Jesus sien Geburt warrt anseggt

Söß Maanden later schick Gott den Engel Gabriel hen na en Stadt in Galiläa. De heet Nazareth. Dor weer en Jungfruu mit Naam Maria. De weer verspraken mit enen Mann ut David sien Familie; de heet Joseph. Un as de Engel to ehr rin keem, sä he: »Ik grööt di, Freden wees mit di! Du hest Gnaad funnen, un de Herr is mit di!«
Se verfehr sik över dit Wort, un se fraag sik, wat dit Gröten to bedüden harr. Dor sä de Engel to ehr: »Fürcht di nich, Maria! Du hest Gnaad funnen vör Gott siene Oogen. Süh! Du sallst Mudder warn vun enen Söhn to Welt bringen, un du sallst em den Naam Jesus geven! He warrt en gewaltigen Mann, un se nöömt em »Den hööchsten Gott sien Söhn!« Un Gott de Herr gifft em den Throon vun sienen Vadder David. Un he sall König ween över Jakob sien Huus. Un sien Königriek hett keen End!«
Dor sä Maria to den Engel: »Wo sall dat togahn? Ik heff doch kenen Mann!«
De Engel avers geev ehr to Antwort: »De hillige Geist kümmt över di, un Kraft vun den! Höchsten breedt sik ut över di. Dorüm sall dat hillig Kind ok »Gott sien Söhn« nöömt warrn. Un du sallst weten: Elisabeth, de verwandt is mit di, de kriggt ok enen Söhn, noch up ehre olen Daag. Se sään vun ehr: Se kriggt keen Kind mehr. Un nu geiht se al in'n sössten Maand. Dat gifft nix, wat Gott nich kann!«
Dor sä Maria: »Süh, ik geev mi hen in Gott sienen Willen! Laat dat so warrn, as du mi dat seggt hest!« Do güng de Engel vun ehr weg.

Plattdüütsch na Rudolf Muuß

De Künnigmaken, maalt vun Grünewald. Klick op to'n Vergröttern!

Lukas vertellt, wo de Engel Gabriel Maria künnig maakt, dat se den Messias to Welt bringen sall, wohl de de zortest un innigst Geschicht in de Bibel. Wo vele Künstler hebbt se fasthollen in Holt un in Farv. Ok in Lübeck in de Tilgenkark an de Achtersiet vun den Lettner is disse Geschicht to sehen, vun Meister Matthias Grünewald sien Künstlerhand gestaltet.

Dat is en Deel vun den groten Isenheimer Flögelaltar, de kort vör de Reformation twischen 1515 un 1516 maalt is. De Flögel is 2,69 m hooch un 1,41 m breet. De Maler hett dat Schehnis in en Kark leggt. Wi seht de gotisch Finster vun en Seitenkapell, dörch de strahlt hell dat Licht. Dat is dat sülvig Licht, dat ok de Harders bi de Schaap ümlüüchten warrt.

“Dat ewig Licht schient dor herin, gifft de Welt en nieden Schien”,

so süng Martin Luther in sien Wiehnachtsleed in de sülvig Tiet, as Grünewald dit Bild maalt hett.

Över de Rippengewölv hebbt Kunstexperten rutkregen: dat kunn de Neithard-Kapell vun dat Ulmer Münster sien. Dat Maat vun dat Finster wiest up den Lettner vun dat Münster in Breisach. Dat sind Kirchen, de in de dormalig doren Tiet buut worrn sünd. So hebbt de Künstler de Geschichten ut de Bibel in ehr Heimat un in ehr Leven sett un dormit utdrückt: Disse Geschicht warrt uns hüüt vertellt un geiht ok mi wat an.

Wi seht achterlich enen grönen Vörhang un vörn links enen roden. En Vörhang, de sall wat afdecken. Hier grenzt he den persönlichen Ruum vun ene junge Fru af. Se hett sik to'n Lesen un to'n Beden trüchtrocken.

De Engel. Bild: privat. Klick op to'n Vergröttern!

As de Engel to ehr keem un Gott sien Botschap bröch, dor is dat nich mehr alleen ehr Saak, dat geiht nu de ganze Welt wat an, un dorüm sünd de Vorhänge an de Siet trocken.

En bannig Swung geiht vun rechter Hand baben na links ünnen dörch dat Bild. In de fromm Stillnis is en Stormwind inbraken. De Kleder vun den Engel wiest dat up, se sünd noch in Gang un springt nipp un nau Maria an, so as de Hannen, de gliektiedig mit ehr tosamenleggt Finger Segen utdrückt. Blots dat Gesicht vun den Engel Gabriel is still un in sik kehrt up de junge Deern richt. Dat süht ut, as wenn de Engel över dat deep Geheimnis vun Gott sien Botschap wunnerwarkt.

De Engel in sien güllen Ünnerkleed und mit dat rode Dook, dat üm sien Lief slungen is, speelt en besünner Rull. Dat is de Engel Gabriel, de en hoge Stellung in de Engelhierarchie hett. Gabriel, dat heet: Gott sien Mann, sien Held. As Erzengel warrt he bruukt för besünner Upgaven.

Ja Engel, jümmer wedder Engel! Een kann sik Gott sien Hanneln ahn Engel gor nich vörstellen. De Minsch verfehrt sik jümmers wedder bi ehr Erscheinen, so as de Harders in de Wiehnachtsgeschicht. Dat bruuk denn sien Tiet, bet de Minschen de Botschap verstaht. Aver an't End kann de Minsch nix anners as “Ja” to sienen Updrag seggen. So weer dat bi Abraham, bi de Propheten, un so weer dat bi Maria un so is dat ok bi uns.

An'n Hals hett Gabriel enen Smuck anleggt, dat is en Blööd vun de Hopfenplant. De Volksgloven meent, dat in de Christnacht de Hopfen as wunnerlich Medizin un as Teken för dat Leven upblöht. De Meister will dormit up dat Wiehnachts-Schehnis vörrut wiesen.

Un dat Zepter in de linke Hand vun den Engel is en Teken dorför, dat dit Kind, dat Maria to Welt bringen sall, Gott sien Herrschap över de Welt upwiesen warrt.

Dat mütt nich jümmers Engel mit Flünken sien, wenn Gott sienen Updrag de Minschen verkloren will. Dat köönt ganz gewöhnlich Lüüd sien, olle un junge, en Kind, dat di de Wohrheit seggt. Un du weetst ganz genau: de hett Gott di schickt, wieldat he di leev hett un wat mit di vör hett, dat di un anner Lüüd up'n nieden Weg bringen un frie maken sall. Un seht wi dat doch mal ganz reell: Meist sünd wi Mannslüüd nich in de Laag, wat in de Welt to setten, dat frie maken deit. Dorför sünd Fruun meist anstelliger un vigellienscher.

“Ave Maria! Gratia plena!” De een översett dit so: “Gotts Segen över di, Maria! Grode Gnaad hest du funnen!”; de anner: so “Freu di, denn du hest groot Gnaad funnen, de Herr much di segen!”

Wat för en Gröten! Dit Engelsgröten is de allereerste Anfang vun uns christlich Botschap: Gott will di gröten und di sien Gnaad toseggen.

Maria liggt up de Knee vör enen Kassen, up den liggt upslagen en Gebeetbook, as dat in de Klööster bruukt warrt. De Betrachter kann sülven lesen, wat in latiensch up de Sieden schreven is:

“Passt up! Een Jungfru sall Moder warn un enen Söhn to Welt bringen. Un se süllt em den Namen Immanuel geven.”

Dat sünd Wöör vun den Propheten Jesaja. Un op de anner Siet steiht:

“Bodder un Honnig warrt he eten, wieldat he weet, dat Böse tonicht un dat Gode stark to maken.”

In de boverst linkssietig Eck vun de Altarflögel is de Prophet Jesaja to sehn ok mit en Book in sien Hannen, so as wull he seggen: süh, nu is mien Botschap wohr worrn!

Dat schient, as wenn Maria trüchwieken deit vör den himmelischen Storm, de up se dalkümmt. Se hett sik verfehrt, liggt en beten up ehr folden Hannen un böögt sik na achtern. Ehre Oogen sünd slaten, villicht noch vun dat Beden, vun dat Versenken, un een kann annehmen, dat se den Engel gor nich süht, aver sien Botschap as en binnersietig Vision beleven deit.

Meister Grünewald hett ehr en swoor deepgröön samten Kleed mit Futter in desülvige Farv as de lüchen rode Vörhang antrocken. Gröön steiht för Höpen, root is de Farv för de Leevde. So is Maria rundüm vun Höpen un Gott sien Leevde ümgeven.

Maria weet, dat de Messias kamen sall. Se hett dat ja graad in dat Book leest. Aver dat se — en slicht Deern ut de Provinz Galiläa — Moder vun dat Gotteskind warrn sall, dat hett se nie nicht dröömt un nu bringt se dat dörchenanner.

Se is blots verlaavt mit den Discher Josef, een ut den Stamm vun den König David. De Hochtiet, de is noch nich west.

Aver de Engel wiest up Gott sien Schöpferkraft, de up sien Aart wat tostannen bringt, wat en Minsch sik nich utdenken kann.

Gott sien Geist sett sik nich an de Steed vun enen minschlich Vadder. De Bibel is ok nich interesseert an den biologisch Vörgang vun de Zeugung. Se will künnig maken, dat Gott jüst to de Tiet, de he sik utsöcht harr, un up de Wies, de em tosteiht, enen nieden Anfang mit siene Minschenkinner maken wull. Minschen könnt dat nicht tostannen bringen. Se könnt sik dat blots schenken laten. Un Maria is dat Warktüüch, dat Gott sik utsöcht harr.

Dat gifft nich blots Mannslüüd as den Christopherus — den Christusdräger —, dat gifft ok Christopherae. Jedereen kunn en Christophera orrer en Christopherus warrn. Hüüttodaags so as in de verleden Tieden. Gott kümmt ok in dien Leven, dörch siene Boten — dörch Engel maakt he di sienen Willen künnig, un du warrst sien Warktüüch un kannst ok dien egen “Ja” dorto seggen.

De Maria hett in de kathoolsch Kark so en groot Bedüden, wieldat ansünsten de Mannslüüd bet hen to den Papst sik so stark upspelen doot. Dörch de Maria kümmt dat fruulich Denken un Föhlen in unsen Gloven. Wat wi Protestanten an de Verehrung vun de Maria uttosetten hebbt, is, dat in de Volksfromigkeit de Hillige Maria noch höger ansett warrt as ehr Söhn Jesus Christus. He is de Erlöser. Disse Gott steiht över den Striet vun de Geslechter. In em verbindt sik dat, wat bi Manns- un Fruunslüüd männichmal fiendlich gegen’nanner steiht.

Maria ehr Oogen sünd noch slaten, aver ehr Ohr, dat hett se den Engel todreiht. Se is „ganz Ohr“, un dor is en grade Streck vun den Engelsmund över sien Hand jüst up dat Ohr linkssiet.

Dat gifft Theologen, as to'n Bispill de Hillige Augustin, de seggt: Maria hett den Gottssöhn mit ehr Ohr upnahmen. So as de Schöpfer-Gott de Welt dörch Wöör maakt hett: He hett blots seggt: “Dor schall Licht warrn!”, un dat Licht lüüch in de Finsternis. So hett he ok dörch siene Schöpfer-Wöör den Heiland in den Schoot vun de Maria sett.

De Evangelist Johannes drückt da so ut:

Un denn is dor ok noch de Hillige Geist. Blangen bi, över de Stang vun den achterlichen Vörhang sweevt he as en Duuv, dat Teken för Gott sien Kraft, dörchsichtig un licht.

So kann ut Wort un Geist Gloven un Vertruun wassen un uns Hanneln Flünken kriegen. Blots wieldat Maria sik vun den Hilligen Geist upsluten lett, kunn se nu ut ehren egen Willen frie un praat seggen:

Meister Eckehard sä so wunnerbar:

Aver kiekt wi doch noch eenmal up uns Bild!

Ik heff mi vele Kunstwarken över disse Geschicht ansehn. Ik heff en ganzet Book vull dorvun. Meist süht de Maria wunnerbor ut, mit en schöön un eddel Gesicht. Uns Maria vun Meister Grünewald is nich schöön, nee, dat is se wohrhaftig nich! Se hett en upswullen, plackerig root Gesicht. Dat is keen Madonna, keen Himmelskönigin. De Künstler hett sik an den Bericht vun Lukas hollen: se is en “Deenstmagd”, so as Luther dat översett hett.

Dat geiht nich darum, dat se schöön is orrer fromm orrer Jungfru. Nee, Gott hett graad disse Fru utsöcht för sien Wark.

Wenn Gott di wat totruut, denn willig in un do dat ok. Gott warrt di sienen Bistand — un dormit de rechten Wöör un dat rechte Doon — tokamen laten.

Maria und Elisabeth drapen sik, maalt vun Giotto di Bondo

Un wenn wi dat beleevt, denn könnt ok wi blots noch Gott Loff un Dank seggen un singen, so as Maria dat daan hett.

Se löppt gau över de Bargen na ehre Baas Elisabeth, de ok en besünner Kind erwarten deit, dat sall de Vörloper vun Jesus warrn, Johannes de Döper.

Se lett ehre Stimm erklingen mit den wunnerbaren Loffgesang, dat “Magnificat”.