Karl H. Nissen

Dat Holstendoor — Dat Buuwark

Wi wüllt uns nu dit Buwark mal richtig ansehn: Wenn wi vun den Bahnhof kaamt, gaht an den Lindenplatz vörbi över de Poppenbrüüch, villicht so gegen Avend bi Sünnenschien, denn gifft dat nix schöners, as uns Holstendoor. Dat strahlt, dat lüücht, as weer dat glöhnig. Links achter dat Door köönt wi de Torms vun de Marienkirch un St. Jakobi sehn, rechts St. Petri, en beten de kathoolsch Kirch un den Doom. Uns Door steiht jüst in de Mitt.
Een hett mal seggt, allens, wat in de Mitt steiht, dat steiht in'n Weg. Falsch, ganz falsch! Gaht wi up dat Door mit de beiden dicken Torms to, denn is dat meist so, as wull uns dat in de Arms nehmen.

Wi gaht vörbi an de beiden Löwen, de sünd ut Gußiesen, un den korten Weg an de schönen Rosen lang und blievt denn dorvör stahn. Breet un wuchtig sünd se, de Torms, 12 Meter in'n Dörchmesser, bet an de Spitzen sünd se 40 Meter hooch.
Ünnen is noch so'n beten vun den Sockel ut Granit to sehn. Dat Mehrst is över de Johrhunnerte in de Eerd versackt. Wieder geiht dat denn mit Muurwark ut Backsteen. Jümmers ene Schicht ut normale Steen, denn ene ut blanke (glaseerte) Steen. Fein süht dat ut.
Deelt ward dit Muurwark dörch twee Bänner ut Terrakotta, Blomen un den wilden Mann. Kiekt wi na baben na disse Bänner, denn markt wi dat gor nich: man de sünd 55 cm hooch.

Foto: Thomas Radbruch

Dat is nu allens en poor hunnert Johr olt, dor is so allerhand möör worrn. Dorüm is nu, in't Johr 2005, en Gerüst upstellt, un allens, wat twei is, warrd utbetert. (Männicheen schimpt över dit Gerüst. Man: Mal richtig henkieken, dat is ok en Kunstwark!)

Finster sünd up disse Siet nich in, blots lütte Schießscharten, un so wunnerlich Hakens sünd to sehn. An de wull man Säcke uphangen. Ne, kene Sandsäck, vull Wull un Hanf sullen de sien. Dat harr an'n Anfang langt gegen de Kanonenkugeln ut Steen. To'n Glück weer dat nie nödig.

De Siet na de Stadt to süht ganz anners ut. Hier is ok allens muurt, ok mit de beiden Bänner, man hier sünd vele Finster to sehn, wunnerschöön antokieken.

Twischen de beiden Torms is en Gevel mit dree lütte Torms. De in de Mitt driggt babenup enen güllen Adler mit twee Köpp: den Lübecker Duppel-Adler.

In en Niesch dorünner steiht ene Madonna, Mudder Maria mit dat Kind, ut Sandsteen. Vör en poor Johr müß dor ene nie hen, de olle weer na 500 Johr meist nich mehr to kennen. Meister Gnekow hett ehr arbeidt, se weer wohl enen Meter hooch. En groot Kraan is kamen, Maria, de Meister un sien Gesell stünnen in enen Drahtkorv un denn güng dat suutje na baben, ganz dicht ran an de Niesch. Meister un Gesell stünnen mit enen Foot in den Korv, mit den annern an de Kant vun dat Muurwark un hebbt de Figur vörsichtig rutböört un in de Niesch stellt. In dissen Oogenblick wörr de Korv veel lichter un he füng böös an to schaukeln. Dorto keem de Wind. Ik stünn ünnen, un ik mutt seggen, mi un all de annern Tokiekers bleev meist dat Hart stahn! Man de Mann in den Kraan, de behöll de Ruh. He hett nix maakt, hett ganz still hollen, un ok den beiden Mannslüüd baven in'n Korv behollen de Ruh. So is denn Maria an ehren rechten Platz kamen un hett nu wedder uns Stadt vör ehre Oogen.

Twischen de beiden Torms is de Dörchfohrt, breet un hooch. Afslaten weer se mit en groot un swoor höltern Port, mit Iesen beslagen. De böversten Angeln sünd noch to sehn, de ünnersten steekt in de Eerd. Na de Stadtsiet to geev dat en Fallgitter ut dicke Balken, de man enkelt dallaten kunn. Baben in de Deck weer en Lock, wenn dat nödig sien sull, kunn man vun dor kaken Pick up Angriepers kippen.

Över den Ingang vun de Stadtsiet sünd hüüt uns Wappen to sehn, root un witt, un de Adler. Dorto twee Jahrestallen:
1477, meent man, weer dat Door trecht.
1871 is dat gründlich wedder utbetert.

Denn staht dor noch en poor Bookstaven: "S.P.Q.L.". Dat Oginaal vun düsse Afkörten heet "S.P.Q.R.", dat kümmt ut dat olle Rom un hett bedüüdt: "Senatus Populusque Romanus", "Senat un Volk vun Rom". Fröher stunn dat an de röömschen Feldstandarten; wokeen en Asterix-Heft tohus hett, kennt dat ok . Dat hebbt uns Vöröllern denn aver överdragen na Lübeck un för dat letzte "R", dat för Rom stünn, en L sett. "S.P.Q.L." heet also "Senatus Populusque Lubecensis", Senat un Volk vun Lübeck. De Senat un dat Volk hebbt hier dat Regeern. Dat hett man so seggt. Wat dat so weer, dat weet ik nich.
Dat gifft ok anner Verkloren för dissen Bookstaven. "S.P.Q.L." bedüüdt "Slechtes Plaster quäält Lübeck". Dor is wat an.
Noch anner seggt dat so "Senater Plitt quäält Lübeck". Senator Plitt weer de Polizeisenater, en ganz scharpen. He seet in't Raathuus un hett streng regeert. Mal harr en Tabakhändler en Zigarrenkist in sien Finster. Up den Deckel vun de Kist weer en "Bajadere" to sehn, ene Tempeltänzerin. An de Deern weer nu würklich nix an. Man dat hülp nix, de Zigarrenkist müß rut ut't Finster, un de Tabakhändler müß Straf betahlen. He harr sik nich an de goden Sitten hollen.

Dat Holstendoor weer de Ingang vun de Stadt, hier stünnen Wachposten un de Tollmann. Keen rin orrer rut wull, de müß sik utwiesen, wull een wat rin- orrer rutbringen, so müß he betahlen.
Sommerdaags kunn man vun Klock halve Fiev bet Klock Teihn rin- un rutkamen. Kort vör dat Dichtmaken wörr luut ropen "Poort-sluut!". Wenn een later keem, denn müß he müß extra betahlen.
Eenmal, in'n Sommer, weer buten vör de Stadt dat Fest vun de Kloosterkinner. De kemen nu en beten later trüch un de Port weer dicht. De Wach harr Order vun den nien Door-Raatsherrn Plönnies, nüms mehr rintolaten. Denn keem ok noch en Gewitter. De Kinner un de Groten müssen buten töven, klüternatt. Dat hett annern Dag en Mordspektakel geven. Den Raatsherrn hebbt de Lübecker de Schieven insmeten, he müß sien Amt afgeven.

1806 hebbt Napoleon sien Suldaten Lübeck stürmt. Blücher harr sik hierher trüchtrocken mit den Rest vun de preußsche Armee, de nableven weer na de Slacht bi Jena un Auerstedt. De Franzosen weern em wiet över. Blücher hett blots Schaden maakt in uns Stadt. An'n End is he dörch dat Holstendoor rutflücht bet na Ratekau. Dor müß he ganz upgeven.

Binnen in't Door

Man nu wüllt wi uns gau binnen in't Door noch en beten ümkieken.
Hier, wo de Ingang un de Kass is, hier weer lange Tiet en Folterkammer to sehn, mit Streckbank un spaanschen Mantel un Dumenschruuv un all so'n gräsigen Kraam. De is nu weg, dat is goot so, so wat weer ok nienich in dat Holstendoor.

Wi stiegt de Wendeltrepp hooch na den eersten Stock un köönt wieder na ganz baben. Wi köönt över den Dörchgang in den annern Torm lopen un wedder en Wendeltrepp na ünnen kladdern. Dat maakt Spaaß hüüt, dat olle Door to beleven. Fröher, as Festung weer dat, glööv ik, nich so schöön, keen Heizung, kenn Klo, keen Lampen.
Veel is to sehn, veel is utstellt ut Lübecks olle un grote Tiet: vun den allereersten Anfang, as de Slawen bi Schwartau leevt hebbt, vun den eersten Haben, vun de Kooplüüd un de Seefohrer, de Lübeck riek un mächtig maakt hebbt, en poor lütte Kanonen sünd upstellt un grote Scheetgewehre, ok en Wams un en Strohhoot vun den schweedschen König Gustav Vasa — so warrt dat vertellt.
Twischen de beiden Torms is en groot Modell vun de olle Stadt antokieken. Jungs ut en Oberrealschool hebbt dat mit ehren Lehrer buut, dat hebbt se fein henkregen.
Un vun allens gifft dat so veel to vertellen, dor findt man gor keen End.

Man ik maak hier nu en End. Dat Best is: hengahn un sülven allens ankieken!