Türkis

Vörstellt vun Anke Nissen

CuAl6(PO4)4(OH)8 · 4 H2O

5,5 - 6 (Diamant hett de Härte 10)

• sall vun "Türkei" herkamen
• Heet ok Kallaitun = schönen Steen

• Beizt Achat = Achat-Türkis
• Farvt Serpentine = als Türkis
• Presst Aluminiumsulfate mit Kupfer infarvt (oft ut China) = as Türkis.

Tostannkamen

Türkise sünd oft massig, derbe Knollen. Se hebbt faken ene Form as Nieren. Se hebbt enen lichten Glanz, as Wachs. In de Natur kümmt dat vör, dat Türkise mit anner Gestein mengeleert sünd, denn warrt vun Türkis-Matrix snackt.

Geschichte

Ik heff leest, dat de Türkis al 4000 Johr vör Christus as Amulett, as Smucksteen un as Schminksteen bruukt worrn is.

In dat olle Ägypten wörr de Skarabäus — de hillig Käfer — ut Türkis nabildt. De Türkis-Skarabäus weer för den, den he tohören dee, en mächtig Glücksbringer, de Unheil afwennen kunn.
De Türkis gell ok as Schutzsteen för Rieder un för Peer.

In Tibet weer de Steen al jümmers en magisch Glücksbringer.

De Indianer fröher in Amerika — de Inkas un Azteken — hebbt den Türkis as Schutz- un Smucksteen dragen, oft tohoop mit Korallen.

In Persien, to de Tiet vun Zarathustra, wörr de Türkis dull in Ehren hollen. He gell as Steen vun de Krieger, he wörr "Ferrozah" nöömt, dat bedüüdt: de, de oft siegen deit.

Ok in de Bibel findt wi den Türkis. In'n. 2. Mose 28 steiht, wo dat Amtsschildlein to maken is, in Vers 20: "de veert en Türkis, Onyx, Jaspis".

Dörch de Kreuzzüge keem de Steen över de Türkei na Europa. Dorher de Naam "Türkis" = de türkisch Steen. He weer hier — to de Tiet vun dat Osmanisch Riek — en Edelsteen, de bannig geern dragen wörr. Up de Halvinsel Sinai geev dat grote Türkisgruben. Se höörn de einheimisch Stämme to. De aver harrn mit de Türken nix in'n Sinn. So müssen se den Steen düür betahlen. Dorüm harr de Türkis to de dormalig Tiet enen hohen Wert.

In de Türkei hett man fröher glöövt, de Türkis kunn helpen gegen den bösen Blick, gegen Masern un Pocken.
Mohammedaner schreven mit lia-lüttste Bookstaven Koranspröök in den Türkis.

In't Middelöller wörr de Türkis — jüst so as de Karneol und de Jaspis — as Amulett an'n Hals dragen. Dat sull helpen gegen Blootergüsse, Gelbsucht un Verstopfung.

Dormals hebbt de Lüüd glöövt, dat disse Steen de Kraft hett, dat Mann un Fru sik verdräägt, dat all fiendlich Denken verswindt.

In Österriek hebbt de Jägerslüüd geern enen Ring mit enen Türkis up — ok hüüt noch. De sall helpen gegen Swindelanfälle.

Hüüt warrt an'n mehrsten un leevsten de blaag Türkis dragen, de vun swarte Adern dörchtrocken is. He is en heel week Steen, dorüm sull een bi't Hannenwaschen sienen Türkisring afnehmen.

Wirken un Legenden

De Türkis is en Steen, de to betahlen is, he is nich to düür — man up de anner Siet is he ok vun groten Wert:
Vun den Türkis warrt seggt, dat Wünsche, de man in em rinseggt, erfüllt warrt.

Ok sall de Steen sik verfarven, wenn de, de em drägen deit, krank is orrer warrt — jüst so, as wi dat ok vun den Bernstein kennt.

De Türkis gellt ok hüüt noch

• as groten un goden Schutzsteen,
• as starken Heilsteen,
• un he warrt gern as Smucksteen bruukt.

Dat strahlen Blaag bet Blaag-gröön vun den Steen, kann uns lehrn, dat wi Schönheit sehen, kennen, marken köönt, dat Schönheit in uns Wesen intrecken kann.

Fö de ollen Greken weer de Türkis de Steen vun de Krieger. Se glöven, dat de Türkis so up de Piele — un ok up den Speer — inwirken kunn, dat de ganz bestimmt an dat rechte Ziel kemen.

Dörch dit Tosamenbringen vun den Steen mit dat Kämpferische, mit dat Wehrhafte, is de Türkis dorto kamen, dat he to dat Sternbild vun den Schützen todeelt worrn is.
Warrt de Türkis vun einen "Schützen" dragen, denn sall he wiesen, wenn Unheil kümmt, he ännert denn sien Farv licht.

Un denn — so warrt seggt — kann de Türkis enen Krieger helpen, wenn he bang is orrer wenn sien Gewissen em Pien maakt.

De Türkis warrt as Monatssteen för de Minschen ansehen, de in'n Dezember up de Welt kamen sünd.
De Steen helpt den Minschen, de em driggt,

• dat he gau upfaten kann, wat üm em rüm passeert,
• gifft em Utduur,
• maakt, dat he sik dörchsetten kann.
• De Fruun gifft de Türkis dorto ok noch Anmoot un leevlich Utsehn.

Ik sülm heff enen lütten Türkis-Schmeichelsteen, de aver jümmers blots in sienen Kasten liggt. Türkissmuck heff ik gor nich. Ik mag em nich, den Türkis. He is mi nich geheuer, nich sympathisch.