Ünnerwegens na Meckelnborg hen

En Haibun vun Heinrich Kahl

1. Hamborg

Sünndag Klock teihn kümmt he in Hamborg an, de Fründ ut Amerika mit sien twee Döchter. Dat Eerste sall sien, dat wi tosamen den Sünndag fiert. Kathoolsch oder evangeelsch — so as he un ik — dat is eendoont, de Mariendom in de Danziger Straat un de Jacobikark in de Steenstraat sünd beid dicht bi. — Wi sitt denn in St. Jacobi, singt un höört de Predigt un staht tosamen mit anner Minschen vör 'n Altor un kriegt Broot un Wien un den Segen.
An 'n Nameddag, in dat Barlach-Huus in Lütt-Flottbek, staht wi still vör Barlach sien Figuren:
Vör dat Beddelwiev, dat dor an de Eer sitt un de Hand ophöllt, so as du dat ok jeden Dag op'n Jungfernstieg wies warrn kannst.
Wi seht Barlach sienen Profeten, wo he sien Mitmenschen de Wohrheit seggt.
Wi staht bi Jesus un Thomas, bi ehr Weddersehn,
un ok vör dat Russenpoor, dat bi'nanner an de Eer sitt, sik wat vertellt un Balalaika speelt. Wi seht den Minschen, den de Wind in 't Gesicht weiht, un he höllt sienen Hoot fast, dat de em nich vun 'n Kopp flüggt, un wi kiekt, wat nich ok uns de Wind in 't Gesicht weiht.
Toletzt sünd wi bi de negen lustern Minschen, de ok in Lübeck buten an de Muer vun St. Katharinen to sehn sünd.

2. Lübeck

Den annern Dag staht wi dor in Lübeck ünner 'n Regenschirm op de Königstraat un kiekt hier de Reeg vun Figuren an, de baben an de Muer vun de Katharinenkark staht.

Se staht dorbaben,
lustert, wat to hören is
buten un binnen.

Denn gaht wi na de Brede-Straat hooch, gaht de en Stück lang, bi dat Raathuus üm de Eck na de Marienkark, na St. Marien in Lübeck mit de beiden Backsteen-Tooms un de grönen Kopperdacken. Binnen dat Middel-Schipp — wo hooch! Wo hooch, Gott to Ehr! Un de is hier nich minner as in den Dom, bi den Bischop sien Kark. — Wat Hinnerk de Lööw un de Bischop hebbt wullt un kunnt, dat wüllt un köönt ok de Börgers vun Lübeck, de Handwarkers, de Kooplüüd, de Hanseaten!

De twee spitzen Tooms
un dat hoge Muurwark:
Ehr wees uns' Marie!

3. Na Meckelnborg hin

Den annern Dag in'n Sünnenschien na Meckelnborg hin, un op'n Weg in't Lauenborgsche gau noch mal rinkeken na de ole Kark an de Stecknitz, güntsiet den Kanal in Barkentin! Binnen staht wi vör dat ole Boomstammkrüüz:

Gröne Knubbens an't
Holt vun't Krüüz, de wiest di nu,
woneem Leben is.

Denn föhrt wi wieder na Ratzborg, na den Dom mit den Löwen dorvör un mit de twee Hahnens op't Dack.

Dreiht to glieker Tiet
sik twee Hahnens hier in'n Wind:
Een Hart un een Seel!

In den Krüüzgang, wo för de Mönken Swiegen anseggt weer, warrst du buten vör de rode Muer Barlach sienen Beddelmann wies, den elennigen Olen, de dor so möhsam mit dalböögte Kneen op sien Krücken bangt; ok sien Kinn mit den Boort is em afsackt. Ohn Kraft is he dor ganz un goor. — Un wenn du mal enen Minschen bemöten sullst, de annerwegens so elennig an'n Weg sitt, denn denk dor an, wat Barlach di vör Ogen stellt.

4. Na Wismar

De Reis geiht wieder, vun Ratzborg öber Gaadbusch na Vietlübb.

Kümmst du na de Kirch
hier herin, denn s t e i h s t op't Krüüz. —
Weetst, wat dat bedüüdt?

Dat bedüüdt: "Dos moi pou sto" (Geev mi, wo ik op stahn kann!). Dat hett en vun de greekschen Philosophen, Archimedes, mal seggt. — Dor staht wi nu! Denn geiht dat vun Vietlübb de lütten un groten Straten lang na Wismar hin, na de ole Hansestadt, de sik rutputzt hett. Ehr Marienkark, de sik de Hanseaten vör mehr as fiefhunnert Johr in Lübeck afkeken harm, de stetht nich mehr. De hett de Spitzboort ut Sachsen, de Staatsraatsvörsitter, in de Luft jagen laten:

Wegsprengt is de Kark.
Dat grote Krüüz mit Knubbens
gröönt annnerwegens.

 

Ünnen an de Beek, de dörch Wismar löppt, wo de Wittfisch in speelt, dor kümmst du na de Nikolaikark hin, na Niklaas sien Kark, den hilligen Mann, den Bischop sien, de öber Schippslüüd un öber Kinner sien Hannen höllt. — Un hier, in dat Middelschipp, de Pielers...

Wo hooch de Pielers
vun Nikolai in Wismar! —
Wat wiest de för'n Moot!

5. Na Güstrow

Bi Barlach in Güstrow. — De grote Engel sweevt dor in den Dom, sweevt un swiggt, Dag för Dag un Johr för Johr, hinweg öber Johrhunnerte, öber Tiet un Tieden. He swiggt un röögt sik nich, un liekers bedüüdt he wat, düüdt mit sein Sweben hin op Welt, op Dood un Ewigkeit. — Du steihst un simeleerst, wat he di to seggen un to bedüden hett. Un wo du dor nu vör em steihst, fangt de Orgel an to spelen; speelt Opernmusik vun Rossini un Puccini. In dien Ohren klingt dat hier as "Trallala", un du geihst denn rut.
Geihst hin na Barlach sien Warksteed, dorhin, wo he mit sienen groten sweben Engel un mit all de annern Figuren togangen kamen is. Un du steihst denn dor binnen in Barlach sien Welt, vör de groten un lütten Figuren mit all ehr eernsten Gesichter, vör ehr Bedüden, dat se mit Arms un Been, duuknackt un stolt, sachtmödtg un füünsch, trurig un vergnöögt dor wiesen doot.

Oolt is Ernst Barlach nich worrn. In de Kniep hebbt's' em bröcht, in Noot is he kamen, as sien Nabers in Güstrow nix mehr vun em weten wullen un em de Schieben insmeten mit Steen, de he föhlen kunn, as wenn se sien Lief drapen harrn, as wenn se em bangmaken vör sien Arbeit, so dat he toletzt denn op de Flucht güng, op de Flucht vör't Leben, Flucht in den Dood.
Barlach sien stille Welt, de findst du in de Kapell ünner de olen Bööm. Binnen vör de witten Wänn staht sien Minschen, groot un still, un du steihst still un kickst ehr in't Gesicht, kickst rin na ehr Leben, rin na ehr Noot, kickst dörch ehr hindörch op den Künstler Ernst Barlach un op sien Leben, sien Föhlen un Denken, sien Kraft un sien Ahnmacht. Du kickst ehr an. Se kiekt di an. Un wo lang höllst du dat ut? Dat du di ankieken lettst vun Barlach sienen Profeten? Vun sien Hex? De so utsüht as sien Nabersch, bi de he ünnerkrapen is, vun sienen Christus un vun sienen Beddelmann? Wo lang höllst du dat ut dor bi sien beiden Mannslüüd, de tosamen ut een Book leest?

Leest to glieker Tiet
hier twee Minschen ut een Book.
Een Hart un een Seel

Wo lang höllst du dat allens ut? — Nich lang, denn geihst du rut un settst di dal ünner'n Boom un simeleerst vör di hin.

6. Schwerin

Wat treckt di dor toeerst in'n Bann? — De Dom mit sienen hogen Backsteentoorn. Un geihst du rin na dat hoge Schipp, denn sühst du dor de Pielers in ehr vörnehm griese un rode un grölne Farv.

Karkendöör apen,
rin kaamt de Minschen un kiekt.
Nu kaam ok dat Riek!

Vorn, wo Lang- un Dwarsschipp sik krüüzt, dor hangt baben nu dat Krüüz ut Wismar, dat sien Dack öber'n Kopp verloren hett bi den groten Knall, den de rode Chef so wull. De Knubbens an dit Krüüz sünd opgahn, dat Krüüz is dörchgröönt ünner dat Licht, dat vun baben kümmt. Klock twölf is Meddagsbeden. Du settst di dal un töövst. Dor kaamt twee Minschen rin, Mann un Fro. Se wendt sik na'n Altor hin, böögt ehr Knee un slaht dat Krüüz, hier in den Dom bi de Protestanten, un se sett sik denn dal to'n Meddagsbeden, wo dat heet, dat Riek müch kamen.

Na den Dom kaamts' rin,
un se böögt dor ehr Kneen
vör'n Altor. Christen.

In de Schweriner Schelfstadt hebbt de Hugenotten wahnt, de Protestanten ut Frankriek, de entweder ehren Globen oder ehr Heimat opgeben sullen. Se hebbt ehren Globen beholen un sünd ut ehr Heimat rut un na Schwerin kamen. Hier hebbt se ehr Kark boot. — Un nu staht dor twee Minschen, Mann un Fm, vör'n Altor un singt, singt un scheert sik üm nix, so as Barlach sien Singen Klosterschöler.

7. Neekloster

Uns' Weg vun Schwerin na Güstrow geiht nu öber Neekloster. Ok hier steiht de Karkendöör apen, un wi kiekt dor rin. Nie dücht uns hier gor nix, veelmehr allens oolt un stöbig. Man wenn ok de ole griese Stoff hier liggt — dat Grootordige warrst liekers wies:

Stöbig de Mudder
driggt ehr Kind doch mit Würden.
Dat GLORIA leevt.

Vör Tieden wullen de Lüüd vun Barlach nix weten, smeten em de Schieben in, un hüüt is he en weltbekannten Künstler. — Laterhin wullen de roden Herrn vun de Kark nix weten, un hüüttodaags staht jeden Dag de Dören apen.

De Dören apen
för de Minschen, de rinkaamt.
So kaam nu dat Riek!