De Sünnschienkieker in'n Braakmaand:

De Kukuuk
(Cuculus canorus, Kuckuck)
Familje: Kukuuks — Cuculidae

34 cm (duvengroot)

Kiefernspinner, Falter, Larven, Heupeerden, Botterleckers, Kävers und so'n Tüügs

na 20 Daag is he flügge, he warrt denn noch 3 Weken von de Pleegöllern fodert.

De Kukuuk is dor

"Höörst dat? He röppt wedder as dull! Woll so veerdig maal hett he al schreet. Hest Du Geld in de Dasch? Süns bliffst dat ganze Johr arm as'n Karkenmuus."
Ja, so is dat mit düssen Vagel, jedeen kennt sien Roop, aver nüms hett em sehn. Bloots wenig Minschen weten, wa he utsüht. Dorbi is he doch en staatschen Vagel, aver en ganz heemlichen.
In April is he düt Johr bi uns ankamen, de Lümmel. Een, de dat nipp un nau weten deit, en Ornithologe, hett mi maal vertellt, wo dat Leven bi düssen Vagel so utsüht. Dat is würklich ganz gediegen.

Toeerst kamen de Keerls von Aafrika her bi uns an, söken ehr Reveer un maken bannig Krakeel.
Dor geiht dat rund, un twoors ok in'n Woortsinn: Se dreihn sik bi dat "Kukuuk"-Ropen as'n Brummküsel. Alle Lüü schallt se höörn, dor is'n ganz düchtigen Gockel ankamen, un keeneen dröff em an'n Wagen fohrn! He verstekt sik twüschen de Bööm, de annern schallt em nich to sehn kriegen, dor is he pingelig, bloots höörn schallt se em, aver denn —

De Wiever kamen!

Een Dag is dat so wiet. De Wievkens laten sik sehn! Mit Jippern un Hucheln kamen se anflagen, se fladdern un fliddern hen un her twüschen de Bööm, glieks poor Stück op maal, un de Keerls sünd futsch as Peter in de Braatkantüffeln. "Hach! Ach!" maken se, un denn: nix as hen! Nu geiht de wilde Jagd dörch Wald un Feller loos, dat geiht veele Daag un bit in de Nacht. So licht warrn se sik nich eenig, wat un woneem un so. Dat kann ok maal ganz anners gahn, villicht glieks twee op een, or een Fruu hett dree Keerls, denn Fruuns gifft dat nich so veel. Aver dat nehmen de Kukuuks nich so wichtig. Is eben en lustige Tiet, de Balztiet, un de Kukuuk kann vör luter Leev bloots noch "Hach un Ach" un "Kukuuk" schreen un de Fruunslüü snattereern un gnickern luut un liesen, Dag un Nacht. Dat gifft natüürlich ok öfters maal 'ne deftige Haueree. Dorbi makt se düchtig Spektakel. Dat is nu so bi den Kukuuk, allens övertüügte Junggesellen, aver beestig, ungesellig un verfreten. Wenn de Kukuuks Hochtiet fiern, sünd ok de annern Vagels rein ut de Tüüt. Se schimpen un schreen, wieldat de wilden Zigüner jem de Roh stöörn.
Twee Weken later verkrümeln sik de Wiever denn wedder, un de Gockels blifft nix, as sik ok to versteken un "Kukuuk" to ropen.
Mag ween, dor kümmt ok maal een Deern wedder torüch, dorüm is dat goot, wenn de Gockel den Sommer över schreen deit. Un he mutt ja ok de annern wiesen, dat dat Reveer em tohöört. Dor kann ja jedereen kamen! Nee, wat sien is, mutt sien blieven!

Eier leggen

Aver de Fruuns hefft nu wat Wichtiges to doon. Ganz liesen sünd se worrn.
Se möten nootwennig noch bit Juli de 12 bit 24 Eier leggen, een na dat anner, un dor dröff nüms bi tokieken. Se möten de Eier ja de annern Vagels jümmers glieks heemlich ünnerschuven, un dorbi möten se de Nesten daaglang beluuern un sik denn sachten anslieken, dormit de lütt Pleegmoder dat nich marken deit.
Dat is'n ganz vigeliensche Arbeit, meen'n Se nich ok? Binah as Agent 007 bi'n Geheimdeenst!
Meist maken se dat an'n Nameddag, denn dor flegen de lütten Vagels to'n Freten un Feut-Verpedden un laten de Eier alleen. Aver nich alle Nesten sünd för de Kukuuksfruu passrecht.
En Kukuuk, de as Küken bi 'n Wippsteert (Bachstelze) uptrocken worrn is, verstekt sien Eier alleen in dat Nest von'nen Wippsteert, un de Kukuuks-Pleegdochter von en Rootbost (Rotkehlchen) leggt ehr Ei bloots in en Rootbost-Nest. Dat is neudig, wieldat ehr Eier ok nipp un nau so utsehn, as de Eier von den Vagel, wo se sülven groot worrn is.

Dat Riesenküken

De Kukuuk, de denn 14 Daag later ut dat Ei krupen deit, is'n slimme Wrangelbüdel.
He gifft eerst Roh, bit he dat Nest un sien Pleegöllern ganz för sik alleen hett. De annern Eier or de Bröder un Süstern warrn eenfach mit de lütten Flünkenstummels ut'n Nest rutwrangelt. He warrt denn aver ok gau en Riesenküken un de Ollen hefft all Snavels vull to don, em satt to kriegen. Dree Weken sitt dat "Elefantenküken" in't Nest. Toletzt sitt dat al baben op, wiel dat veel, veel grötter is as de Pleegöllern. Ok wenn dat al flegen kann, möten de Öllern em noch 3 Weken fodern. Wat de sik bi dat grote Küken denken, hett mi noch keeneen verraden, aver freien don se sik seker nich. Se köönt sik woll bloots wunnern, wat Moder dor dütmaal utbrööt't hett, denn de Kukuuk hett bloots eenmaal Hunger un dat is immer, sien Leevdag lang.
Wat denn de utwussen Kukuuk freten deit an Rupen un Falter, an Kävers un Flegentüüch, dat is al afsünnerlich veel. Al dorüm kann he keen Kollegen bi sik in de Neeg bruken, denn he is in Gefohr, dat he villicht verhungern mutt. Wenn he nich graad opreegt sien Naam röppt, denn fritt he, geern un veel.

Woso bröden düsse Vagels nich sülben?

De Ornithologen hefft lang sinneert, worüm de Kukuuk sien Eier in annere Nesten legen deit. Denn sünd poor von de Wetenschaplers dor op kamen. Un dat is so:

In uns Welt gifft dat woll so 200 Kukuuks-Oorten, 80 dorvon leggt de Eier in anner Nesten,
un bi poor Oorten kann een dat noch spitz kriegen, wo sowat as de Brutparasitismus passeern deit. Ok bi de Stärlinge in Amerika is dat so. Dat fangt jümmers dormit an, dat bi de Vagels de Nestbuudriev bilütten verlöschen deit un se sik dorüm keen egen Nest mehr buuen köönt.

To'n Bispill is dat ok so bi den Madenfreter, den Ani. Den kennt Se wiß ut'n Krüüzwoortradel. He is ok al so'n Slieker as uns Kukuuk. Dor buut sik Stücker wat söss Fruuns tosamen en Gesellschapsnest. De Nesten sünd aver schetterig un veel to lütt för all de Vagels un ehr Eier. So bringen se denn ehr Eier heemlich to de Naversch, wenn de noch Platz hett. Süns bröden se aver noch richtig un trecken ehr Kinner noch alleen groot.

De Pirinche-Kukuuk buut sik ok Sippennesten, de sünd aver bannig slecht, hefft Löcker un dögen nix Rechtes, aver he brödt doch noch sülben un will de Jungen ok sülben groottrecken. De Eier fallen aver an de Eer rünner un de Vagel hett bald de Nees vull, op düsse Oort to bröden. Nu versöcht Moder in ehre Noot, dat Ei in'n Busch op de Eer to leggen, aver se kann hier nich bröden, weet ok nich, wa dat geiht. Se söcht nu denn so lang, bit se ehr Ei in en anneres, godes, solides Nest leggen kann.

De Geelsnavelkukuuk in Amerika buut meist en Nest un brödt ok noch sülven, aver mitünner leggt he sien Eier ok geern in de Nesten von Spott- un Wannerdroßeln un lett de annern Vagels Öllern spelen.
So kümmt dat bi de Vageloorten mit de Tiet un in Johrhunnerten to so'ne Maneern, as uns Kukuuk se nu hett.
Dor hett so'n Vagel aver keen Schuld to, nee, dat is de Natuur, de dat so stüüert hett.

De velen düchtigen Pleegöllern

Wat'n Nest is, dat weet ok uns Kukuuk noch goot. Aver de Fruu weet, dat se dor denn nich in bröden dröff, dorüm lett se dat nu ok blieven. Een Dag bringt se ehr Ei to dat Nest von en lütten Singvagel hen. Wenn dat graad ruhig noog is, denn leggt se dat sogoor an Oort un Steed eerst dor in't Nest rin. Dat mutt aver gau gahn, dormit de richtigen Nestbesitter nix marken. Wieldat se en plietschen Vagel is, smitt se ok glieks een von de lütten Eier, de dor al binnen liggen, ruut an de Eer. Nu kann nix mehr scheef gahn. Se is ehr Ei loosworrn, un de Pleegöllern köönt kamen, denkt se un haut gau af. Un meist geiht dat ok ganz glatt un kommodig.

So bringt uns Kukuuk nu al lang sien Eier to de Rohrsänger, Grasmücken, Pieper, Wippsteerten, Braunellen, Neuntöter, Rootsteerten, sogoor to de Nachtegallen un ok hen to de lütten Tuunkrüpers, dormit sien lütt Kukuuks-Kinner en Tokunft hebben. Bloots de lütte Gelbspötter, de markt dat meist un smitt dat Kukuuksei wedder rut. Mutt en plietschen Vagel sien!
Ik mutt seggen, en ganz intressanten Vagel is de Kukuuk, ok wenn mi de annern lütten Vagelkinner leed don, de dorbi ut'n Nest smeten warrt. Un de armen Pleegöllern sünd ok to beduuern, de hefft so veel to don mit Fodern, dat se goor nich weten, wat se dat verfretene Riesenkind noch allens in den Snavel steken schallt.

Mien Fründ, de Kukuuk

Wees doch maal still! Dor röppt he graad wedder! "Kukuuk! Kukuuk!" Kuk — 4 — 5 — 6 — 7 — Tweeuntwintig Maal! Is dat en flietigen Vagel! Hebben Se wusst, dat een eenzigen Kukuuk en Reveer von 20 qkm hett un dat he dor bit 14 Johr lang jeden Sommer wedder henkümmt?

Nu fall man nich glieks von dien Ast, bi dien Schreen, Kolleeg! Hier is keen een, de di stöörn deit! Beten muttst noch täuven! Villicht warrt'n poor von de fixen Deerns hüüt noch maal vörbikamen un denn geiht dat rund, meenst nich ok?
Kukuuk! Kukuuk! Kukuuk!

En wunnerscheunen Braakmaand
wünscht Se Ehr Sünnschienkieker.