De Sünnschienkieker in'n Sneemaand stellt vör:

De Waldkauz (Nachtuul oder Dodenvagel)

Nachtuul oder Dodenvagel
Se is uns gröttste Uul. Se is ok an mehrsten to sehn von de mittelgroten brunen Ulenvagels. Noch grötter is bi uns bloots de Uhu.

Grött: 38 - 42 cm
Von Kopp bit Steert woll so groot as'n Kreih

Gewicht: so üm 400 bit 640 gr, de Mann is beten lichter.
Beed hebbt breede Flünken, se spann'n se so 93 - 104 cm wiet.
Mann un Fro kennt een nich utnanner.
De Mann is bloots 'n beten lütter.

Balztiet: Dezember bit Februar
Nesttiet: vun März bit April 2 - 5 witte Eier
Bruut: veer Weken bit to'n Utkrupen
Jungvagels: blieven bit August bi de Öllern.

De Uul hett grote, gralle, swatte Ogen. Se hett keen Ogenmuskeln un kann dorüm den Kopp üm 270 Grad rümdreihn.

De Nachtuul hett "Griffhaltefeut" un hackt ehr Opper mit'n Snavel doot. (Kiek na bi'n Havik!) Se jaagt avends un nachtens, wenn dat düster is.

Se is'n starken Vagel, de op'n Ast versteken täuvt, bit de Opper vörbi kamen. Kann aver ok goot un vigeliensch flegen.

Nachtens in'n Wald...

Letzt Johr, so üm Wiehnachten rüm, bün ik in Düstern ünn'n bi'n Wald west. Dat weer so scheune Luft un klirren kolt. Dor heff ik wat beleevt, Mann, heff ik mi gruust!
"Hu, huu huhuhu-uu-u-u!" güng dat, un denn na 'ne Tiet: "Kuu-it-kuiit! Hu- huhu - hu-u- u!"
Dat heur sik an, Mann ik segg di, as in'n Krimi, aver keen Kommissar nich to sehn. — Dor weer dat al wedder: Kuiit! — Nu al nähger. De Vullmaand keem ut de Wulken. — Pass up, dacht ik, ik warr di al kregen, un fung an to piepen un to wuseln as'n Muus. Up eenmal seet se nich wiet vör mi baben in'n Boom un keek mi in'n Maandschien mit ehr grote, gleunige Ogen an: een Nachtuul. Heff ehr gor nich kamen sehn.

Verwunnert dreih se ehrn Kopp un keek in de Gegend rümmer, as wenn se so'n Dreihschiev op ehrn Hals monteert hett: "Wo is denn de Muus?" fröög se mi woll.
Ja, dor hett denn woll'n Uul seten, mien leve Waldkauz.
Harr woll Hunger, de Vagel, un wull sik'n Muus fangen. Ganz still seet he un keek mi an.
Bi lütten kreeg ik koole Feut. Dat was ja Dezember, un Snee leeg op de hogen Dannen.
Dor weer dat wedder: "Hu- huhu- huhuhu-u-u-u!" — Dat was woll ehr Mann. "Ku-iit!" reep se — un weg weer se.

Se hett bannig weeke Flünken, kann heel liesen flegen

Kenn Luut weer von'ne Flünken to heurn. Dat is bi Ulen so inricht't, de hefft bannig weke Feddern, dormit se liesen flegen köönt, as Nachtjäger, de se sünd. Bün denn bald na Huus gahn.

Anner Vagels muchen ehr nich lieden

In'n Fröhjohr bün ik wedder dor west. Dor weer en bannigen Spektakel in'n Wald. "Wat piept un gröhlt de lütt Vagels denn rüm?" dacht ik. Ik kiek mi de Saak an, un wat denken Se, dor sitt doch woll 'n Uul op'n Ast von den ollen Eekboom, plustert ehr Feddern un aalt sik so richtig in Sünnschien. Un ümrüm sitten de lütt Vagels un schimpen luut. De Uul schall afhaun un dat deit se nich!
De Kreih, de Hester, de Amsel, all weern se tohoop un hassen op de Nachtuul. Se wussen dat, düsse Vagel kümmt nachtens un freet se in ehr Nest op, wenn se nich oppassen un ehr lütt Göörn erst recht.

Ja, meist fritt de Uul Müüs, aver letzt weer se doch bi den Bookfink un hett Fro un Kinner freten. De Jager hett al mennigmaal Knaken von Lüttvagels in dat Gewölle (utwörgt Foderreste) von de Uul sehn. Man wat he al funnen hett: Knaken von Katteker un Kreih, von Hester, lütt Karninken un vele, vele Müüs. Un Poggen ut'n Diek, Libellen un Käver fritt se ok. Woll dusend Müüs in Johr fritt se, de lütten Ulen noch nich rekent, de ok geern Müüs freten.
Sühst, nu is se afhaut, dat weer ehr doch to veel Larm. Se seukt sik'n düüstern Platz, will woll slapen. Nu is wedder Roh in'n Wald.

Se buut sik sülben keen Nest

De Uul buut sik sülben keen Nest. Se seukt sik eenfach 'n goden Platz, villicht dat Nest von en Havik oder en Kreih, aver se verstekt sik ok in den Voss sien Buu. Se weet, de deiht ehr nix. Eenfach op de Eer leggt se denn ehr Eier.
De Vagel sitt aver ok eenfach op'n Dachbö'n von ole Hüüs un maakt dor sien Jungen groot. Mudder bröt't alleen un Vadder bringt dat Foder. Veer Weken duert dat Bröden, denn krupt de Lütten ut un beid Vagels fodern de Kinner. Woll veer Weken blieven de Lütten in't Nest.
Se warrn aver noch von de Öllern fodert, ok wenn se al lang flügge sünd.
In'n August sünd se egenstännig. Denn köönt se sik alleen Foder seuken. De Ollen hebben jüm dat noog bibröcht.

Standvagel

De Nachtuul blifft an ehr Steed, een seggt se is'n Standvagel. Se blifft ok'n Leven lang mit ehrn Partner tosamen. De Jungen aver trecken noch'n Tiet rümmer, bit se sik'n egen Reveer seuken.
Dat gifft noch noog Ulen in uns Land. Se leven sogoor in'n Park, in'ne Grootstadt, wenn't dor oole Bööm oder oole Hüüs gifft. In'ne Natuur warrt de Nachtuul so bi 18 Johr olt, wenn se nich vördem starven deit. In de Gefangenschop is se al bit 27 Johr olt worrn.

Tövergloven in ole Tieden

Se is nich schu vör Minschen. In oole Tieten hebben de Lüü aasige Angst hatt, wenn se in de Neeg schreen dä. Dat harr Unglück un Doot to bedüden.
Wenn de Dodenvagel röppt, denn mutt eens von de Minschen in Dörp starven. Dat weer so wiß, as dat twee un twee veer sünd.
"Kuu-iit! Kuu-iit!" reep he un dat heet natüürlich: "Kumm mit! Kumm mit!" Da kriggst doch Bang vör den Knakenmann, de nu kamen mutt. Steiht he nich al in de Döör? —

Is jo keen Wunner, dat een Bang hett, wenn he in Düstern övern Hoff mutt un hett keen Daschenlamp dörbi. Un de harrn se freuher nich hatt. Nee, lachen Se nich över de Lüü, de so veel bevern dän, bit ehr Hart stahn bleev. Dat is keen Spaaß, dat keem von de Düsternis, de harrn ja keen elektrisch Licht. Un so'ne Latüchte mit Petrolejum un so, de makt gruselige Schatten. So kamt de Lüü to de velen Gespenster. Allens kloor?

Üm Wiehnachten rüm: Balztiet!

Aver de gode, ole Nachtuul, de vör uns Finster huult un röppt, de kann nix dorto. Se is'n wunnerscheunen, staatschen Vagel, de een sik nau ankieken schall.
Nu is wedder Wiehnachtstiet — Ulentiet — Balztiet för uns Ulen, so'n Oort Verlöffnistiet.
Heurn Se doch maal hen, ik gläuv dor huult een —— Huu - hu-u-uuu—
Och nee — dat is bloots de Wind — oder doch nich? —— Hu-huuuu—

En scheune warme Stuuv un jümmers'n Holunnergrog dorbi

wünscht Se
Ehr Sünnschienkieker.