.

Dat schient, dat minschliche Sellschapen stückerwat heel un deel ünnerscheedlich Weeg funnen hebbt, Egoismus dal to hollen, un twee dorvun sünd heel wichtig, wenn een verstahn will, wat dat is, wat de Demokraten vunwegen de Moral eenfach nich ruthebbt.

As eerst: Stell di de Sellschap vör as en Geschäft to'n gegensiedigen Vördeel. All Individuen sünd gliek, un all schulln so frie as mööglich ween, sik to bewegen, ehr Talente ruttobringen un sik mit anner tosamentodoon, jüst as se wüllt. De Schutzhillige vun so en Sellschap is John Stuart Mill, de in sin Book "Över de Frieheit" schreven hett, "de eenzige Zweck, för den een en Liddmaat vun en ziviliseerte Sellschap ünner Dwang setten dröff, is dat, vun en annern Liddmaat Schaden aftowennen." Düsse Vision vun Mill harmoneert mit vele Liberale un Libertäre; so en richtige Mill'sche Sellschap kunn en freedliche, apen un kreative Steed ween, 'neem ünnerscheedlich Minschen een den annern respekteert un sik friewillig tohoopfindt (as in Obama sin Roop an "Eenheit"), de to helpen, de dat nödig hebbt, orr de Gesetten to'n allgemeenen Vördeel to verbetern.

Psychologen hebbt 'n ganzen Barg forscht, wat för moralische Mechanismen so en Mill'sche Sellschap vörutsetten kunn, un twee Mechanismen gifft dat, de sünd anschienend deelwies anboren:

1. Minschen in all Kultuurn föhlt mit, wenn en Minsch lieden deit, besünners ünner Gewalt; un meistto all Kultuurn hebbt Normen un Gesetten maakt, de Minschen gegen Lieden un Gewalt to schuulen, besünners de Swacken.
2. Minschen in all Kultuurn föhlt mit, wenn dat üm gegensiedige Fairness geiht. Op düt Geföhl buut ehr Begriffen vun Recht un Gerechtigkeit op. Wenn een liberale Demokratien un sellschapliche Gliekheit feddert, buut dat ok tomehrst op düt Geföhl för gegensiedige Fairness.

Man nu stellt sik vör, de Sellschap weer keen so'n Verdrag ünner enkelte, individuelle Minschen, sünnern weer organisch över lange Tied wussen, as de Lü Weeg funnen hebbt, mit'nanner langstokamen, sik een an'n annern to binnen, sik gegensiedig to verplichten, de gegensiedige Sülvstsucht daltohollen, un de Rackers, Striethammels un Unbetehmboren to bestrafen, de alltied tonicht maken köönt, wat Lü tohoop op de Been stellt. De Busteen vun so en Sellschap weer nich dat Individuum, sünnern de hierarchisch opbuute Familie, de för anner Inrichten Modell steiht. In solk Sellschapen warrst in starke Bindungen rinboren, de ok beengend ween köönt un de din Egenstännigkeit vun Anfang an in Schranken hollt. De Schutzhillige vun so en stärken bunnenes moraalsches System is de Sozioloog Emile Durkheim, de 1897 wohrschuugt hett, wenn all Normen un Schranken fulln, dat kunn böös mallöörn; he schreev: "De Minsch kann sik nich an Regeln hollen un hoge Telen un Ideaale annehmen, wenn he nix över sik süht, dat he tohöört. Em vun all sellschaplichen Druck frietomaken heet em demoraliseern un verlarengahn laten."

En Durkheim'sche Sellschap kunn in'n besten Fall en stabiles Nettwark ween vun mennig faste, sik överlappen Gruppen, de ok solk Individuen binnen, verännern un stütten köönt, de för sik alleen bloots överflächliches, egoistisches Vergnögen wulln. In en Durkheim'sche Sellschap wöör Sülvstkuntrull mehr gellen as Sülvstverwirklichung, Plicht mehr as Rechte un Loyalität to din Gruppenmaten mehr as Intress an frömde Lü.

En Durkheim'sches Ethos kannst mit de twee moralschen Grunnlagen vun de Mill'sche Sellschap (Lieden/Mitgeföhl un Fairness/Gegensiedigkeit) nich begrünnen. Min Forschen hett mi lehrt, dat Lü, de in sellschapliche Fragen konservativ denkt, ok op düsse twee Grunnlagen buut; avers se hollt ok noch anner Döögten hooch, de mit dree anner psycholoogsche Systemen verbunnen sünd:

• Matenschap/Loyalität — dorto höört ok Mechanismen, de in de lange Minschheitsgeschichte ut dat Stämme- un Hordenwesen tostannkamen sünd—,
• Autorität/Respekt — dorto höört ok uurole Mechanismen, de ok al de Primaten kennt, mit de se soziale Rangfolgen fastleggt un togliek de Böversten verplicht, de neddern Maten to versorgen un to verdeffendeern—,
• Reinheit/Hilligkeit — en teemlich niege Deel vun de Moral in't Minschengemööt; verwandt mit de Entwicklung vun Ekel, dat us Sinnliches as schändlich un Entsagung as eddel schienen lett.

Düsse dree Systeme begrünnt en Moral, de Minschen in faste Gruppen tosamenbindt, 'neem een vun'n annern afhangt un de tohoop för gemeenschapliche Telen arbeidt. So'n Moral maakt dat för de enkelten Minschen lichter, sik sülvst to vergeten un in en Aart Immenstock optogahn. Ganz dulles Geföhl is dat ja, as jedereen weet, de mal in en Chor, en Demo orr en religiöses Rituaal "opgahn" is.

In stückerwat grote Ünnersöken in't Internet hebbt min Mitarbeiters Jesse Graham, Brian Nosek un ik rutfunnen, dat Lü, de vun sik sülven seggt, se weern "heel liberaal", — dat also düsse Lü besünners de Werte an't Hart liggt, de op Lieden/Mitgeföhl un Fairness/Gegensiedigkeit beroht. Standpünkt, de op Matenschap/Loyalität, Autorität/Respekt un Reinheit/Hilligkeit beroht, lehnt se dorgegen af. Anners Lü, de sik sülven "heel konservativ" nöömt: Se bejaht all dree Standpünkt mehr orr minner gliek! (Wüllt Se sik sülven testen? Dat köönt Se bi www.YourMorals.org.)

Stellt wi us de minschliche Moral vör as en Stereoanlaag: fief Regler för ünnerscheedlich Berieken vun't moralische Spektrum. Demokraten nütt normalerwies en veel ringern Deel vun düt Spektrum as Republikaners. De Musik, de dorbi rutkümmt, kann för Demokraten schöön klingen; avers för mennig vun de Wesselwählers, de sik vun de Partei afwendt hebbt, klingt düsse Musik dünn un unvullkamen. Un düsse Wesselwählers mööt de Demokraten wedder för sik winnen, wenn se en duurhaftigen politischen Niegbeginn wüllt.

In "The Political Brain" (dat heet "De politische Bregen") wiest Drew Westen op hen, dat de Republikaners de Partei vun't Hillige woorn sünd. Nich bloots vun't Hillige, wat mit Gott, Gloven un Religioon to doon hett, sünnern ok mit de hilligen Symbooln vun de Naschoon, t.B. de Fahn un dat Militär. De Demokraten sünd dorgegen de Partei vun't Profane woorn — de Partei vun weltliches Leven un materielle Interessen. Demokraten stellt sik Wählers anschienend faken as Kunden, as Konsumenten vör: se verlaat sik op Ümfragen un söcht sik so en Sortiment vun politische Posischoonen ut, dat ehr 51% vun de Wählerschap afköpen warrt, meent se. De mehrsten Demokraten verstaht nich, dat Politik mehr liek as Religion is, nich liek as Inköpen.

Religion un politische Föhrerschap sünd — egaal in welk Johrhunnert un egaal in welk ünnerscheedlich Kultuurn — so mit'nanner vermengeleert, wieldat dat bi beed üm desülvige Saak geiht: dat Wunner in't Wark to setten, en Barg Individuen, de nixnich mit'nanner to doon hebbt, in en Gruppe to verwanneln. Durkheim hett vör lange Tied seggt, Gott weer eentlich nix anners as de minschliche Sellschap, de in't Heven dacht warrt — en kollektive Illuschoon, de minschliche Gemeenschapen helpt, to överleven, de Sülvstsucht daltohollen, Lieden uttohollen. De dree Durkheim'schen Grunnlagen (Matenschap, Autorität un Reinheit) sünd in de mehrsten Religioonen liekerwies heel wichtig. Warrt se heel un deel ut dat politische Leven utklammert, denn blifft nix na as en Volk vun Individuen, de ehrn egen Vördeel söcht, wenn se ok dorbi de Regeln beachten doot. Na blifft en kole, wenn ok gerechte Sellschapsverdrag, de licht to en Volk vun Inköpers verkamen kann.

De Demokraten mööt en Weg finnen, de "Hilligkeitslücke" to füllen — dat is mehr as gelegentlich de Wöör "Gott" un "Gloven" an strategisch günstige Steden falln to laten. Man wenn Durkheim Recht hett, hett Hilligkeit eentlich mit de Sellschap un ehr gemeensame Opgaven to doon. Gott nütt, man nödig is he nich. De Demokraten kunnen de Lücke al en grotes Stück füllen, wenn se sik eenfach an wennen kunnen, de Sellschap nich bloots as en Koppel Individuen to sehn, elk mit sin egen Rechten, sünnern as en organisches Ganzes, dat begöschert un pleegt warrn will. De Wahlsprook vun de Vereenten Staaten vun Amerika is "e pluribus unum" ("Eens ut de velen"). Jümmers wenn Demokraten en Politik maakt, de den Tosamenholl un de Eenheitlichkeit vun düt Kollektiv beschädigt (so as Multikulturalität, Mehrsprakigkeit un Inwannern), denn wiest se, dat se mehr an dat pluribus — de velen — denkt as an dat unum, dat Eene, de Gemeenschap. Se maakt de Hilligkeitslücke grötter.

Dat kunn nütt ween, elk Thema un de demokratische Partei as Ganzes ut de Sicht vun de dree Durkheim-Grunnlagen antokieken. Köönt de Demokraten ehrn moralischen Horizont wieder maken, ahn ehr egen Grundsätze to verraden? Kunnen se villicht sogoor ehr Politik verbetern, indem dat se poor konservative Insichten övernehmt?

De Weert Matenschap/Loyalität leggt den Grund för Döögden as Patriotismus un Sülvstoppern, de to gefährlichen Naschonalismus föhrn köönt; avers in Maten genaten, is en Geföhl "Wi sünd all een" en godes Rezept för soschaale un börgerliche Döögden. En Studie vun Robert Putnam (de Studie heet sinnigerwies "E Pluribus Unum") wiest, dat Gliekgülligkeit un Isolaschoon wasst, wenn mennig Völkerschapen dör'nanner wahnt, wieldat de Lü nich mehr dat Geföhl hebbt, dat se to een Gemeenschap tohoophöört. Dorwegen schulln Demokraten nipp nadenken, wenn se de ethnische Veelfoolt laavt. Wenn se dat doot, üm Rassismus un Diskrimineern to bekämpfen, denn sünd dat berechtigte Telen, de op den liberalen Weert Fairness beroht; avers düsse Telen kunnst villicht beter denen, wenn du en Anglieken vun de Völkerschapen fedderst, Anpassen an'nanner un Sinn för en gemeensame Identität.

De Weert "Reinheit/Hilligkeit" warrt vun de chrisliche Rechte mit Macht bruukt, de Spaaßsellschap un sexuelle Frieheiten to verdammen. Ok düssen Weert avers kannst för foortschrittliche Telen inspannen. Hilligkeit mutt nich vun Gott kamen; dat geiht bloots üm, uns nedderes, gieriges, egoistisches, fleeschlich Sülvst to överwinnen, dat wi in en eddeler, geistlich högere Wies leven köönt. Mennig Liberale schimpt op de Gier un Hässlichkeit, de uns hemmungslose frie Markt in de Sellschap utbreedt hett. Gegen den Materialismus to ween, hett Tradischoon ünner Liberale; faken föhlt sik düsse Minschen ok de Natuur eng verbunnen. Ümwelt, Deertenschuul usw. vertreedt Liberale betherto bloots ünner ehr Idee vun Lieden/Mitgeföhl; man solk Themen kunnst villicht veel beter mit Henwies op Reinheit/Hilligkeit begrünnen.

An'n swaarsten warrt dat för de Demokraten, dat Weertepoor Autorität/Respekt to nütten. Demokratische Opbackers op Autos seggt Slagwöör as "Achterfraagt Autorität!" un "Dagegenween is patriotisch!". De hebbt mit Autorität/Respekt nich veel an'n Hoot. Avers Demokraten kunnen fragen, för welk Bedörfnisse düsse Weerte good sünd, un denn na anner Weeg söken, op düsse Bedörfnissen intogahn. De Weert "Autorität" deent dorto, de Ordnung in de Sellschap to sekern. Dorwegen hett jedeen Politiker verspeelt, de "week gegen Verbrekers" schient. So een kannst de hööchste Autorität — de Präsidentschap — nich anvertruun, meent mennig Amerikaners. Demokraten weern good beraden, Durkheim to lesen un över de quasi-religiöse Wichtigkeit vun de Strafjustiz natodenken. Dat Wunner, Individuen in en Gruppe to verwanneln, kann bloots funscheneern, wenn de Grupp Bedregers un Drückebergers nich dörkamen lett. Dat kannst op de autoritäre Tuur maken (mit strikte Regeln un harte Strafen) orr op de Basis vun Fairness/Gegensiedigkeit, indem dat du elkeen klaarmaakst, he is verantwoortlich för dat Grote Ganze un gegen sin Maten, de hart arbeiten un de Regeln achten doot. Bloots wenn du överhaupt nix deist — wenn du Bedregers un Drückebergers lopen lettst un dordör vermünnerst —, denn schändst du dat Grote Ganze.

Wenn de Demokraten verstahn wüllt, woso Minschen de Republikaners wählt, denn mööt se toeerst de ganze Bandbreed vun moralisches Föhlen verstahn. Denn schulln se över nadenken, wat se nich en gröttern Deel vun de Bandbreed sülven bruken kunnen. De Demokraten wöörn ehr Seel verleren, wenn se ehr Insetten för soschaale Gerechtigkeit opgeven dään. Bi soschale Gerechtigkeit geiht dat üm, dat all Delen vun de Sellschap un dat Volk fair to'nanner sünd. Düssen Kampf, de faken de Minschen uteneen drifft, muttst de Waag hollen dör en klaares Oogenmerk för dat Grote Ganze un sin kostbore Eenheit. Amerika hett nich de lange Geschichte, lütte Fläche, ethnische Eenheitlichkeit un Footballverrücktheit, de mennig anner Völker tosamenhollen doot. Dorüm sünd uns Fahn, uns Grünnervadders, uns Militär, un uns gemeensame Spraak moralisch so wichtig för us — ok wenn mennig Liberale dat swaar to begriepen finnt.

Eenheit is nich jüst nu dat Nödigste, nee, Eenheit is de anduernde Kampf för uns Inwannerernatioon. De dree Durkheim-Grunnlagen Matenschap, Autorität un Reinheit sünd mächtige Waffen in düssen Kampf. Bet Demokraten dat verstahn hebbt, warrt se anfällig ween för den falschen Gloven, dat Amerikaners bloots dorüm de Republikaners wählt, wieldat se sik mal wedder wat vörmaken laat.