Lübeck. Grafik vun Jutta BredowKarl H. Nissen

De Soltspieker


Se köönt de mehrsten Biller dör Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit'n Zurück-Knoop op de Browser-Symbolliest!

De Soltspieker. - Klick op to'n Vergröttern!Solt bruukt wi alltohoop, jeden Dag, so as dat dääglich Broot. Wi bruukt dat to'n Leven.
In olle Tieden hett man dat bruukt, dat Fisch un Fleesch nich so gau verdarven sull. Hüüt köönt wi infreren, inwecken, allens in Dosen packen. Fröher nehm man dat Solt.
Wokeen Solt harr, de kunn riek warn dormit.
De Lübecker Kooplüüd harrn dat bald rutfunnen un al fröh Solt haalt ut Lüneborg.
Männicheen harr Andele an de Saline in Lüneborg, ok de Bischop ut Lübeck.

Heringsfang bi Schonen. - Klick op to'n Vergröttern!

In de Anfangstiet is dat Solt mit Peerd un Wagen herbröcht worrn. De Straten un Weeg weern nich goot, un so ganz veel güng nich rup up so enen Wagen. Man hett annerswat söcht, üm Solt hierher to bringen. Up dat Water, mit Scheep, dat wörr beter gahn. — Man woans?

SoltkahnTwischen Lübeck un Lauenborg an de Elv liggt Mölln. Dor is en lütten Barg. Vun den löppt en Fluß na Norden, de Stecknitz, un de höör to Lübeck. De Soltfohrer sünd mi ehre Wagen bet Mölln föhrt. Dor hebbt se ümlaadt up lütte Scheep. Dat güng al beter.
Na de anner Siet, na Süüd, güng ok en lütten Fluß, de Delvenau un de höör den Hartog vun Lauenborg to. Mit den müssen de Lübecker eerst verhanneln. An'n End un för veel Geld hett he "Ja" seggt.
Soltkahn. -Klick op to'n Vergröttern!Nu kunn dat Solt noch jümmers nich up dat Water vun de Elv na Lübeck bröcht warrn. Dor weer ja doch disse Barg bi Mölln, de beiden lütten Flüß müssen mit'nanner verbunnen warrn. Man hett enen Graven schüffelt, elven Kilometer lang, un hett den vull Water lopen laten. Dormit dat Water in den "nien Graben" binnen bleev, müssen an beide Enden Klappen hen: Slüsen, richtige Slüsen. Un ünnerwegens, na Lübeck un na Lauenborg to müssen ok noch welk hen. In'n Ganzen weern dat söventeihn (17) Stück. Wenn wi uns vörstellt, dat dat to de Tiet keen grote Maschinen geev, dat allens mit de Hand maakt warn müß, weer dat en bannig Stück Arbeit.
Un denn weer dat so wiet. An'n 22. Juli 1398 kemen mehr as dörtig (30) Scheep in Lübeck an. De hele Stadt weer up de Been un hett sik höögt, hett juchheit.

Heringshüüs. - Klick op to'n Vergröttern!Dicht bi dat Holstendoor wörr utlaadt, dor, woneem hüüt de Straat "An der Obertrave" is, weer de Soltmarkt.
Gegenöver stünnen negen (9) Heringshüüs. De wörrn alle Johr utloost twischen de Heringswäscher. Hering kemen meist fattwies ut Schonen, düchtig insolten. Man seggt, för veer Fatt Hering hett man een Fatt Solt bruukt. Bevör man disse Fisch eten, kunn — meist in de Fastentiet — müssen de düchtig utwuschen un spöölt warrn. Dat maken de Heringswäscher, dat weer en Beruf.
So na un na hebbt de Soltkooplüüd, de "Salzführer", disse Hüüs köfft. De Reis sülms weer de "Soltfohrt".

Ut de negen Heringshüüs sünd söß Soltspieker worrn. De sünd verschieden breet. De smalle in de Mitt süht noch meist so ut as in de Anfangstiet. Later sünd se anners bruukt, as Kornspieker un Holtlager, un 1894 hett de Staat Lübeck se all köfft.
Se weern vermeedt un in kenen goden Tostand. De Hitlerjugend harr dor en Heim in, na den Bombenangriff 1942 is en De Soltspieker in legen Tostand. - Klick op to'n Vergröttern!Kledergeschäft introcken. De Hüüs staht ja dicht an de Trav' un sünd mit de Tiet afsackt. Se weern meist nich mehr to bruken.
In den letzten Spieker weern Wahnungen, dor kunn toletzt keen mehr in leven, dat Huus füll tosamen.

In't Koophus. - Klick op to'n Vergröttern!In't Koophus. - Klick op to'n Vergröttern!

Dat Koophuus för Kleder hett denn veel daan. De Soltspieker sünd hüüt smuck antokieken. Binnen geiht dat dörch vun Spieker II na Spieker VI un keen denkt mehr an Solt un Hering, wenn he mang de utleggt Kledage dörchspazeert.
Dörch den vördersten Spieker köönt hüüt de Footgänger lopen.

De Dörchgang. - Klick op to'n Vergröttern!

Vundaag: En schöne Anblick vun de Stadtsiet. - Klick op to'n Vergröttern!

As man 1964 an't Saneern güng, is binnen alles ümbuut worrn, modern, mit Beton un Stahl.
Dat gefüll nu wedder de Denkmalschütter nich, de wullen dat so hebben as vör 500 Johr.
Hüüt freut wi uns an den schönen Anblick, an de söß Soltspieker mit dat Holstendoor.
Baven över den Dörchgang för de Footgänger is en Tafel, de an den ollen Solthannel erinnert.

De Erinnerungstafel. - Klick op to'n Vergröttern!

De Anblick vundaag vun de Butensiet. - Klick op to'n Vergröttern!

Bet 1896 sünd Scheep up den Stecknitz-Kanal föhrt. Denn weer sien Tiet üm, he weer to lütt.
1900 hett Kaiser Wilhelm II den nien Elbe-Trave-Kanal inweiht, un wedder hebbt de Lübecker sik höögt un jubelt.
Siet 1936 heet disse Kanal nu Elbe-Lübeck-Kanal. Worüm? ——

De ole Palmslüüs. - Klick op to'n Vergröttern!Nu is de Geschicht vun den ollen Kanal un de Minschen un de Soltspieker nich to Enn.
En Verein höllt dat Erinnern hooch in Ehren, dat is dat "Amt der Stecknitzfahrer".
Dat gifft noch dat een orrer dat annere Slüsenwärterhuus an den ollen Kanal. In Lauenborg is de Palmslüüs to sehn. Dat hett nix to kriegen mit Palmen, nee, de oll Slüsenwärter hett Palm heten.
Veel Arbeit weer an den Kanal. An de Slüsen weer wat uttobetern, Geld müß betahlt warrn.
Denkt wi noch mal an den Barg bi Mölln. Water löppt bargdal. Güngen de Slüsen up, denn susen de lütten Scheep mit den Schwall los. De Schipper müssen bannig uppassen. Se müssen ehr Scheep jümmers wedder afstöten vun't Över. Dor harrn se twee Stangen to mit Haken. De findt wi wedder in ehr Wappen.

Treideln. - Klick op to'n Vergröttern!Treideln. - Klick op to'n Vergröttern!

Bargup güng dat nich so. De Scheep müssen vun Land ut trocken warrn, "treidelt". Dat müssen Lüüd maken ut de Dörper dicht bi. De kregen en Tau, en Lien över Schuller orrer üm'n Buuk un müssen de Scheep flußup trecken. Dat weern de "Lienen-Trecker", un dat weer suur Arbeit.
För disse Arbeit geev dat 1848 al en Oort "Tarifvertrag", de weer hoochdüütsch schreven un ut de Lienentrecker weern — dörch falsch Översetten — nu "Linienzieher" worrn, un dat is so bleven. In dissen Vertrag weer regelt, wo oft de Lüüd trecken müssen, wat se an Lohn kregen un wat ehr anners noch tostünn, so as " eine halbe Flasche Branntwein und das Bier, so viel sie trinken mögen".

Winterquarteer vun de Stecknitzkähne. - Klick op to'n Vergröttern!De Stecknitzfohrer weern in Lübeck tohuus. An de Trav', ünnen bi unsen Dom, hebbt se leevt, dor legen ehre Scheep. För den Dom hebbt se männicheen goot Stück stift, so dat Gitter üm de Kanzel un den Lüüchter över de Dööp un den Stecknitzfohrer-Altar.
In de Möllner Kirch steiht de schöne Stohl un ok en groot Lüüchter.

Kanzelgittergitter in'n Dom

Karkstohl in Mölln. - Klick op to'n Vergröttern!Karkenlüüchter in Mölln

Grenzsteen op den Borgtoor-Freedhoff. - Klick op to'n Vergröttern!In Lübeck up den Borgdoor-Friedhoff hebbt de Stecknitzfohrer ok hüüt ehren egen Platz
In Berkenthin an'n Kanal staht noch de Steen dorvun.

Un noch wat is nableven vun de Stecknitzfohrt. Dat is de "Kringelhöge". Dat weer fröher de Jahresversammeln. Alles, wat sik an Fragen, an Freud, an Striet un Arger ansammelt harr över't Johr, dat wörr besnackt. Strafgeld wörr insammelt. Wenn en överlaadt orrer överhaalt harr, denn kost dat wat. Un denn wörr fiert. An dit Fiern hett sik nix an ännert, bet hüüt hen. Dat geiht los mit dat Fröhstück. So bi 200 Mannslüüd sitt in enen groten Saal an lange Dische, all mit Slips un Kragen, allens Lüüd, de wat mit Scheep orrer Water to kriegen hebbt.
Fruunslüüd höört nich dorto. Eenmal heff ik dat beleevt, dor weer as Festredner de Fru Stadtpräsident kamen. Den Öllermann is dat recht swoor fullen, man he müß se wedder na Huus schicken.De Kringelhöge
Up de Dische staht de ollen Krösen, dat sünd Kröög ut Tinn, un dor is Bruunbeer in. Disse Krösen gaht reegüm. Ik kiek mienen Naver an un segg:

"Ik drink di to."
He antert: "Dat do".
"Ik mag nich mehr."
"Lang mi em her."

KroogDat Fröhstück sülms mütt jedereen sik mitbringen. Dat warrt an'n Tresen afgeven, un dat bringt di later de Schaffer wedder an dienen Platz. Denn kümmt de Gast mit siene Reed över Kanalfohrt orrer den Haben. De Blaaskapell speelt dat Stecknitzfohrer-Leed, all staht se up un singt düchtig mit. 200 lude Stimmen, dat is wat.
Intwischen hebbt Schoolkinner sik upstellt, de singt plattdüütsche Leder. An'n End kriegt de Kinner all enen groten Kringel.
Un denn warrt dat bi lütten komodig. Dor is en ollen Fründ, hier klöönt man mit Kollegen, dat gifft ok mal enen Kööm. De Grog kümmt in Suppenterrinen up den Disch. Dat dat nich to dull warrt, dorüm laat ik mi bitieden afhalen. Dat is beter.
Avends is noch Ball, mit Fruuns, versteiht sik.
An'n End hebbt sik all fix höögt — un dorüm "Kringelhöge".

So wat kümmt enen allens in den Kopp, wenn wi vör de ollen Soltspieker staht. — Schöön, nich?



trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet