Fiete Lüttenhus: Twee Vertellsels

Friedrich Schnoor (1879 — 1966) — sien Schrieversnaam weer Fiete Lüttenhus — hett op Platt Gedichten un Geschichten schreven un reziteert. Sien Söhn Freddy Schnoor hett uns en ganz Koppel Texten ut sien Vadders Nalaat tostüürt.

Hier leest wi twee Skizzen ut dat Leven vun eenfache Lüüd. Oll Mudder Kohrs' Leven is dör Härte un Humoor kenntekent. In dat Vertellsel "Reubensupp" wasst de Humoor ut den Giez vun een Protagonisten.

Oll Mudder Kohrs

Oll Mudder Kohrs; wer kennt ehr nich!
Mit all'de Schrumpeln in'd Gesich
Un mit de smalln Backen:
Dreup eener ehr mol op de Stroot,
Denn weer se gliek mit Spoßen prot.
Ehr seet de Schelm in'n Nacken.

As se son junges Ding noch weer,
Dat sünd nu veele Johr all her.
Wat kunn se lachen un snacken!
Keen Arbeit wör ehr ok toveel.
Bleew ümmer en vergnögte Seel
Un harr den Schelm in'n Nacken.

Un as ehrn Hein se kenn'n nu lehr,
Un bald sien lütte Brut denn weer,
Lot se de Lüüd all snacken
Un seeden se ok, he weer doch slecht,
Un siene Leew, de weer nich echt;
Se löt em doch nich sacken.

Doch as ehr Hein wör nu ehr Mann,
Dor gung ehr Elend denn ok an.
Wat müss se sick awracken!
He drünk, un se müss em ernährn.
Doch kunn man ehr mol snacken hörn,
Seet ehr de Schelm in'n Nacken.

Denn, as se harr dree lütte Göörn,
Müss se ok de noch miternährn.
Ehr Hein, de löt ehr sacken.
Se ploog un schinn sick Dag un Nach,
Bi all ehrn Kummer se noch lach;
Harr ümmer noch den Schelm in'n Nacken.

As denn ehr beiden Jungs weern grot,
Un meen, dat nu vörbi de Not,
Un bruck nich mehr to racken —
Dor keum de Krieg! Man schöt se dot,
Ehr beiden Jungs. — „Un weern so good!“
Se much tosoom'n sacken.

Nu harr se blot man noch eer Deern,
Gung noch to School un kunn fix lehrn.
Un kunn so nüdlich snacken.
Wenn de eers ut de School rut weer,
Wör dat ok beeder woll för ehr,
Denn bruk se nich mehr to racken.

Doch as dat denn nu sowied weer,
Dor much oll Mudder Kohrs nich mehr.
To swoor wör ehr de Packen.
In'n Dot lach se ehr Kind noch to,
Nu harr se endlich doch ehr Roh.
Dat Leben beug ehr den Nacken!

Reubensupp

Hein Pinkvoß weer de gröttste Buur in't ganze Dörp. Nenn' dehn de Lüüd em ümmer blot „Rothschild“, wat so veel heeten deh, dat he en swoorrieken Knast weer. So veel Geld as de Kerl harr, so giezig weer he ober ok; spoorn un knusern deh he an alln Ecken un Enn', besonners wat Eeten un Drinken bedreup. Veel eeten weer Angewohnheit, pleeg he to seggen.

Sien Swien verköfft he, wenn se fett weern, Fleesch geef't selten op'n Disch. Goode Botter wör nich eten, de wör to Geld mokt, dorför gew dat Margarine un Sirupsbroot. Keen Wunner, dat de Deensten — de Mägde un Knechten — nich utholln dehn. Se seden: „Arbeiten as'n Peerd, hungern — un sick denn ok noch groff behanneln loten, dorför dankt wi, dor sall he sik man anner Dumme seuken." — He weer denn ok bekannt as so'n bunten Hund; keen Knecht un Deern wull bi em in'n Deenst trecken. Sien Froo weer man still un ruhig, harr ober nicks to melln un müss ünner den Giez von ehrn Kerl noch mehr lieden as de Deensten.

Wat ehr Broder Jan weer un ok'n Buurstell harr, de ober veel lütter weer as Pinkvoß sien, un de noch nich langn verheirot weer un beus to krabbeln harr, dat he nich gliek in Schulln keum — de weer ganz dat Gegendeel von Hein Pinkvoß un seed sick: leben un leben loten!

Veel Deensten kunn he sick op sien lütt Stell, de he harr, nich holln. Sien Knecht un Mäken, de he harr, wulln't ober gornich beder hebben. Dat Eeten un Drinken weer god un rieklich, dorbi föll keen basches Wort. De Buur un sien Froo weern ümmer gliek god un fründlich to ehr un arbein beid' düchtig mit.

Nu güng dat op Wiehnachten, et leeg foothogen Snee un weer dulle Küll. Et geew — bit op't Veehfuddern — in düsse Tied bie'n Buurn nich veel to doon.

Dor seed Jan eens Doogs to sien Froo, „Wat meenst du, Trino, wenn wi Sünndag mal anspannt un mien Swester beseukt? Wi wulln jo all ümmer mol hen, hebbt uns no uns' Hochtied noch gornich wedder sehn. Nu hebbt wi grood Tied, lot uns dat man moken!“
„Je“, seed sien Froo, „mientwegen geern. Ick doh dat ober blot üm dien Swester, üm em gewiss nich."
„Dor hest du recht”, meen ehr Mann, „üm em doh ick dat ok nich, blot üm mien Swester. De arme Deern ward sick frein, wenn wi koomt.“

De Sünndag keum. Jan spann sien beiden Bruun'n vörn Sleden un rüsch mit sien Froo los. Jan sien Swester frei sick bannig, as se dor ankeum'n. Den Swoger sien Gesicht ober wör bannig lang utsehn, as he de Verwandschaft sehg. — Dat wör wedder Geld kosten, oha! Ober dor wull he woll för oppassen, öber dat Leben bi em sülln se sick nich to beklogen hebben.

As dat op't Land so Mod is, besehgen de Mannslüüd eerst dat Veeh un de Peer, denn wör öber de Landwirtschaft, Korn- un Veehpriesen snackt, un so wör dat bilütten Middag worrn, un se seeten sick to Disch.

"Warrt je ok Tied!"

Een von de Deerns dreug op un stell'n grote Kumm vull' Reubensupp op'n Disch. Dat weern Gerich', wat Jan nich kennen deh un wat he sien Deensten nich vörsett. Sien Swoger seed, he harr dat so in'n Mogen un kunn nicks anners verdregen. He begreep nich, dat et Minschen geew, de dat nich muchen — dat weer doch son gesunnes Eeten un sien Liewgerich.

Veel Lüd geew dat ok, de drunken sogor Beer oder Wien, keen Wunner, dat se krank weern un nicks harrn. He drünk heuchstens Glas Woder, dat bekeum em am besten. Jan bedank sick un seed, he harr keen'n Apptied, ok harrn se ehr Freustücksbrod mitbröcht, dor harrn he un sie Froo genog an, Middag wulln se nich miteten.

Wat harr Jan för'n Wut in sick! Junge, wenn he doran dach, wat harr sien Swoger bi em rinhaut, as he dormols op ehr Hochtied west weer! He harr mehr eten un drunken as all de annern, wat harr he an Kööm un Beer, Grog un Wien rinneiht, wat weer he duhn west! So duhn, dat de jung'n Bengels em op de Schauwkoor dörch't Dörp fohrt harrn un em togoderletzt noch in de Messkuul kippt harrn, dat sien Froo sick schoomt harr, dat he sick so besupen deh.

Un nu harr he sick, as wenn he blot Woder seup. „Teuf man", dach Jan, „di Giezknüppel un scheinheilige Oos bring ick dat wedder to Hus, du sast an mi denken!“

Nohm'ndoogs, as de Koffetied weer, geew dat Zichoornopguss — keen echten Koffi nich, man Muckefuck. Bohn'nkaffee weer schädlich för dat Hadd un de Nerven, seed Pinkvoß. Dorto geew dat Brot mit Sirup besmeert. Sirup weer jo veel gesunner as Botter, meen he. De Minschen weern blot krüüsch un verweuhnt. „Wi leewt man ganz eenfach, streng no de Gesundheit“, seed he, „wölt gornicks anners op'n Disch hebben.”
„Dat seh ick”, antwör Jan, „ick günn di dat ok geern, heff jo nu ok sehn, dat du bi dien Naturkost bi gode Gesudheit büst, dat wulln wi jo blot weten, un nu wöllt wi uns ok nich länger opholln un wöllt no Hus fohrn. Wi dankt för de gode Opnohm, un wenn jug dat passt, denn beseukt uns doch nächsten Sünndag ok mol wedder, wi ward uns denn dorno richden. Un nu adschüß ok!“ Dormit güng'n se ut de Döör un fohren af.

Na, sick mol wedder so richdig dörchtoeten, wat em nicks kosten deh, dat weer wat för Hein Pinkvoß, dor weer he mit bi. Junge, wat wull he rinhaun! Em leup nu all dat Woder in'n Mund tosoom'n , wenn he blot doran dach. He dach noch an de Hochtied, wat harr he dor eten un drunken! Dor weer he mol richdig op sien Kosten koom'n, dat harr em bannig gefulln. Ne, dat leut he sick nich ut de Nees' gohn, dor müss he hen.

Den annern Sündag marschiern he un sien Froo los.
De Peer sulln schont warrn. Bi dat dullste Sneedrieben keum'n beid bi ehrn Swoger an. De Disch weer all in de Stuuw deckt un seh'g ornlich hochtiedsmäßig ut. Op en sneewittes Dischdook stünnen sogor Bloomen, un bi jeden Töller stünn 'n Wienglas. ,,Dunner ok“, dach Pinkvoß, ,,hier kannst du di mol wedder ranholln, dat sall di ober smecken!“ Nich lang dorop seeten de veer an'n Disch.

Dat Mäken dreug op un stelln'n groten Swiensbroden, Kartüffeln, Sooß, Gemüs' un Kompott op'n Disch, achderan noch Vaniljepudding. Vör Pinkvoß ober sett de Deern en grote Kumm vull Reubensupp hen, wieder nicks. Hein Pinkvoß wör ganz versteurt kieken un dach, „Wat sall dat denn bedüden, wat föllt de denn in?“
„Je, Swoger“, seed Jan, „wieldat ick weet, dat du so geern Reubensupp ittst, as du mi seggt hest un as ick dat ok sehn heff, un ick weet, dat dat dien Liewgericht is, hebbt wi för di dit extra kookt. Wi un dien Froo hollt uns an dat anner, wat hier op'n Disch steiht. Wi höllt uns an den Swiensbroden un wat dorto heurt. Dien swacke Gesundheit kann dat doch nich verdrägen. Wi drinkt biet Eten ok unsen Wien, du sühst woll, dat ick hier verschiedene Buddeln vull stohn heff, noch von uns Hochtied her. Du aver sast, dormit du nich to kort kümmst, dien Glas Woder hebben. Wien kanns du jo nich af. Un to den Zichorienkoffee, den du hüt Nomiddach kriegen warrs, sast du dien Sirupsbrod hebben, as du dat geweuhnt büst. Wi drinkt dorför Bohn'koffee un eet Koken dorto. Du sühst, Swoger, dat wi ganz op dien Gesundheit bedacht sünd, un nu lang to un lot di nich neudigen.“

Hein Pinkvoß wör vör Arger greun un geel utsehn, ober he löt sick nicks marken. Mit Doodsverachtung wörg he een'n Töller von de Reubensupp dohl, schuul ober dorbi ümmer no de annern henn, de sick bie ehr godes Eeten nich steurn leuten un as de Schüündöschers rinhaun — un Wien dorto drunken.

As em noher bi't Koffeedrinken de Bohn'nkoffeegeruch in de Nees tröck, he ober sien'n plürrigen Zichornopguss kreeg, dor meen he, se wulln sick man nich länger opholln un no Hus gohn. Dat dehn se denn ok.

Besöcht hett he sien'n Swoger ober nienich wedder.