Lübeck un de Hering

vun Anke Nissen

De Grönländer un Isländer, de Schotten un Irländer, de Norweger, Sweden, Dänen un Preußen swimmt de Heringe praktisch vör de Döör vörbi...

Dissen Utsnitt ut en olle Schrift heff ik in de Kücknitzer Geschichtswarksteed funnen. Un dor keem mi de Idee, mal beten wat vun'n Hering to vertellen.

Schonenfahrer-Wappen

Ik segg dat nu mal eenfach so: De Hanse is ok dörch den Hering togangen kamen.

Dit kann een hüüt noch düütlich sehen an de Wappen vun de Schonen-Fohrer un de Norwegenfohrer, de en solten Hering in ehr Wappen wiest.

Heringstunnen

Solten Hering weer en wichtig Nahrungsmittel un so ok en wichtig Hannelsgoot. De Fisch sünd up heel eenfach Ort konserviert worrn: Se wörrn insolt. So kunnen de Heringe noch lang Tiet eten warrn. De Solten Hering wörrn in Tunnen packt un kunnen "up Reisen" gahn.

De Fisch up disse Ort to konserviern, bruukt Solt. Veel Solt. Dat keem ut Lüneborg, wörr na Lübeck bröcht — ik erinner an den Stecknitz-Kanal, de blots för de Solt-Prahme buut worrn is — un denn in de Hering-Fang-Rebeet schippert.

Ik kenn dat ut miene Kinnertiet, dat an'n Friedag jümmers Fisch eten wörr. Dösch orrer Hering. Ok mal Butt orrer Aal, man mehrst Dösch orrer Hering. Un in de Tiet, wo keen Hering fungen warrt, geev dat Solten Hering, also Matjes. En lecker Eten.

Schonenfahrer-Wappen

Ok hier in Lübeck is siet Johrhunnerte de Hering eten worrn. He weer nienich düür, dorüm wörr he hier geern "Sniederkarpen" nöömt. Matjes mit Stipp un Pellkantüffeln weer al jümmers en goot Eten.
"Stipp", dat heet: lüttsneden rökert Speck in de Pann utlaten,
Zibbeln dorto, licht bruun warrn laten, mit Semp afsmecken — hmm, lecker!

Braadkartüffel un Matjes, Bild: Hartmut 910/Pixelio

In't Hillig-Geist-Hospital in Lübeck kregen de Lüüd elkeen Woch en bestimmte Portion Hering todeelt, so kann een dat in ole Schriften lesen.

Schippergesellschaft in Lübeck

Un denn geev dat in Lübeck de Fischfruun. Se kemen ut Travemünn, Gothmund un Schlutup un bröchen den Hering bet an de Döör. Se harrn en egen "Tracht": en swart Kleed, in'n Winter en swart, sülms knütt, wullen Jack dor över. En Huuv ut Stroh mit witte Schleuf, de ünner't Kinn tobunnen weer. Un en blaag Siedenband, dat bet up de Boss dalfüll. Wittfruun harrn en swart Siedenband.
De Fisch legen in handflochten Wichel-Körv un weern mit en witt linnern Dook todeckt. De Fruun drägen dissen Korv an den anwinkelt Ünnerarm. Dorto weer de Korv aver ok noch an en wullen smallen Schal anhangt, de üm de Schullern leggt wörr.
Wenn denn de Tiet vun de Heringsschwemme dor weer, denn hebbt de Fischfruun Hölp kregen vun de Mannslüüd. De trocken denn dörch de Gruben un Gänge. Se bimmeln mit en Messingglock un repen ehre Fisch ut:
"Gröön-Hering an de Borgtorbrüüch! Emmer teihn Penning!"

In de Tiet vun't dusendjährig Riek hett mal een ropen:
"An de Obertrave gifft dat Hering! Genau so fett as Hermann Göring!"
Natürlich hebbt se em inspunst. En Woch later, as he weller buten weer, hett he ropen:
"An de Obertrave gifft dat Hering! Genau so fett as letzte Woch!"

De Heringsteert up dat Bergenfohrer-Wappen is ok teemlich fett —
un hett en Kroon up staats en Kopp

Heringsladen in de fröher Markttwiete in Lübeck

Vele Fischladens hebbt fröher blots mit Hering hannelt, mit keen annern Fisch. Ok hier in Lübeck geev dat so enen Laden, de stünn an de Eck Markttwiete. Dat weer en lütt Huus. En groot Schild leet weten, dat hier "Solten Hering en gros un en detail" verköfft warrt. Up de lütt Deel stünnen vele Herings-Tunnen.

Dat geev bi de sollten Hering groot Ünnerschied in'n Smack aver ok in'n Pries. De besten weern wohl de Schotten un de Norweger. Un in'n fröhen Sommer — wenn de jungen Kantüffeln sowiet weern —, denn kreeg de een orrer de anner Tunn en Schild ümhangt "neue Ernte".

Nocheens dat Bergenfohrer-Wappen — dat mit den halven Aadler un den halven Hering. Teemlich afoordig!

Kurt Karl Rohbra schrifft, dat disse Laden Holtermann heten hett un dat blots Matjes vun Holtermann bi em tohuus up'n Disch kemen. De Fisch müssen tohuus noch goot watert un de Huut vun elkeen Fisch aftrocken warrn.

Wull man sik enen Solten Hering köpen, wöhl de Händler vull Vergnögen mit de barte Hand in de stinken Heringslake rüm un wähl en Fisch ut. Inwickelt wörr in den "Lübecker Generalanzeiger" vun Colemann. De Lake drüppel männichmal dörch't Papier un man müss böös uppassen, dat nix up de Büx klecker. Dat geev grulich Placken un dat Stinken güng vele Weken nich weg.

Nocheens dat Bergenfohrer-Wappen — dütmaal höllt dat en dicke lütte Mönk, vergnöögt as en Buddha!

Dat Siegel vun de Schonenfohrer — dat hett ok en halven Aadler! Avers dree ganze Heringe. As harrn de Heringe de rechte Halv vun'n Aadler opfreten. Staats dat de Aadler de Heringe fritt. Afoordig!!!

De Grönländer un Isländer, de Schotten un Irländer, de Norweger, Sweden, Dänen un Preußen schwimmt de Heringe praktisch vör de Döör vörbi...
Dor is dat denn ja keen Wunner, wenn de Solten Hering fröher sowat as en Volksnahrungsmiddel weer — hüüt, so meen ik, is so'n deegten Matjes en richtig Delikatess.