Smaragd

Vörstellt vun Anke Nissen

7,5 bit 8 (Diamant hett de Härte 10.)

2,63 - 2,80 g/cm³

De düürst Beryll is de Smaragd. En bekannt un berühmt Fundort weer in't historisch Nubien. Vun hier stammt all Smaragde in't Altertum, so ok de groten Steen vun de Sultane.

De Smaragd kann ok künstlich herstellt warrn, so en synthetisch Steen hett den Namen: Igmerald.

De Smaragd höört to de Eddelsteengrupp vun de Berylle. Beryll is en Mineral, dat in vele Varietäten vörkümmt. De Farven vun 'n Beryll köönt sien: gröön, geel, blaag, rosenroot, karmesinroot, undörchsichtig orrer ganz ahn Farv. Un de gröön Varietät is uns Smaragd.

• farbloser Beryll = Goshenit, kümmt selten vör
• gröön Beryll = Smaragd (hett lialütt beten Chrom in sik, dorher de Farv)
• geelstrahlen Beryll = Goldberyll
• geel-gröön Beryll = Heliodor
• blaag Beryll = Aquamarin
• rosen-rode Beryll = Morganit ok Worobjewit
• karmesinrot Beryll = Bixbil, en Rarität, de sehr söcht warrt
• undörchsichtig Beryll = gemeiner Beryll, is nich as Eddelsteen to bruken.

Oft warrt Steen "Smaragd" nöömt, wenn se gor kene sünd, so warrt

• de gröön Saphir fälschlich Orientalisch Smaragd nöömt,
• de gröön Turmalin fälschlich Brasil-Smaragd nöömt,
• de Hiddenit fälschlich Lithion-Smaragd nöömt,
• de Iophas fälschlich Kupfersmaragd nöömt
• de Demantoid-Granat fälschlich Ural-Smaragd nöömt
• de Prehnit fälschlich Kap-Smaragd nöömt
• de Flußspat fälschlich Afrikanisch Smaragd nöömt.
  

Eddelsteen

Eddelsteen — so ganz allgemein — sünd de Minschen al siet 10000 Johr bekannt. To de eersten Steen, de to 'n Herstellen för Schmuck bruukt worrn sünd, höört Bernsteen, Jade, Koralle, Perlen un denn ok Smaragd un Türkis.

En lupenrein Diamant is fix düür. "Lupenrein" bedüüdt, dat de Steen, wenn he teihnfach vergröttert warrt, jümmers noch keen Inslüsse wiest.

Düür sünd aver ok Saphire, Smaragde un Rubine. Rubine as Bispill köönt — wenn se tominnst 4 Karat (0,8 Gramm) hebbt — mit den Diamanten konkurriern.

Lüttje Uul mit Diamanten un Smaragdoogen

Lange Tiet gellen blots disse veer Steen as Eddelsteen, also Saphire, Smaragde, Rubine un Diamanten.
So schöne Steen as de Aquamarin orrer de Topas, de hett man "Halv-Eddelsteen" nöömt. Dat deit man hüüt nich mehr, un dat hebbt disse wunnerschönen Steen ok nich verdeent.

De Wert vun enen Steen warrt fastleggt na sehr verschieden Saken, as:

• wo goot de Steen dat Licht dörchlaten deit (Lichtdurchlässigkeit),
• wo rein he is,
• wo groot he is un wo swoor,
• wo he slepen worn is, un wo goot,
• na siene Farv.

  En Rubin in'n Ovalsliff

Slepen warrt en Steen up verschieden Oort, so gifft dat den

• Brillant-Sliff (rund / tominnst 57 Facetten)
• Smaragd-Sliff (achteckig)
• Tropfen-Sliff (as en Drüppen)
• Oval-Sliff,
• Navette-Sliff (as en lütt Schipp),
• Princess-Sliff (as en Karree)

Dat gift ok Fantasie-Sliff, de sünd aver mehrst nich so wertvull.

De Smaragd

De Smaragd is en intensiv-gröön, dörchschienen Steen. Sien Farv entsteiht dörch lüttste Mengen Chrom, de he in sik hett. Blots Steen, de dit prachtvull satte Gröön dörch Chrom hebbt, warrt Smaragd nöömt. De schöönsten Steen kaamt ut Kolumbien, se sünd kräftig gröön mit so'n lütten Stich in't Blaag.

Al 2000 Johr vör de Tiet vun Kleopatra is de Smaragd in ägyptisch Minen afbuut worrn. Ok de Kelten harrn ene Mine in de österreichisch Alpen. Disse beiden gellen bet in't 16. Johrhunnert as de eenzigen Quellen för hochwertige Steen.

Nadem de Spanier Mittelamerika erobert harrn, sünd vele schöne un grote Smaragde na Europa kamen.
So liggt in London, in't British Museum of Natural History, en Smaragd, en Rohsteen vun 1385 Karat. He höör de Herzogin vun Devonshire to.

In Wien steiht en Smaragd-Kroog in de Schatzkammer, de ut enen enkelten Kristall sneden worrn is. De Kroog is 12 cm hooch un hett 2205 Karat. (Hebbt de Habsburger in't 17. Johrhunnert köfft.)

Ruge Smaragde kiekt ut anner Gestein vör

Guldanhänger mit Smaragde

In Istanbul hebbt se wohl de gröttst Utstellen vun Smaragde (in't Topkapi-Serail Museum), an'n bekanntesten is de Topkapi-Dolch, de mit vele lüchen Smaragde besett is. Aver dor liggen ok 2 grote Smaragde (3260 Karat un 1310 Karat), de nich bearbeidt sünd.

Wirken un Legenden

Veel wunnersam Wirken warrt unsen Smaragd naseggt:

• He gell as Symbol för Höpen un Fruchtbarkeit.
• He gell as Steen för Freden, Harmonie un Fründschap.
• In de Leev sall he för Truu sorgen.

Plinius schreev in seine "Historia naturalis":

"Wi bekiekt dat Gröön vun Krüder un Bläder al so geern, man noch veel lever kiekt wi up Smaragde, denn ehr Gröön is dat schöönst vun allen. Se sind dorto de eenzigen Eddelsteen, de de Ogen füllen, ahn das se satt warrt. Un wenn de Ogen dörch Ankieken vun anners wat swak worrn sünd, so warrt se dörch dat Ankieken vun Smaragde wedder stark..."

Smaragd in'n achteckig Smaragdsliff. Foto Nissen. Klick op to'n Vergröttern!

Man seggt, dat de Smaragd starke Heilkräfte hett, he is also en "Heilsteen". Man seggt ok, dat Dokters geern enen Smaragd bi sik hebbt, wiel he belevend up den Körper wirken kann. De Steen sall helpen, wenn de Maag drückt, gegen Grippe, Gicht, Rheuma, Kopp-Pien un, wenn de Ogen Probleme maakt.

De Smaragd sall maken, dat wi de Natur beten wat beter verstahn köönt.
Wenn wi enen Smaragd in klor Water leggt un över Nacht stahn laat un dit Smaragdwater an'n Morgen drinkt, sall't dat Hart stärken un de Ogen. In de Vullmaand-Tiet sall de Smaragd de gröttst Kraft hebben.

De römisch Kaiser Nero hett de Welt üm sik rüm dörch en Monokel ut en slepen Smaragd ankeken — so heff ik dat in ene "Geo"-Utgaav leest (April 2ooo). De Smaragd symboliseer för em Ewigkeit un Macht.
Nero sall faszineert vun dissen Eddelsteen west sien. Man ok anner gekrönten Lüüd ut Europa harrn Vergnögen an dissen Steen, ok indische Mogulen un ok de Azteken.

Vele Legenden rankt sik üm den Smaragd.

Bi de Indios gell de Smaragd as hillig Steen. Na de Legende hebbt de ollen Peruaner in't Tal vun Mantu enen Smaragd, de so groot weer as en Ei vun'n Vagel Strauß, as Göttin för dat Keuschsien anbeedt.

As Schmucksteen is de faszinieren Smaragd hooch begehrt. An'n düürsten sünd de sattgrönen Steen. Total frie vun Inslüsse sünd slepen Smaragde blots heel selten.

Ohrstekers mit Smaragde

He is de Schmucksteen för de Lüüd, de in'n Mai up de Welt kamen sünd.

Wi hebbt keen Smaragd, mien leef Mann un ik. Leider. Dorbi is de Smaragd de Namensteen von mienen leven Mann.

Steen vun de Bibel
Ut Josephs Gedicht över de "edelen Steinen" ut dat 15. Johrhunnert

In öller Faten beginnt dit Gedicht mit

• Almandin
• Topasius
• Smaragd

Smaragdring

Disse Faten ut dat 15. Johrhunnert — also mien Vörlaag — beginnt mit den Karfunkelsteen.
To de "Edelen-Steine" höört aver jümmers 12 Steen to — so seggt de Text över priesterlich Kledage, Exodus 28, Verse 17 bet 20 — un so sünd hier dree anner Steen wedder to nahmen:

• Diamant
• Sardius
• Rubin

2. Moses, 28, 15-21:

Dat Amtschildlein sallst du maken na de Kunst . . . .
Veereckig sall dat sien . . . .
Un du sallst dat füllen mit veer Regen vull Steen.
Die eerste Reeg sall sien Sarder, Topas, Smaragd
de anner en Rubin, Saphir, Demant;
de drütte en Lynkurer, Achat, Amethyst;
de veerte en Türkis, Onyx, Jaspis . . . .

In de Bibel höört wi vun den Smaragd in de Offenbarung vun Johannes 21, Vers 19
— över dat Himmlisch Jerusalem:

Ludgerd Lüskes Grafik to'n Smaragdkäfer. Klick op to'n Vergröttern!

18. Un de Muur weer buut ut Jaspis...
19. Un de Grundsteen vun de Muur sünd mit allerhand Eddelsteen smückt.
De eerste Grundsteen is en Jaspis,
de anner en Saphir,
de drüdde en Chalkedon,
de veerte en Smaragd
20. de föffte en Sardonix,
de sößte en Sardion,
de sövente en Chrysolith,
de achte en Beryll,
de negente en Topas,
de teihnte en Chrysopas,
de elfte en Hyazinth,
de twölvte en Amethist.
Un de twölv Dore weern 12 Perlen.

Ja, un as dat in uns wunnerbor — orrer wunnerlich (?) — Natur is: Ut en Käfer warrt en Bloom!
Ik heff kortens mal över en smaragdgrönen Rosenkäfer vertellt. Un dor hett Ludgerd Lüske den Käfer nahmen un ut em en Smaragdbloom maakt. Tja, wat bleev mi anners över? Nu müss ik doch vun dissen wunnerfienen Steen, den Smaragd, en beten wat vertellen.